Politico: Η Τουρκία θέλει αντάλλαγμα τα F16 για να άρει το βέτο στο ΝΑΤΟ

«Παρά τις σκληρές κορώνες του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία είναι πιθανό να ανάψει τελικά το πράσινο φως.

Η Συμμαχία όμως θα πρέπει πρώτα να πληρώσει ένα τίμημα». Το Politico εξηγεί το ανατολίτικο παζάρι του του Τούρκου προέδρου:

Τούρκοι αξιωματούχοι κατηγορούν τόσο τη Φινλανδία όσο και τη Σουηδία ότι υποστηρίζουν Κούρδους τρομοκράτες εκφράζοντας επίσης ανησυχίες για τους περιορισμούς στις εξαγωγές όπλων.

«Το ΝΑΤΟ αποτελεί συμμαχία ασφαλείας και η Τουρκία δεν πρόκειται να συμφωνήσει να τεθεί σε κίνδυνο αυτή η ασφάλεια», δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ο Τούρκος ηγέτης.

Ωστόσο, νυν και πρώην αξιωματούχοι και διπλωμάτες αναφέρουν ότι τα κίνητρα της Τουρκίας πιθανότατα πηγαίνουν ένα βήμα παρακάτω από την απλή άρνηση της Άγκυρας γα την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ.

Ο Ερντογάν βρίσκεται σε παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών. Πιθανότατα επίσης να θέλει να σημειώσει και μια νίκη για το εσωτερικό του ακροατήριο για τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».

Τι είναι αυτό όμως που θα κάνει τον Ερντογάν να υποχωρήσει;

«Η τιμή είναι άγνωστη αυτή τη στιγμή, ωστόσο το τίμημα είναι σαφές», δήλωσε ο Γιάπ ντε Χουπ Σέφερ, πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ.

Είναι ένα μοτίβο για την Τουρκία όλο αυτό, διατείνεται το Politico.

Ενώ η Τουρκία γενικά τάσσεται υπέρ της επέκτασης του ΝΑΤΟ ο Ερντογάν έχει μεγάλη εμπειρία στο να χρησιμοποιεί σημαντικές αποφάσεις της συμμαχίας για να αποσπάσει παραχωρήσεις.

Το 2009, η Τουρκία αντιτάχθηκε στον διορισμό του Άντερς Φογκ Ράσμουσεν ως ανώτερο αξιωματούχου του ΝΑΤΟ, υποχωρώντας μόνο όταν κλήθηκε σε συνομιλίες υψηλού επιπέδου. Ο Ντε Χουπ Σέφερ, ο οποίος ήταν ο απερχόμενος γενικός γραμματέας εκείνη την εποχή, υπενθύμισε τις ολονύκτιες διαπραγματεύσεις στις οποίες συμμετείχε μέχρι και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.

Τελικά, δήλωσε ο πρώην επικεφαλής της συμμαχίας στο POLITICO, η Τουρκία υποχώρησε στο διορισμό του Ράσμουσεν και «έλαβε ως δώρο τη θέση βοηθού γενικού γραμματέα στο ΝΑΤΟ».

Τα αιτήματα της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στη Συμμαχία δίνουν τώρα στον Ερντογάν άλλη μια ευκαιρία να κεφαλαιοποιήσει, καθώς επίσης και να συσπειρώσει τη βάση του ενόψει των εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο έτος.

Ο ντε Χουπ Σέφερ ανέφερε ότι ένας συνδυασμός παραγόντων ενδέχεται να βρίσκεται πίσω από το παζάρι της Τουρκίας.

Το πρώτο, ανέφερε, είναι η εσωτερική πολιτική. Ο Ερντογάν πάντα χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα για την τρομοκρατία με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ) να είναι μακροχρόνιος εχθρός σε αυτή την εκστρατεία. Η Τουρκία, οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν χαρακτηρίσει το ΡΚΚ τρομοκρατική οργάνωση, αν και ο χαρακτηρισμός θεωρείται ξεπερασμένος από ορισμένους στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ο Ερντογάν, αντίθετα, τον χρησιμοποιεί ακόμα για λόγους συσπείρωσης στο εσωτερικό της χώρας.

Το δεύτερο, σύμφωνα με τον Ντε Χουπ Σέφερ, είναι ότι η ένταξη των δύο χωρών θα αλλάξει την εσωτερική πολιτική ισορροπία στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, καθώς πρόκειται για δύο «πλήρως ανεπτυγμένες και βαριά οπλισμένες δημοκρατίες» που θα συμμετέχουν στη συμμαχία.

Η Φινλανδία και η Σουηδία αναμένεται να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές ικανότητες του ΝΑΤΟ. Η Φινλανδία μπορεί να προσφέρει ναυτική ισχύ στη Βαλτική Θάλασσα και παρουσία στον αρκτικό βορρά, όπου η Ρωσία έχει δείξει ενδιαφέρον για την επέκταση της εμβέλειάς της. Η Σουηδία διαθέτει προηγμένη πολεμική αεροπορία.

