Πατέρας Αντώνιος: Στην Κιβωτό του Κόσμου λειτουργεί η αμοιβαιότητα και η αλληλεγγύη
Γεννημένος στη Χίο ο ιερέας Αντώνιος Παπανικολάου, ο πατέρας Αντώνιος, με σπουδές Θεολογίας και Παιδαγωγικής, βραβευθείς με το Πρώτο Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη το 2018 και επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο Πατέρας Αντώνιος μίλησε στον Βασίλη Μόραλη και το Flash.gr
Πως θα περιγράφατε μια τυπική σας ημέρα;
Για να είμαι ειλικρινής τις μέρες μου κάθε άλλο παρά τυπικές θα τις περιέγραφα. Σε εμάς εδώ, με τα παιδιά, κάθε μέρα συμβαίνει και από κάτι, που κάνει τις μέρες μας διαφορετικές. Σε κάθε περίπτωση όμως θα έλεγα ότι είναι αφιερωμένες στην Κιβωτό, μιας και απασχολεί το μεγαλύτερο κομμάτι του χρόνου μου. Πέρα από την ενασχόληση με την οργάνωση της Κιβωτού μας, να καθοδηγώ, να συντονίζω και να αφουγκράζομαι τους συνεργάτες μου, ώστε να γίνονται όλα όπως πρέπει, ενημερώνομαι καθημερινά και από τους υπευθύνους των παραρτημάτων και των σπιτιών φιλοξενίας για υποθέσεις που τους απασχολούν καθώς επίσης και για την πρόοδο και προσαρμογή όλων των παιδιών. Για τον λόγο αυτό εξάλλου ταξιδεύω πολύ συχνά και επισκέπτομαι τα παραρτήματά μας σε όλη την Ελλάδα. Έχω την πνευματική ευθύνη των παιδιών. Τα παιδιά χρειάζονται το νοιάξιμο, την αποκλειστικότητα, να είμαι κοντά τους, να μου μιλήσουν, τα πιο μεγάλα να μου εξομολογηθούν κιόλας, να τα συμβουλεύσω… Δυστυχώς τώρα με τον κορωνοϊό οι μετακινήσεις αυτές έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο. Προσαρμοζόμαστε όμως, προσπαθώ και επιτυγχάνω να μιλάω με όλα τα παιδιά στο τηλέφωνο και επίσης κανονίζουμε τακτικές διαδικτυακές συναντήσεις, ώστε να μπορούν και να με βλέπουν, έστω και με τη βοήθεια της τεχνολογίας.
Τι είναι αυτό που σας δίνει χαμόγελο αισιοδοξίας;
Αυτό που μου δίνει χαμόγελο αισιοδοξίας είναι η ελπίδα μου πως στο τέλος όλα θα πάνε καλά και η πίστη μου στον Θεό. Η αγάπη του Θεού για τον κόσμο του και τα πλάσματά του. Τα παιδιά που περιμένουν από εμάς να τους διώξουμε τον φόβο, δίνοντάς τους την αγάπη μας. Παιδιά που έχουν περάσει τόσο δύσκολα στη ζωή τους κι όμως στα μάτια τους είναι ζωγραφισμένη η ελπίδα και ξέρω ότι εμείς είμαστε η ελπίδα τους. Η στήριξη, η αγάπη και η προσφορά των συνανθρώπων μας όλα αυτά τα χρόνια, που μας δίνει τη δυνατότητα να στηρίζουμε τα παιδιά μας και να τους προσφέρουμε υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Ακόμα και τώρα, στις πρωτοφανείς αυτές συγκυρίες που βιώνουμε, αν και πιο περιορισμένα, ο κόσμος εξακολουθεί να μας στηρίζει. Ως φύσει αισιόδοξος άνθρωπος, λοιπόν, πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε, θα βγούμε πολύ δυνατότεροι και όλο αυτό το κίνημα της προσφοράς, της ενσυναίσθησης και του νοιαξίματος, θα γίνει μια δυνατή φλόγα που θα φωτίσει τα σκοτάδια και θα κάνει την κοινωνία μας φωτεινότερη.
