Politico: Το σκάνδαλο με τις αγροτικές επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ στα χέρια της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

Στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (ΕΡΡΠ) βρίσκεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικής Βοήθειας και Εγγυήσεων), για τα αγροτικά κονδύλια της ΕΕ που μοίρασε σε Έλληνες πολίτες.

Αξιωματούχοι του ΟΠΕΚΕΠΕ φέρεται πως έστησαν μια από τις μεγαλύτερες απάτες στον τομέα της γεωργίας τα τελευταία χρόνια, υπεξαιρώντας συνολικά κεφάλαια 45 εκατ. ευρώ που προορίζονταν για αγρότες. Τελικά αυτά τα αγροτικά κονδύλια, κατέληξαν σε πολίτες-μέσω της απάτης που είχαν στήσει στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ- για βοσκοτόπους που δεν κατείχαν ή δεν είχαν μισθώσει ή για αγροτικές εργασίες που δεν έκαναν ποτέ. 

Σύμφωνα με το Politico που έχει πρωτοσέλιδο το σκάνδαλο, υπό διερεύνηση είναι ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκε το σχέδιο, καθώς και η πιθανή εμπλοκή κρατικών αρχών και ιδίως των ατόμων που εργάζονται στον οργανισμό που είναι υπεύθυνος για την επίβλεψη της διανομής των χρημάτων. Οι ευρωπαίοι εισαγγελείς, των οποίων η αρμοδιότητα είναι να παρακολουθούν την κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ, ερευνούν το σύστημα ελληνικών βοσκοτόπων από το 2021 και εξετάζουν περίπου 70 υποθέσεις, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους. Ένας έχει ήδη εκδικαστεί στο ελληνικό δικαστήριο, με τους κατηγορούμενους να καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης. Δύο ακόμη θα δικαστούν στις 19 Φεβρουαρίου.

Ενώ οι εμπλεκόμενοι που έλαβαν κονδύλια έχουν ήδη προσαχθεί δικαστικά, κανείς στον Οργανισμό δεν έχει κατηγορηθεί. Αντίθετα, κάθε φορά που οι αρχές της υπηρεσίας προσπαθούσαν να αναλάβουν δράση για την εξάρθρωση της απάτης, αναγκάζονταν να απομακρυνθούν από τον τότε υπουργό Γεωργίας, σημειώνει το περιοδικό.

Το σχέδιο ήρθε στο φως πριν ξεκινήσει η ΕΕ τις συζητήσεις φέτος για τον καθορισμό ενός νέου μεσοπρόθεσμου προϋπολογισμού από το 2028 έως το 2034. Το ελληνικό σκάνδαλο είναι βέβαιο ότι θα δώσει νέα πυρομαχικά στους επικριτές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, γνωστής ως ΚΑΠ, η οποία αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του επταετούς προϋπολογισμού ύψους 1,3 τρισ. ευρώ της ΕΕ.

Πώς ξεκίνησε η mega κομπίνα 

Σύμφωνα με το Politico, το σχέδιο ξεκίνησε μετά από αλλαγές στη νομοθεσία της Ε.Ε. το 2017 που αύξησαν τη γη για βοσκή στην περιοχή της Μεσογείου. Η επιλέξιμη περιοχή στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάστηκε — και με αυτό και η ευκαιρία για διάπραξη απάτης.

Στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ και του τεχνικές εταιρείες που συνεργάζονται με τον Οργανισμό ήταν οι πρώτοι που απέκτησαν πρόσβαση στα νέα αρχεία. Αμέσως μετά, άρχισαν να έρχονται αιτήσεις από άτομα που ισχυρίζονταν ότι είναι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές βοσκοτόπων, αλλά οι οποίοι ζούσαν σε εντελώς διαφορετικά μέρη της χώρας από τις περιοχές για τις οποίες είχαν καταθέσει αιτήσεις, αναφέρει το Politico επικαλούμενο σε αρκετούς αξιωματούχους του Οργανισμού και σχετικά έγγραφα. Μάλιστα οι αιτήσεις δεν είχαν τα σχετικά δικαιολογητικά, όπως συμβόλαια για αγορά και πώληση γης.

Σύμφωνα με οδηγία του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι ελεγκτές του δεν ήταν υποχρεωμένοι να ελέγχουν συμβάσεις ή τίτλους ιδιοκτησίας ή να συγκρίνουν δηλώσεις με προηγούμενα έτη.

