«Πικρή» η σοκολάτα το 2025: Κλίμα, ζήτηση και κερδοσκόποι εκτοξεύουν τις τιμές

Το κακάο, το βασικό συστατικό της σοκολάτας, βιώνει μια άνευ προηγουμένου άνοδο των τιμών που απειλεί να μεταμορφώσει την παγκόσμια αγορά ζαχαροπλαστικής. Οι τιμές έχουν εκτοξευθεί σε σχεδόν 9.500 δολάρια ανά μετρικό τόνο το 2024 - μια αύξηση σχεδόν 50% τους τελευταίους τρεις μήνες και υπερδιπλάσια πριν από ένα χρόνο.

Ενώ οι αγρότες κακάο στη Δυτική Αφρική αναμένουν καλύτερες σοδειές φέτος, η ζημιά από τις καταστροφικές μειώσεις στον όγκο παραγωγής που σημειώθηκαν πρόσφατα στη φυτική παραγωγή παραμένει. Ο ξηρότερος καιρός, που προκλήθηκε από το καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο του 2023, είχε ως αποτέλεσμα κακές συγκομιδές τόσο στην Γκάνα όσο και στην Ακτή Ελεφαντοστού - τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς κόκκων κακάο στον κόσμο, που προμηθεύουν περίπου το 70% των παγκόσμιων κόκκων κακάο. Επίσης, το κόστος άλλων πρώτων υλών, όπως η ζάχαρη, έχει επίσης αυξηθεί.

Ακόμη και μια προβλεπόμενη αύξηση της παραγωγής κατά 11% φέτος δεν θα είναι αρκετή για την ανοικοδόμηση εξαιρετικά χαμηλών αποθεμάτων. Το αποτέλεσμα; Οι μεγάλες εταιρείες σοκολάτας, προσπαθούν να βρουν τρόπους να διατηρήσουν τον όγκο πωλήσεων χωρίς να αυξήσουν τις τιμές ή να μειώσουν την παραγωγή.

Οι «γλυκές αλχημείες» στις οποίες προχωρούν περιλαμβάνουν αυξομείωση στις ποσότητες σοκολάτας στα προϊόντα που παράγουν, αλλά και αντικατάσταση του κακάο με υποκατάστατα, σε όσο το δυνατό πιο εκτεταμένη κλίμακα προκειμένου να διατηρηθούν τα περιθώρια κέρδους και ο όγκος παραγωγής προϊόντων. Με απλά λόγια λιγότερο κακάο, περισσότερα και πιο φθηνά υποκατάστατα κακάο, ίδιος όγκος παραγωγής, περισσότερα κέρδη.

Το χρηματιστήριο της σοκολάτας και του κακάο

Όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, ο χρυσός, ο καφές και το σιτάρι, έτσι και το κακάο ανήκει στην κατηγορία των χρηματιστηριακών εμπορευμάτων που στη διεθνή ορολογία τα συναντάμε ως commodities.

Η βιομηχανία σοκολάτας είναι μάρτυρας μιας άνευ προηγουμένου αύξησης των τιμών των κόκκων κακάο που διαπραγματεύονται τώρα σε υψηλά όλων των εποχών.

Σύμφωνα με στοιχεία του investopedia.com, οι τιμές του κακάο έχουν αυξηθεί κατά 90% από την αρχή του 2024.

• Οι παγκόσμιες τιμές του κακάο έχουν εκτιναχθεί σε σχεδόν 9.500 δολάρια ανά μετρικό τόνο, αυξημένες κατά 47% σε μόλις τρεις μήνες.
• Ενώ η παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί κατά 11% φέτος, δεν θα είναι αρκετή για την αναπλήρωση των εξαντλημένων αποθεμάτων.
• Οι σοκολατοποιοί συνήθως ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες τιμές μειώνοντας τα μεγέθη στις μπάρες σοκολάτας, προσθέτοντας υλικά πλήρωσης και χρησιμοποιώντας περισσότερες τεχνητές γεύσεις.

Γιατί αυξήθηκε η τιμή του κακάο

Σύμφωνα με δημοσίευμα του chocolatetradingco.com, οι κόκκοι κακάο είναι το βασικό συστατικό της σοκολάτας, που απαιτούν εκτεταμένη επεξεργασία πριν μπορέσουν να μετατραπούν στα γλυκά που αγαπάμε. Επειδή το κακάο αναπτύσσεται μόνο σε συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες, κυρίως στη Δυτική Αφρική, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής, η παραγωγή κακάο είναι ευάλωτη από τις καιρικές συνθήκες.

Η κλιματική αλλαγή έχει φέρει απρόβλεπτα μοτίβα βροχοπτώσεων και υψηλότερες θερμοκρασίες στις περιοχές καλλιέργειας των κακαόδεντρων. Οι ασθένειες των καλλιεργειών έχουν καταστρέψει ολόκληρες σοδειές. Και τώρα, οι επιπτώσεις των δεκαετιών υποεπενδύσεων σε γεωργικές εκτάσεις γίνονται εμφανείς.