Πώς αντιλαμβάνεστε την διαπολιτισμικότητα στην Κιβωτό του Κόσμου;
Ουσιαστικά, όσο μου επιτρέπεται, το έργο μας είναι ο ορισμός της διαπολιτισμικότητας. Ως έννοια, αποτελεί μία διαλεκτική σχέση, μία πορεία αλληλεπίδρασης και συνεργασίας ατόμων διαφορετικών εθνικοτήτων. Σχετίζεται με την αποδοχή της κουλτούρας του τρόπου σκέψης του άλλου, όχι απαραίτητα με βάση τις γνώσεις, αλλά κυρίως τον πολιτισμό. Και αυτό ακριβώς είναι που κάνουμε εμείς. Η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών που έχουμε στις δομές μας όσο και των παιδιών που μετέχουν στα προγράμματά μας είναι από την Ελλάδα και σε μικρότερο βαθμό άλλων εθνικοτήτων. Αλλά τι σημασία έχει…; Με την έννοια ότι ένα παιδί που έχει παραμεληθεί, υποφέρει περισσότερο, επειδή είναι από την Ελλάδα και λιγότερο επειδή είναι από κάποια άλλη χώρα; Φροντίζουμε και αντιμετωπίζουμε τα παιδιά ισάξια, κάνοντας τη συμπεριφορά μας να λειτουργεί ως παράδειγμα, και με σεβασμό στη διαφορετικότητα. Κι αυτό μαθαίνουμε και τα ίδια να κάνουν. Τα ενισχύουμε και τους δίνουμε ερεθίσματα, ώστε να διαμορφώνουν κοινές ταυτότητες μέσα από τα βιώματά τους και να βλέπουν στην πράξη, πως λειτουργεί η αμοιβαιότητα, η πραγματική αλληλεγγύη, ο σεβασμός στον τρόπο σκέψης ενός άλλου – διαφορετικού από εμάς ατόμου – και τέλος η κοινωνική ισότητα.
Ποιες είναι οι αξίες που μεταλαμπαδεύετε στους/στις φιλοξενούμενους/ες στην Κιβωτό;
Αρχικά μαθαίνουμε τόσο στα παιδιά που φιλοξενούμε στις δομές μας, όσο και στις οικογένειες, που στηρίζουμε, την αξιοπρέπεια. Άσχημα πράγματα μπορούν να συμβούν στον καθένα, το θέμα είναι πώς αντιμετωπίζουμε την κατάσταση. Έτσι για παράδειγμα στις οικογένειες που στηρίζουμε δίνουμε τρόφιμα-την πρώτη ύλη, ώστε οι μητέρες να ετοιμάσουν το φαγητό για τα παιδιά τους και όχι έτοιμο, μαγειρεμένο φαγητό. Λέμε χαρακτηριστικά στο γονέα ότι θα σε βοηθήσω, αλλά εσύ θα φαίνεσαι, ότι ενεργείς προς το παιδί σου, εσύ θα αναλάβεις υπεύθυνα τον γονεϊκό σου ρόλο. Αν το κάνω εγώ για σένα δεν σε τιμώ, αλλά σε υποτιμώ. Διδάσκουμε στα παιδιά την ενσυναίσθηση, την συμπόνια, την αγάπη, την κατανόηση και την ευσυνειδησία ώστε να μην μένουν αμέτοχα και αδιάφορα στο πρόβλημα του συνανθρώπου τους και να βοηθούν στο μέτρο του δυνατού πάντα, αποτελώντας και τα ίδια μια μικρή Κιβωτό. Τους μεταλαμπαδεύουμε πίστη και ελπίδα, ώστε να αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία τις δυσκολίες που θα συναντήσουν. Τους διδάσκουμε την υπομονή και την επιμονή ώστε να μην τα παρατάνε, να συνεχίζουν να μάχονται για τα θέλω τους και τους στόχους τους. Ό,τι αξίζει, είναι δύσκολο και επίπονο, αλλά να προσπαθήσουν, να μην τα παρατάνε και θα νιώσουν την ικανοποίηση και την επιβράβευση του αγώνα τους, για αυτό που θα καταφέρουν.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα σας;
