Ποιοι ιδιοκτήτες κατοικιών κινδυνεύουν να χάσουν αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές

Χάνουν τη κρατική χρηματοδότηση για αποκατάστασή ζημιών από σεισμό, πλημμύρα και πυρκαγιά ακόμα και τη στεγαστική συνδρομή οι ιδιοκτήτες κατοικιών αξίας άνω των 500.000 ευρώ που δεν θα τις ασφαλίσουν έναντι φυσικών καταστροφών έως την 1η Ιουνίου του 2025 σύμφωνα με τη νέα κυβερνητική ρύθμιση.

Στη ζώνη υψηλού κινδύνου για απώλεια των κρατικών αποζημιώσεων βρίσκονται 120.000 φυσικά πρόσωπα που έχουν στη κατοχή τους ακίνητα με αξία υψηλότερη των 500.000 ευρώ οι οποίοι θα χάσουν και την έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ σε περίπτωση που μετά την 1η Ιουνίου δεν έχουν φροντίσει να τα ασφαλίσουν για το σύνολο της αξίας τους μη υπολογιζόμενης της αξίας του οικοπέδου.

Με το μέτρο αυτό η κυβέρνηση επιχειρεί να περιορίσει τα κονδύλια από τον προϋπολογισμό για την αποκατάσταση ζημιών από θεομηνίες που λόγω της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να ενταθούν επιβαρύνοντας τα κρατικά ταμεία σε μια περίοδο μάλιστα που οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες στενεύουν τα περιθώρια.

Στο πλαίσιο αυτό σε βάθος χρόνου εξετάζεται η αναπροσαρμογή προς τα κάτω του ορίου για την αξία του ακινήτου που θα πρέπει υποχρεωτικά να είναι ασφαλισμένο για φυσικές καταστροφές.

Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη σε περίπτωση που οι κατοικίες με αξία άνω των 500.000 ευρώ ασφαλιστούν και διπλασιαστεί το ποσοστό των κατοικιών με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ που είναι ασφαλισμένες θα έχει ασφαλιστεί περίπου το 23% της αξίας των κατοικιών της χώρας.

Πόσες κατοικίες στην Ελλάδα έχουν ιδιωτική ασφάλιση

Σημειώνεται ότι από τις περίπου 6.167.000 κατοικίες που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, περίπου το 1.000.000 έχει ιδιωτική ασφάλιση και από αυτές μόλις οι 215.000 περίπου πιστώθηκαν την έκπτωση του 10% στον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ του 2023 λόγω της ασφάλισης του ακινήτου τους έναντι του κινδύνου φυσικών καταστροφών. Κι αυτό γιατί τα περισσότερα ασφαλιστήρια συμβόλαια αφορούσαν ακίνητα που είχαν πάρει δάνειο από Τράπεζα, με διαμεσολαβητή την ίδια την Τράπεζα, χωρίς πρόβλεψη για σεισμό ή για πλημμύρα και δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις που είχαν τεθεί. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 17% των κατοικιών είναι ασφαλισμένες ενώ από αυτές ένας μεγάλος αριθμός, μόνον με τις βασικές καλύψεις και όχι για πλημμύρες, πυρκαγιές και σεισμούς.

Πέραν από τις κατοικίες η υποχρεωτική ασφάλιση έναντι πυρκαγιάς από φυσικά αίτια, πλημμύρας και σεισμού επεκτείνεται στις επιχειρήσεις καθώς το όριο του τζίρου πέφτει στις 500.000 ευρώ από 2 εκατ. ευρώ. Η ασφάλιση θα πρέπει να καλύπτει κατ’ ελάχιστον τον κίνδυνο από υλικές ζημιές που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές στις ιδιόκτητες κτιριακές εγκαταστάσεις, καθώς και σε λοιπά στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης, όπως στον εξοπλισμό, τις πρώτες ύλες, τα εμπορεύματα, τα φορτηγά αυτοκίνητα και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, τα μέσα παραγωγής και τα αποθηκευμένα προϊόντα, και για ποσοστό τουλάχιστον 70% της αξίας του συνόλου του παραπάνω ενεργητικού.

Όσες επιχειρήσεις δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη δεν θα αποζημιώνονται από το κράτος για τις ζημιές από φυσικά φαινόμενα ενώ θα βρεθούν αντιμέτωποι και με την επιβολή προστίμου 10.000 ευρώ, το οποίο διπλασιάζεται σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Αδιευκρίνιστο παραμένει το χρονοδιάγραμμα για την ασφάλιση με ένα από τα σενάρια να προβλέπει ότι η προθεσμία θα τρέχει μέχρι το τέλος του έτους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, ο αριθμός των ασφαλισμένων επιχειρήσεων δεν ξεπερνάει το ένα τρίτο των επιχειρήσεων της χώρας, που με τη μορφή νομικών προσώπων υπολογίζονται κοντά στις 600.000.

2,3 δισ. ευρώ σε αποζημιώσεις στη Θεσσαλία 

Πάντως μόνο για τις πλημμύρες της Θεσσαλίας το κράτος έχει καταβάλει μέχρι σήμερα συνολικά 171 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και κτηνοτροφικές μονάδες ενώ περίοδο 2020-2022 το συνολικό κονδύλι διαμορφώθηκε σε 2,3 δισ. ευρώ.

Στο μεταξύ όσοι θα ασφαλίσουν ή έχουν ασφαλίσει το σπίτι ή τα σπίτια τους αντικειμενικής αξίας έως 500.000 ευρώ από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα) θα κερδίσουν διπλάσια έκπτωση στον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ για το 2025 καθώς το ποσοστό αυξάνεται στο 20% από 10%. Για παράδειγμα ιδιοκτήτης ασφαλισμένης κατοικίας αξίας 400.000 ευρώ που φέτος πλήρωσε ΕΝΦΙΑ 800 ευρώ το επόμενο έτος θα καταβάλει 640 ευρώ δηλαδή 160 ευρώ λιγότερα.

Επισημαίνεται ότι η έκπτωση 20% στο συνολικό ποσό του κύριου και του τυχόν «συμπληρωματικού» φόρου χορηγείται εφόσον η φορολογητέα αξία της κατοικίας ή των κατοικιών τους δεν ξεπερνά τα 500.000 ευρώ, έχουν ασφαλιστεί για σεισμό, πυρκαγιά και για πλημμύρα, το συμβόλαιο καλύπτει το προηγούμενο έτος και έχει διάρκεια τουλάχιστον τριών μηνών και η ασφάλιση καλύπτει το σύνολο της αξίας του ακινήτου δηλαδή την αξία ανακατασκευής του κτίσματος ή των κτισμάτων, μη υπολογιζομένης της αξίας του οικοπέδου. Σε περίπτωση που η διάρκεια ασφάλισης είναι μικρότερη του ενός έτους, η μείωση του ΕΝΦΙΑ προσαρμόζεται αναλογικά ενώ δεν δίνεται καμία έκπτωση για ακίνητο ασφαλισμένο για λιγότερες από 90 ημέρες εντός του ίδιου έτους.