Πέτρος Κόκκαλης: «Το ρεαλιστικό κοίτασμα της Ελλάδας είναι ο ήλιος, ο αέρας και το νερό»

Σας γράφω από το Σαρμ Ελ-Σεΐκ της Αιγύπτου, που βρίσκομαι ως μέλος της αντιπροσωπείας του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου για τρίτη χρονιά στην ετήσια διεθνή Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP27), που πραγματοποιείται για πρώτη φορά σε αφρικανικό έδαφος.

Τα νέα δεν είναι καλά. Έχουν στερέψει οι στερεοτυπικές φράσεις για να περιγράψουν αυτό που συμβαίνει στον πλανήτη. Περιοχές εγκαταλείπονται γιατί δεν είναι πλέον βιώσιμες, οικονομίες και κοινωνίες καταστρέφονται ακόμα και εντός των ΗΠΑ, όχι μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο του νότιου ημισφαίριου, εδάφη βυθίζονται στο νερό, έχουμε φωτιές που δεν σβήνουν και έντονες βροχοπτώσεις που φέρνουν χείμαρρους μέσα στις πόλεις μας, ενώ οι υποδομές κάθε μορφής - από διαχείριση υδάτων μέχρι υγείας - καταρρέουν.

Στην Διάσκεψη για το κλίμα βομβαρδιστήκαμε από πληροφορία για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης σε όλες τις περιοχές του πλανήτη. Στη Μεσόγειο μπορεί να νομίζουμε πως απολαμβάνουμε ακόμα σχετικά αίθριο κλίμα, αλλά η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Η Ανατολική Μεσόγειος υπερθερμαίνεται αυτή την ώρα με διπλάσια ταχύτητα από τον υπόλοιπο πλανήτη, κάτι που σημαίνει πως πολύ σύντομα θα βρεθούμε κι εμείς σε νέα κλιματικά άκρα.

Η Κλιματική Κρίση δεν γνωρίζει σύνορα. Και να θέλαμε να φανούμε εγωιστές δεν μπορούμε. Αν δεν βοηθήσουμε τώρα, σήμερα, όσους υποφέρουν από τις συνέπειες, θα βρεθούμε πολύ σύντομα στη θέση τους φέροντας συγχρόνως το κόστος της αναβλητικότητας μας.

Απέναντι σε ό,τι έρχεται, δεν μπορούμε να αντιτάξουμε την «πάρτη μας», όπως μας ζητάει η αγορά και οι κανόνες της. Αν δεν αρκούσε το κοινωνικό και οικονομικό αδιέξοδο του σημερινού χρηματοπιστωτικού μοντέλου για να μας πείσει να αλλάξουμε, ήρθε τώρα ένα υπαρξιακό υπό την μορφή μίας περιβαλλοντικής, επισιτιστικής και υγειονομικής κρίσης για να μας πείσει. Τα επιστημονικά δεδομένα είναι αδιαμφισβήτητα. Όπως είναι και οι λύσεις που ευτυχώς ακόμα υπάρχουν.

Η παντοδυναμία της προσφοράς και ζήτησης έχει καταρρεύσει, για να αντικατασταθεί από όσα μας ξεχωρίζουν από τα ζώα. Η αλληλεγγύη, η συγκρότηση κοινοτήτων και κοινωνιών με κοινούς κανόνες, η ανθρωπιά, η αγάπη για την ελευθερία και τις ίσες ευκαιρίες, η ελπίδα της αυτοπραγμάτωσης. Δεν επιτρέπεται τον 21ο αιώνα να πεθαίνει κανείς από κρύο ή ζέστη, γιατί προέχει το ουρανοκατέβατο κέρδος κάποιου άλλου από την ενέργεια και δη σε καιρό πολέμου. Η ενέργεια είναι από τη φύση της δημόσιο αγαθό, ακόμα κι αν δεν διατίθεται αυτή την ώρα ως τέτοιο. Είναι απαραίτητη για την επιβίωση, όπως είναι ο αέρας, η τροφή και το νερό.

Το IPCC μας διαβεβαιώνει πως οι περσινές προβλέψεις για φρένο στην υπερθέρμανση του πλανήτη με τον περιορισμό στη δημιουργία νέων εξορύξεων έχουν αλλάξει επί τα χείρω. Σήμερα, όχι μόνο δεν αρκεί η δέσμευση να μην υπάρξουν νέες μονάδες παραγωγής ορυκτών καυσίμων, αλλά θα πρέπει να καταργηθούν άμεσα και υπάρχουσες αν σκοπεύουμε να κρατήσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας στον 1,5oC ως απόλυτο όριο. Κάθε κλάσμα πάνω από τον 1,5oC σημαίνει ανυπολόγιστες ζημίες και θανάτους.

Όλα αυτά είναι πληροφορία που είχε ο Έλληνας πρωθυπουργός μία μέρα πριν την αναχώρηση του για τη Διάσκεψη, όταν εξήγγειλε την έναρξη έρευνας για υδρογονάνθρακες, υποσχόμενος δήθεν κέρδη σε ένα απώτερο μέλλον, δηλαδή τότε που δεν θα υπάρχουν πια κινητήρες εσωτερικής καύσης. Η σκοπιμότητα ήταν επικοινωνιακή, με τεράστιο οικονομικό κόστος αφού το ελληνικό δημόσιο πληρώνει για τις έρευνες, απώλεια ευκαιριών για το μεγάλο πράσινο άλμα μπροστά με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τα πραγματικά επίδικα, τάζοντας λαγούς με πετραχήλια.