Λοιπόν ειλικρινά δεν έχω κάποιο σχέδιο… Με την έννοια ότι πάντα επιθυμούσα και επιθυμώ να βοηθήσω τον συνάνθρωπο, που βρίσκεται σε κίνδυνο και ανάγκη… Εμείς εδώ, στην Κιβωτό, έχουμε μάθει να δεχόμαστε την κάθε μέρα όπως έρχεται… Άλλοτε πιο ήρεμα, και άλλοτε με πίεση και άγχος για να γίνουν όλα όπως πρέπει προς όφελος των παιδιών μας… Έτσι, προσπαθούσα κάθε φορά να φροντίσω και να καλύψω τις ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών τους, όπως αυτές παρουσιάζονται και ζητούν μία λύση. Να πάει το παιδί στο σχολείο, αν πχ δεν πήγαινε, ήταν κάποιο παιδί άρρωστο; Θεωρήσαμε ότι πέρα από τον γιατρό που προσέφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες του, έπρεπε να υπάρχει μαγειρευτό φαγητό κι έτσι διαμορφώθηκε μια γωνιά όπου η πρεσβυτέρα και οι εθελόντριες γυναίκες από την γειτονιά ετοίμαζαν φαγητό. Σε μια άλλη γωνιά κάναμε μαθήματα – ενισχυτική διδασκαλία στα παιδιά για να προετοιμαστούν για το σχολείο. Το ένα έφερνε το άλλο και σύντομα ο αριθμός των παιδιών αυξανόταν και ο χώρος για τη νεότητα, ένα παλιό καφενείο, που λειτούργησε ως το πρώτο κέντρο ημέρας μας, ήταν πια πολύ μικρός για να μας χωράει όλους. Οπότε πήγαμε σε μεγαλύτερο κτήριο – κέντρο ημέρας για να βοηθήσουμε περισσότερο κόσμο, μονογονεϊκές οικογένειες, άπορες και πολύτεκνες οικογένειες. Κατόπιν ξεκίνησαν οι κλήσεις από την εισαγγελία για φιλοξενία παιδιών, λόγω παραμέλησης και απομάκρυνσής τους από το οικογενειακό τους περιβάλλον, και δημιουργήθηκαν σιγά σιγά τα σπίτια φιλοξενίας ανά την Ελλάδα. Κάπως έτσι, το ένα έφερε το άλλο και τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους, με τη μία ανάγκη να ζητεί λύση και να γεννά την επόμενη. Πάντα με γνώμονα το όφελος των παιδιών μας και των οικογενειών που φροντίζουμε προσπαθούμε να εμπλουτίζουμε και να ενημερώνουμε τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά προγράμματά μας, να λειτουργούμε τα υπάρχοντα σπίτια φιλοξενίας, να εξετάζουμε τη δημιουργία ενός νέου σπιτιού φιλοξενίας σε μία νέα περιοχή της Ελλάδας (ανάλογα τις συνθήκες), να ενισχύουμε το πρόγραμμα της γεωργικής μας σχολής, και εν γένει να βρισκόμαστε πάντα κοντά στο συνάνθρωπο. Ο Θεός έχει ευλογήσει αυτό το έργο και με τη βοήθειά Του και την αγάπη των συνανθρώπων μας συνεχίζουμε το ταξίδι μας σε όλη την Ελλάδα. Πιστεύω τρόπον τινά ότι προϋπήρχε το σχέδιο του Θεού για την Κιβωτό κι εμένα μου ανατέθηκε και κλήθηκα να το υπηρετήσω.
Ποιο είναι το μότο σας;
«Δεν έχεις αυτό που αγαπάς; Αγάπα αυτό που έχεις…» είναι και μία από τις αγαπημένες μας φράσεις εδώ στην Κιβωτό. Ξέρετε, για να είναι κάποιος πραγματικά ευτυχισμένος δεν χρειάζεται πολλά και περίπλοκα πράγματα. Δεν έχει νόημα να στεναχωριέσαι για κάτι που δεν έχεις. Μπορείς όμως να αναγνωρίζεις και να εκτιμάς αυτό που σου δίνεται, να ονειρεύεσαι αυτό που θέλεις, να θέτεις στόχους και να μάχεσαι για να τους πετύχεις. Η ζωή είναι ένα πολύ δύσκολο ομαδικό παιχνίδι, όπου τίποτα δεν σου χαρίζεται. Αλίμονο αν κάνουμε πίσω στην πρώτη δυσκολία. Κι όταν ο Θεός βλέπει ότι δεν παραιτείσαι, αλλά με πείσμα, αρετή και πίστη συνεχίζεις τον αγώνα σου, σου δίνει αυτό που αξίζεις.
Κιβωτός του Κόσμου, (www.kivotostoukosmou.org), Ζηνοδώρου 3, Κολωνός – Αθήνα τηλ 2105141935, 2105141953
https://www.facebook.com/kivotostoukosmougr
Ενισχύουμε την Κιβωτό του Κόσμου με κλήση στο 19828 (2,60€/κλήση με ΦΠΑ & τέλος σταθερής τηλεφωνίας) ή με κλήση ή μήνυμα στο 19828 από όλα τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας (2,48€/κλήση ή sms με ΦΠΑ)
Επιμέλεια Συνέντευξης: Βασίλης Μόραλης, εικαστικός, ambassador σε θέματα διαπολιτισμικής συμπερίληψης του μη κερδοσκοπικού σωματείου Vision Network Athens
Συνεργασία flash.gr με μη κερδοσκοπικό σωματείο Vision Network Athens