Η συνέπεια είναι μια αγορά σε σοβαρή έλλειψη ισορροπίας. Οι προμήθειες φυσικών κόκκων κακάο σε αδειοδοτημένες αποθήκες έχουν πέσει κατακόρυφα—οι αποθήκες της Νέας Υόρκης έφθασαν πρόσφατα στο χαμηλότερο επίπεδο αποθήκευσης των τελευταίων 19 ετών, με τις προμήθειες του Λονδίνου να μειώνονται κατά 80%. Αυτή η σοβαρή έλλειψη αποθηκευμένου κακάο, σε συνδυασμό με τη σταθερή αύξηση της ζήτησης, υποδηλώνει ότι οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές μέχρι το 2025.

Ως αποτέλεσμα, η τιμή ανά τόνο κακάο έχει εκτοξευθεί στα 10.000 δολάρια —πολύ υψηλότερη από την τυπική αστάθεια για την καλλιέργεια, περίπου 2.000 έως 4.000 δολάρια για τα προηγούμενα 15 χρόνια. Εν τω μεταξύ, η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται κατά περίπου 3% ετησίως.

Η επίπτωση στο κόστος των γλυκών

Η δραματική άνοδος των τιμών του κακάο μεταμορφώνει ήδη τη βιομηχανία της σοκολάτας. Ενώ οι καταναλωτές είδαν τις τιμές της σοκολάτας να αυξάνονται μόνο κατά περίπου 1,5% το 2024, οι αναλυτές προβλέπουν πολύ πιο απότομη αύξηση το 2025, φτάνοντας πιθανώς περισσότερο από 10% το επόμενο έτος - ένα επίπεδο πληθωρισμού πρωτοφανές στην πρόσφατη ιστορία για τα προϊόντα σοκολάτας.

Οι εταιρείες χρησιμοποιούν διάφορες στρατηγικές για τη διαχείριση αυτού του κόστους. Μερικοί συρρικνώνουν τα προϊόντα τους—μπορεί να είστε μεταξύ εκείνων που έχουν παρατηρήσει ότι η αγαπημένη σας απόλαυση είναι αισθητά μικρότερη τώρα. Άλλοι μειώνουν την ποσότητα κακάο στις συνταγές τους προσθέτοντας περισσότερους ξηρούς καρπούς, υλικά πλήρωσης και τεχνητές γεύσεις. Ορισμένα προϊόντα φέρουν πλέον ετικέτες που αναγράφουν «σοκολάτα» ή «με γεύση σοκολάτας» αντί σοκολάτα, αντανακλώντας τη μειωμένη περιεκτικότητά τους σε κακάο.

Το παιχνίδι των κερδοσκόπων

Σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, πίσω από την εκτίναξη των τιμών του κακάο φέτος, μια αλλαγή στις χρηματοπιστωτικές αγορές που επηρεάζουν το κόστος της σοκολάτας σημείωσε μια σημαντική ανατροπή: τα hedge funds, που παρείχαν ρευστότητα, αποχώρησαν.

Οι τιμές των ζαχαρωτών, από τις σοκολάτες έως το κακάο σε σκόνη, επηρεάζονται σημαντικά από τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) για τους κόκκους κακάο. Αυτά τα χρηματοοικονομικά μέσα, που διαπραγματεύονται στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, επιτρέπουν στους αγοραστές και τους πωλητές να καθορίζουν την τιμή του προϊόντος, αποτελώντας σημείο αναφοράς για τις πωλήσεις παγκοσμίως.

Στα μέσα του περασμένου έτους, τα hedge funds - ένας τύπος επενδυτών που χρησιμοποιεί ιδιωτικά κεφάλαια για κερδοσκοπικές επενδύσεις - άρχισαν να αποσύρονται από τις συναλλαγές σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) κακάο. Η αυξανόμενη αστάθεια στις αγορές αύξανε το κόστος των συναλλαγών και μείωνε τα περιθώρια κέρδους.

Η έξοδος των hedge funds

Η αποχώρησή τους επιταχύνθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2023, καθώς οι τιμές του κακάο έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ τον Απρίλιο, λόγω προβλημάτων προσφοράς στη Δυτική Αφρική. Η αποχώρηση των hedge funds προκάλεσε αύξηση της αστάθειας και ώθησε περαιτέρω την αύξηση των τιμών. Η έξοδος των hedge funds μείωσε τη ρευστότητα, αύξησε τη διαφορά μεταξύ τιμών αγοράς και πώλησης (bid-ask spread) και έκανε δυσκολότερες τις συναλλαγές.

«Γλυκόπικρη» καμπή

Η κρίση της σοκολάτας είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, των διαρθρωτικών προβλημάτων της βιομηχανίας και των δυνάμεων της αγοράς. Με τις τιμές του κακάο σχεδόν να διπλασιάζονται σε μόλις ένα χρόνο και να προβλέπεται ότι θα παραμείνουν υψηλές μέχρι το 2025, ο κλάδος φτάνει σε μια γλυκόπικρη καμπή.

Οι καταναλωτές δεν αντιμετωπίζουν απλώς υψηλότερες τιμές ή ανατιμημένα προϊόντα - είναι μάρτυρες του μετασχηματισμού μιας παγκόσμιας βασικής διατροφής που ήταν προσιτή για γενιές. Αυτή η αλλαγή μπορεί να προαναγγέλλει παρόμοιες προκλήσεις για άλλες ευαίσθητες στο κλίμα καλλιέργειες, κάνοντας την ιστορία της σοκολάτας μια γεύση του τι πρόκειται να έρθει σε άλλες περιοχές του παγκόσμιου διατροφικού μας συστήματος.