Κάποιες εκτάσεις δηλώθηκαν ως ιδιοκτησία ενός δικαιούχου τον έναν χρόνο και στη συνέχεια ενός άλλου τον επόμενο. Το ίδιο κομμάτι γης δεν διεκδικήθηκε ποτέ δύο φορές, υποδεικνύοντας ότι κάποιος με συνολική πρόσβαση στα αρχεία ενορχήστρωνε το σχέδιο, αναφέρουν αξιωματούχοι με τους οποίους μίλησε το Politico.

«Αυτό το σχέδιο δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς κάποιον στον Οργανισμό που θα λέει ποια κομμάτια γης είναι διαθέσιμα σε ολόκληρη τη χώρα και να ενορχηστρώσει πως δεν γίνονται ΄διπλές κρατήσεις' στους φερόμενους ιδιοκτήτες» δήλωσε πρώην στέλεχος του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Σημερινοί και πρώην αξιωματούχοι περιγράφουν ένα σχέδιο που λειτουργούσε σε τρία επίπεδα: Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έδινε πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους διαθέσιμους βοσκότοπους σε τεχνικούς συμβούλους του. Αξιωματούχοι έκαναν τα στραβά μάτια σε περίεργες αιτήσεις ή εξέδιδαν εγκυκλίους που βοηθούσαν τους δράστες να αποφύγουν την έρευνα, ενώ στελέχη του Οργανισμού που προσπαθούσαν να αποκαλύψουν το σχέδιο αναγκάστηκαν να φύγουν.

«Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τον συντονισμό κάποιου που έχει πρόσβαση στον χάρτη με τις διαθέσιμες εκτάσεις και τα όσα έχουν ήδη δηλωθεί», δήλωσε αξιωματούχος του υπουργείου.

Οι περισσότερες από τις ψεύτικες καταθέσεις έγιναν από την Κρήτη, η οποία έλαβε τα δύο τρίτα των συνολικών αγροτικών επιδοτήσεων της Ελλάδας από την Ε.Ε. το 2020, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σε συμβόλαια και νομικά έγγραφα που είδε το Politico, άτομα από την Κρίτη ισχυρίζονται ότι κατέχουν γη σε άλλες περιοχές - από τη Βόρεια Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο και σε νησιά.

«Υπάρχουν τόσοι πολλοί αγρότες από την Κρήτη που δηλώνουν γη σε όλη την Ελλάδα, καμία από τις αιτήσεις είναι στην ίδια περιοχή και κανείς δεν δηλώνει το ίδιο κομμάτι», προσθέτει ο αξιωματούχος του υπουργείου Γεωργίας.

Υπάρχουν και φορές που οι αιτούντες έλαβαν κεφάλαια για γη εκτός της Ελλάδας σε 34 περιπτώσεις, με τη μία να είναι στη Βόρεια Μακεδονία που δεν είναι καν εντός της Ε.Ε. σύμφωνα με την ελληνική ερευνητική ιστοσελίδα "Inside Story".

«Τους εντοπίσαμε το 2021 και τους ζητήσαμε να επιστρέψουν τα χρήματα», είπε ένας πρώην στέλεχος του ΟΠΕΚΕΠΕ, που δεν κατονομάζεται. "Αλλά το πρόβλημα στην περιοχή ήταν πολύ ευρύτερο".

Το 2019 δύο ιδιώτες από το Ρέθυμνο της Κρήτης υπέβαλαν αίτηση για επιδότηση μισθωμένης γης στο νησί της Τζια. Η αίτησή τους περιλάμβανε ενοικιαζόμενα συμβόλαια τα οποία εντόπιζαν άλλους δύο κατοίκους του Ρεθύμνου ως ιδιοκτήτες. Έλαβαν περίπου 73.000 ευρώ από κονδύλια της ΕΕ. Την επόμενη χρονιά δύο άλλοι Ρεθυμνιώτες παραγωγοί μίσθωσαν την ίδια έκταση στην Τζια και, σε συμβόλαια που υποβλήθηκαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ, η γη φαινόταν να έχει νέους ιδιοκτήτες.

«Οι υποτιθέμενοι διαδοχικοί ιδιοκτήτες των ίδιων τεμαχίων στην Τζιά άλλαζαν τη γη σαν πουκάμισα», αναφέρει έκθεση που κατέθεσε στους εισαγγελείς Ρεθύμνου ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Γρηγόριος Βάρρας. «Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις συνενοχής».

Ένα ελληνικό δικαστήριο καταδίκασε τους απατεώνες του Ρεθύμνου τον Οκτώβριο σε ποινές φυλάκισης από 12 έως 24 μήνες — οι πρώτες μεγάλες καταδίκες. Η υπόθεση υποστηρίχθηκε από στοιχεία που υποβλήθηκαν από την EPPO και στην ακρόαση συμμετείχε Ευρωπαίος εισαγγελέας.