Στόχευση του Ερντογάν τα F16

Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι οι παρατεταμένες εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ σχετικά με τις αγορές μαχητικών αεροσκαφών.

Για χρόνια, η Άγκυρα ήταν αξιόπιστος πελάτης για αμερικανικές αμυντικές εταιρείες, αγοράζοντας δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη F-16. Η Τουρκία αργότερα στράφηκε προς τα πιο προηγμένα F-35. Ωστόσο, η σχέση «έσπασε» το 2019 όταν η Τουρκία αγόρασε το ρωσικής κατασκευής πυραυλικό σύστημα S-400 — μια κίνηση που οι ΗΠΑ ανέφεραν ότι θα έθετε σε κίνδυνο αεροσκάφη του ΝΑΤΟ που πετούσαν πάνω από την Τουρκία. Σε απάντηση, οι ΗΠΑ έδιωξαν την Άγκυρα από το πρόγραμμα των F-35 και επέβαλαν κυρώσεις στην τουρκική αμυντική βιομηχανία.

Μετά από αυτό, η Τουρκία άρχισε να σκέφτεται την αγορά ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών και μάλιστα να αναπτύξει το δικό της πρόγραμμα. Ωστόσο, την ίδια στιγμή επιδιώκει επίσης να αναβαθμίσει τόσο τον στόλο των F-16 όσο και να αγοράσει κιόλας.

Το αίτημα εκκρεμεί εδώ και μήνες από την κυβέρνηση Μπάιντεν και το Κογκρέσο των ΗΠΑ.

«Αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το τίμημα, ότι οι Αμερικανοί να άρουν το μπλοκο στα F-16», δήλωσε ο Ντε Χουπ Σέφερ.

Οι Η.Π.Α. φαίνονται διατεθειμένες να πληρώσουν αυτό το τίμημα. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει υποστηρίξει διστακτικά το αίτημα της Τουρκίας, το οποίο εξετάζεται τώρα από τον Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο.

Τα F16 ήταν ένα από τα ανοικτά ζητήματα στη συνάντηση στη Νέα Υόρκη την Τετάρτη μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν και του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Ο Τσαβούσογλου άφησε να εννοηθεί ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ ενδέχεται να αποτελέσουν μέρος της λύσης για το αδιέξοδο των συνομιλιώων. Σε ομιλία του μαζί με τον Μπλίνκεν, ο Τσαβούσογλου τόνισε ότι κατανοεί τις ανησυχίες της Φινλανδίας και της Σουηδίας για την ασφάλεια, «ωστόσο πρέπει να ικανοποιηθούν και οι ανησυχίες της Τουρκίας. Και αυτό είναι επίσης ένα από τα θέματα που πρέπει να συνεχίσουμε να συζητάμε με φίλους και συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών», τονισε.

Το θέμα αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τα F-16. Σε ξεχωριστά σχόλια που δημοσιεύθηκαν σε Τουρκικά ΜΜΕ εκείνη την ημέρα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι οι συνομιλίες για πιθανή πώληση «συνεχίζονται σε θετικό έδαφος».

«Η Φινλανδία έχει καλές σχέσεις με την Τουρκία και μοιραζόμαστε το στόχο για πάταξη της τρομοκρατίας», δήλωσε ανώτερος Φινλανδός αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας στο Politico. «Δεν νομίζω ότι οι διμερείς μας σχέσεις αποτελούν πρόβλημα. Αυτό αφορά πιθανώς τα ζητήματα της Τουρκίας με τις ΗΠΑ».

Το αγκάθι του PKK

Ορισμένοι αναλυτές επιμένουν, ωστόσο, ότι η φινλανδική και σουηδική προσέγγιση στο PKK παραμένει κλειδί για την κυβέρνηση της Τουρκίας.

«Δεν μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα» απλώς εξομαλύνοντας τη σχέση Ουάσιγκτον-Άγκυρας, δήλωσε ο Sinan Ülgen, πρώην Τούρκος διπλωμάτης που είναι τώρα επισκέπτης μελετητής στο think tank Carnegie Europe.

Μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση της διαδικασίας, πρόσθεσε, αλλά «δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής» αντιμετωπίζοντας τις πολιτικές της Σουηδίας και της Φινλανδίας για τις κουρδικές ομάδες.

Η διαπραγμάτευση με τη Σουηδία αναμένεται να είναι πιο σκληρή από ό,τι με τη Φινλανδία, σύμφωνα με την Ülgen.

«Υπάρχουν μεγαλύτερες προσδοκίες από τη Σουηδία», είπε, αναφερόμενος σε αυτό που περιέγραψε ως «πιο επιεικής προσέγγισης της Στοκχόλμης στις δραστηριότητες αυτού που η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση, του PKK και των παραφυάδων του».

Η σουηδική κυβέρνηση «θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει αλλάξει την οπτική της για αυτό», είπε.

Σουηδοί και Φινλανδοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι είναι ανοικτοί σε διάλογο με την Τουρκία. Και ανώτερα στελέχη από όλη τη συμμαχία επέμειναν ότι θα βρεθεί τελικά «χρυσή τομή» για την ένταξη του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ.