Πώς η κλιματική αλλαγή απειλεί τα Χριστούγεννα - Σε κίνδυνο το Νο 1 σύμβολο των εορτών

Η φετινή πολύ έντονη ξηρασία από το τέλος Ιουνίου μέχρι και το πρώτο 15νθήμερο του Ιουλίου, ίσως η μεγαλύτερη από το 2005, μπορεί να «απείλησε» την παραγωγή ελάτων στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής, ωστόσο κανένα σπίτι δεν θα μείνει και φέτος χωρίς το Νο 1 σύμβολο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Ο λόγος για τα έλατα, για τα οποία η καταστροφή αποφεύχθηκε με την έγκαιρη παρέμβαση των παραγωγών που έσπευσαν με ποτίσματα να μετριάσουν σημαντικά τη ζημιά που θα μπορούσε να είχε προκληθεί.

Μετριάστηκε η καταστροφή

«Φέτος είχαμε πραγματικά πάρα πολύ μεγάλη ξηρασία σε όλη την Ελλάδα και στην περιοχή του Ταξιάρχη Χαλκιδικής, ίσως τη μεγαλύτερη της τελευταίας 20ετίας, ιδιαίτερα στην περίοδο από το τέλος Ιουνίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου», επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής στη σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Δρ Φίλιππος Α. Αραβανόπουλος και προσθέτει ότι την προαναφερόμενη περίοδο καταγράφηκαν πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες επιπέδου καύσωνα, ενώ το αμέσως προηγούμενο διάστημα υπήρξε εκτεταμένη ανομβρία.

Ως αποτέλεσμα «σε όλη την χώρα τα δέντρα δέχτηκαν πολύ σοβαρή καταπόνηση και βρέθηκαν σε εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση», υπογραμμίζει, και εξηγεί ότι ιδιαίτερα τα φυτά που δεν έχουν βαθύ ριζικό σύστημα και δεν μπορούν πιο εύκολα να αντλήσουν νερό από το έδαφος, όπως τα νεαρά έλατα, αυτά «αντιμετώπισαν πιο έντονο πρόβλημα».

Οι ελατοπαραγωγοί Ταξιάρχη, βλέποντας ότι η φετινή κατάσταση δεν εξελισσόταν ομαλά, έγκαιρα έσπευσαν και ξεκίνησαν τα ποτίσματα, που δεν είναι συχνά, ιδιαίτερα σε παλαιότερες φυτείες, και με αυτήν τους την φροντίδα «μετρίασαν τις καταστροφές που θα μπορούσαν να είχαν υπάρξει φέτος», τονίζει.

«Χωρίς το πότισμα από τους ελατοπαραγωγούς, θα είχαμε ίσως πολύ εκτεταμένες καταστροφές», επισημαίνει και διατυπώνει την άποψή του ότι είναι η ανάληψη δράσης των παραγωγών που τελικά έσωσε την κατάσταση φέτος. «Μπορεί να μην κατάφεραν την αναίρεση των καταστροφών και αυτές να καταγράφονται φέτος αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο θα ήταν μεγαλύτερες εάν δεν έκαναν απολύτως τίποτα», επισημαίνει χαρακτηριστικά.

Η κλιματική κρίση «απειλεί» και τα έλατα

«Η κλιματική αλλαγή /κρίση είναι «εδώ, ήρθε για να μείνει και αυτό είναι πλέον δεδομένο», τονίζει κ. Αραβανόπουλος εμφατικά και εξηγεί ότι ναι μεν φαινόμενα ξηρασιών καταγράφονταν από την δεκαετία του1980, αλλά τότε αυτά συνέβαιναν περίπου μία φορά στα 15 χρόνια.

Σήμερα, όπως εξηγεί, εμφανίζονται σχεδόν χρονιά παρά χρονιά, έχει δηλαδή αυξηθεί η συχνότητα εκδήλωσής τους και έχει ενταθεί η επίδρασή τους, με αποτέλεσμα τόσο το οικοσύστημα, όσο και οι παραγωγοί να μην προλαβαίνουν να ανακάμψουν στο βαθμό που θα ήθελαν και θα έπρεπε.

Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζοντας ότι το νερό δεν είναι άπειρο και κοστίζει, ο καθηγητής του ΑΠΘ επισημαίνει ότι σε βάθος 10ετιών, ο άνθρωπος δεν θα μπορεί να ποτίζει ολοένα και περισσότερο σε ετήσια βάση προκειμένου να αντέχουν τα δέντρα και έτσι «η μακροπρόθεσμη λύση που πρέπει από χτες να την «δουλεύουμε» είναι μία και αφορά στη δημιουργία ποικιλιών δέντρων πιο ανθεκτικών στην ξηρασία μέσω γενετικής βελτίωσης. «Δεν μπορούμε επ’ άπειρον να ποτίζουμε όλο το καλοκαίρι, αυτό είναι αδύνατον και για αυτό είναι επιβεβλημένο να μπούμε σε διαδικασία να φτιάξουμε πιο ανθεκτικά δέντρα στην ξηρασία», ξεκαθαρίζει και εξηγεί ότι δεν είναι μόνο τα έλατα που «απειλούνται» από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής/κρίσης, αλλά και όλα τα καλλιεργούμενα, όπως μεταξύ άλλων τα φρουτοφόρα και τα οπωροφόρα π.χ. καστανιές, κερασιές και καρυδιές.

Επιχειρηματολογώντας δε επί της θέσης του για την ανάγκη ανάληψης άμεσα πιο δραστικών μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής/κρίσης, ο κ. Αραβανόπουλος επισημαίνει ότι «εάν αφήσουμε την κατάσταση να εξελιχθεί ως έχει χωρίς να δράσουμε, πιθανώς θα έχουμε ελλείψεις σε βάθος 10ετίας και 20ετίας άλλοτε μεγαλύτερες και άλλοτε μικρότερες, ανάλογα με το βαθμό εκδήλωσης των φαινομένων».

Έτσι, όπως λέει, εάν την επόμενη χρονιά η κατάσταση στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής εξελιχθεί πιο ομαλά «δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός, γιατί μπορεί στην μεθεπόμενη να εκδηλωθούν ακόμη πιο ακραίες συνθήκες και να καταστραφεί ένα πάρα πολύ μεγάλο μέρος της παραγωγής».

Μεταξύ άλλων, στην τοποθέτησή του ο κ. Αραβανόπουλος έθεσε και μια άλλη διάσταση, αυτής προσβολής των δέντρων από μύκητες και από έντομα όταν τα δέντρα «αδυνατίζουν» πάρα πολύ, κάτι που συμβαίνει λόγω της ξηρασίας, ανομβρίας και υψηλών θερμοκρασιών.

Αυτό είναι κάτι που το βλέπουμε σε όλους τους οργανισμούς, σημειώνει και λέει ότι φέτος έχουν εκδηλωθεί πιθανώς και φαινόμενα προσβολών από βιοτικούς παράγοντες, που όμως, όπως εξηγεί «στην προκειμένη περίπτωση είναι δευτερογενούς προέλευσης, που σημαίνει ότι ίσως δεν θα συνέβαιναν σε μεγάλη έκταση εάν δεν είχαν «αδυνατίσει» τόσο πολύ τα δέντρα».

Επάρκεια ελάτων

Πανέτοιμοι να ανταπεξέλθουν και φέτος στο ..εορταστικό τους έργο, δηλώνουν οι ελατοπαραγωγοί του ορεινού παραδοσιακού χωριού Ταξιάρχη Χαλκιδικής, που είναι χτισμένο στην «καρδιά» του Χολομώντα, με τον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας, Γιάννη Ξάκη, παραγωγό, να δηλώνει κατηγορηματικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «όχι μόνο είμαστε σε θέση να καλύψουμε την περσινή ζήτηση, ήτοι 32.000 έλατα, αλλά μπορούμε και να την ξεπεράσουμε κιόλας αν χρειαστεί», τονίζει.

Η φετινή ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν στην περιοχή το φετινό καλοκαίρι, σίγουρα προβλημάτισαν και ανησύχησαν τους ελατοπαραγωγούς του Ταξιάρχη Χαλκιδικής, οι οποίοι όμως παρακολουθούσαν τις εξελίξεις και έδρασαν άμεσα, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα στην εορταστική περίοδο, λέει ο κ. Ξάκης, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «πρώτη φορά στα χρόνια που ζω στον τόπο μου είδα τέτοιες καιρικές συνθήκες».

Όμως, όπως σπεύδει να υπογραμμίσει, οι ελατοπαραγωγοί έδρασαν άμεσα με ποτίσματα και άλλες αγροτικές πρακτικές και έτσι «στις φυτείες μας δεν έχουμε κανένα πρόβλημα απολύτως», ξεκαθαρίζει. Έτσι, έχοντας αποφύγει τα χειρότερα, οι ελατοπαραγωγοί Ταξιάρχη Χαλκιδικής τις τελευταίες ημέρες προετοιμάζονται πυρετωδώς, ώστε στις 7/11 και ώρα οκτώ το βράδυ, να φωταγωγήσουν το 13 μέτρων έλατο που έχουν τοποθετήσει στην κεντρική πλατεία, δίνοντας έτσι το σήμα, για έκτη χρονιά φέτος, της έναρξης της εορταστικής περιόδου στη χώρα μας. Περισσότερα από 95.000 λαμπάκια, χιλιάδες πολύχρωμα στολίδια και ένα μεγάλο χρυσό αστέρι στην κορυφή, είναι η φορεσιά του ελάτου που θα αποκαλυφθεί στη μεγάλη γιορτή της κοινότητας.

Με το που δοθούν δε οι σχετικές άδειες από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την έναρξη της περιόδου διακίνησης των δέντρων στα σημεία πώλησης ανά την Ελλάδα, οι ελατοπαραγωγοί Ταξιάρχη θα μεταβούν στα «πόστα» τους σε-μεταξύ άλλων- Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Βόλο, Πάτρα και Αλεξανδρούπολη και δεν αποκλείεται να γίνουν και κάποιες αποστολές σε νησιά, όπως «γίνεται άλλωστε τα τελευταία χρόνια», τονίζει ο κ. Ξάκης. Προσθέτει ότι και φέτος θα γίνουν εξαγωγές σε Κύπρο και στα Τίρανα της Αλβανίας, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει ζήτηση και από άλλες αγορές του εξωτερικού, όπως είπε.

Σε ό,τι αφορά τις τιμές των ελάτων Ταξιάρχη για φέτος, ο κ. Ξάκης σημειώνει ότι θα κυμανθούν στα περσινά επίπεδα, ήτοι κοντά στα 50 ευρώ περίπου τα έλατα ύψους έως δυόμιση μέτρα, 70-80 ευρώ μέχρι και τρία μέτρα και από 25 ευρώ για τα έλατα που δεν ξεπερνούν το ενάμιση μέτρο.