Σε μια άλλη υπόθεση που θα εκδικαστεί στις 19 Φεβρουαρίου, ένας άνδρας από την Κρήτη ισχυρίστηκε πως ήταν ιδιοκτήτης γης στον Γράμμο. Το άτομο αυτό, ο οποίος ήταν υπεργολάβος στο υπουργείο, κατηγορείται μαζί με μέλη της οικογένειας του ότι έλαβε χιλιάδες ευρώ αφού ισχυρίστηκε ότι νοίκιαζε 450 στρέμματα σε ορεινό έδαφος κοντά στα αλβανικά σύνορα.

Το άτομο αυτό επέστρεψε την αχρεωστήτως καταβληθείσα επιδότηση ελπίζοντας να γλιτώσει τις κατηγορίες. Ωστόσο αυτός μαζί με άλλα πέντε μέλη της οικογένειας του αντιμετωπίζουν κατηγορίες.

Το Politico σημειώνει επίσης ότι στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ που προσπάθησαν να φέρουν στο φως το σχέδιο αυτό απομακρύνθηκαν από διαδοχικούς υπουργούς, με πρώτο τον επικεφαλής του Οργανισμού. Γρηγόριο Βάρρα επί του οποίου έγιναν οι πρώτες αποκαλύψεις το 2020. Ο κ. Βάρρας αποφάσισε το 2020 να μπλοκάρει 3.500 ΑΦΜ προκειμένου να κάνει διεξοδικούς ελέγχους. Τρεις υποθέσεις στάλθηκαν στις ελληνικές εισαγγελικές αρχές, ενώ και η Η EPPO συμμετείχε αργότερα στην έρευνα.

Το Νοέμβριο του 2020, προσθέτει το Politico, ο τότε υπουργός Γεωργίας Μάκης Βορίδης ζήτησε την παραίτηση του κ. Βάρρα και η έρευνα πάγωσε. Τρεις αξιωματούχοι του ΟΠΕΚΕΠΕ δήλωσαν ότι ο κ. Βάρρας αναγκάστηκε να αποχωρήσει λόγω της έρευνας, όπως είχαν αναφέρει εκείνη την περίοδο ελληνικά ΜΜΕ. Ο κ. Βορίδης το αρνείται: «ποτέ δεν είπα στον κ. Βάρρας οτιδήποτε για την έρευνα και δεν θα μπορούσα να το κάνω καθώς δεν είχα την εξουσία να το κάνω" δήλωσε στο Politico. "Αυτό είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ».

To Politico μεταφέρει εξάλλου και δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή στις 24 Ιανουαρίου: »Δεν έχω τίποτα να κρύψω» ανέφερε και διευκρίνισε ότι δεν μπορεί να κάνει σχόλια για έρευνες που συνεχίζονται. «Κάνουμε μεγάλη προσπάθεια για να αλλάξουμε έναν οργανισμό που για να πούμε τα πράγματα όπως είναι, δεν είχε ποτέ την τεχνολογική ικανότητα για να χειρίζεται τα στοιχεία και να κάνει τις πληρωμές χωρίς να βασίζεται σε τρίτα μέρη».

Από τις πρώτες που αντιλήφθηκαν τις παρατυπίες, όπως αναφέρει το Politico, ήταν η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, κα Παρασκευή Τυχεροπούλου. Οι ανώτεροί της απάντησαν παραγκωνίζοντάς την – αποκλείοντάς την από τις βάσεις δεδομένων του φορέα και κλείνοντάς την έξω από το γραφείο της. Έκτοτε έχει προσκληθεί από την EPPO να συνδράμει στις έρευνές της και να παρέχει συμβουλές σε τεχνικά και νομικά ζητήματα.

«Η μεθοδολογία της κας Τυχεροπούλου οδήγησε στην αποκάλυψη ενός εκτεταμένου κυκλώματος το οποίο, μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας, λάμβανε παράνομα κοινοτική βοήθεια», δήλωσε στο POLITICO ο δικηγόρος της, Αντώνης Βαγιανός.
«Υπήρξε μια συντονισμένη προσπάθεια απαξίωσής της… με την έναρξη πειθαρχικών διαδικασιών εναντίον της και την παράνομη και εκδικητική απομάκρυνσή της από τη θέση της προϊσταμένης του Τμήματος Εσωτερικού Ελέγχου «για λόγους ανικανότητας», πρόσθεσε.

Όπως πως αναφέρει το περιοδικό, ο ΟΠΕΚΕΠΕ άλλαξε διοίκηση έξι φορές τα τελευταία πέντε χρόνια. Όσοι προσπάθησαν να καθαρίσουν το χάος απομακρύνθηκαν γρήγορα.