Για μία ακόμη φορά τα τελευταία 70 χρόνια τυπώνονται πηχυαίοι τίτλοι για δήθεν κοιτάσματα που ΘΑ φέρουν δισεκατομμύρια μετά από 8 και 10 χρόνια. Η πραγματικότητα βέβαια είναι διαφορετική. Για αρχή, αποσιωπάται ο υπαρκτός κίνδυνος για το πραγματικό κεφάλαιο της χώρας, που είναι το περιβάλλον, οι θάλασσες και οι ακτές μας. Τα δήθεν δισεκατομμύρια δεν θα φτάσουν σε κανέναν πολίτη, αν υπάρξουν, αλλά θα ανήκουν στην εταιρεία που εξόρυξε τα καύσιμα, παρότι οι έρευνες θα έχουν πληρωθεί και από το υστέρημα του Έλληνα πολίτη κι αυτό υπό τον αμφίβολο όρο πως θα υπάρχει ακόμα αγορά για ορυκτά καύσιμα σε 10 χρόνια και τα όποια κοιτάσματα δεν θα έχουν μηδενική αξία.

Η Ελλάδα έχει ενεργειακά κοιτάσματα, μετά τις εξελίξεις στην τεχνολογία και δεν χρειάζονται καμία έρευνα στο Αιγαίο ή αλλού, καμία ΝΑVTEX, καμία φρεγάτα να εποπτεύει, καμία σύγκρουση με γειτονικές χώρες, αλλά αντιθέτως κοιτάσματα που προάγουν τη συνεργασία για την ανάδειξη της περιοχής σε ενεργειακό powerhouse. Τα κοιτάσματα αυτά δεν έχουν περιορισμό προσφοράς για να αυξηθεί το κέρδος σε καιρό πολέμου, δεν απαιτούν καθεστώτα για τη διαχείριση τους όπως έχουμε δει σχεδόν σε κάθε χώρα με πετρελαιοπηγή. Τα κοιτάσματα αυτά δεν μολύνουν τον αέρα, το χώμα και το νερό, δεν έχουν ρύπους, δεν βυθίζουν λαούς σε ενεργειακή φτώχεια, δεν αυξάνουν τις ανισότητες, δεν εγκαταλείπουν τους συνανθρώπους μας στο έλεος του καιρού, δεν υπερθερμαίνουν τον πλανήτη, αλλά αντιθέτως αποτελούν λύση για όλα αυτά.

Τα υπαρκτά κοιτάσματα της Ελλάδας και όλης της Μεσογείου, είναι ο ήλιος, ο αέρας, το νερό Δεν χρειάζονται κανένα «Sanco Swift» να απλώσει τα πλοκάμια του και να αποπροσανατολίσει ανθρώπους και κήτη, οδηγώντας αμφότερους σε λάθος αποφάσεις, αλλά μπορούν να αποδώσουν καρπούς σε κλάσμα του χρόνου που υπόσχονται οι λομπίστες του πετρελαίου και λοιποί υποστηρικτές ενός οικονομικού και ενεργειακού μοντέλου που έχει πεθάνει.

Κάποιος να μας εξηγήσει γιατί η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ στο παρελθόν, όταν μπορεί με κλάσμα του χρόνου και της οικονομικής προσπάθειας να πετύχει τόσα πολλά, για τόσους πολλούς;

Την ώρα που ο υπόλοιπος πλανήτης αγωνίζεται για την υπογραφή συνθήκης για τη μη διάδοση και την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, εμείς γιατί παλεύουμε να μπούμε σε μία αγορά που κλείνει και μάλιστα με τέτοιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος; Για ποιους;

Με ό,τι όρους κι αν το αναλύσει κανείς, οι εξορύξεις δεν βγάζουν νόημα. Η Ελλάδα θα χρηματοδοτήσει το κέρδος της όποιας Exxon Mobil, δημιουργώντας μια ακόμα γεωπολιτική ένταση, διευρύνοντας τις ανισότητες, την ώρα που θα μπορούσε δίχως καμία ένταση να παρέχει ενεργειακή αυτονομία για τη χώρα, ενεργειακή ασφάλεια για τους πολίτες, ενισχύοντας την κοινωνική κινητικότητα και ανοίγοντας την πόρτα για ισότιμη συμμετοχή της Ελλάδας στο μέλλον που διαγράφεται για την υπόλοιπη Ευρώπη, αν δεν επικρατήσουν και εκεί τα σκοτεινά λόμπι.

Ο κόσμος αλλάζει, ή έστω παλεύει να αλλάξει, για να συνεχίσει να υπάρχει. Δεν έχει λογική η σπατάλη όσων πόρων έχουμε διαθέσιμους για να συμμετέχουμε σε αυτή την αλλαγή, για να μείνουμε προσδεμένοι σε ένα σκοτεινό και άδικο παρελθόν που πνέει τα λοίσθια. Ακόμα κι αν υπάρχουν πετρέλαια στο βυθό, ας μείνουν εκεί κι ας μην επιτρέψουμε σε κανέναν να μας βυθίσει μαζί τους.