Έκθεση - σοκ Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: «Τρομακτική χρονιά» το 2023

Από τη Γάζα ως την Ουκρανία και το Σουδάν, το 2023 ήταν μια «τρομακτική χρονιά» για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία επιδεινώθηκαν σε όλο τον κόσμο, καταγγέλλει το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) στην ετήσια έκθεσή του που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, 11 Ιανουαρίου.

Σε αυτό το κείμενο που εκτείνεται σε περισσότερες από 700 σελίδες και εξετάζει σχεδόν 100 χώρες η μη κυβερνητική οργάνωση αναφέρεται στα «τεράστια δεινά» που προκάλεσαν ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ο πόλεμος μεταξύ δύο αντίπαλων στρατηγών στο Σουδάν αλλά και η συνέχιση των συγκρούσεων στην Ουκρανία, τη Μιανμάρ, την Αιθιοπία και το Σαχέλ.

«Το 2023 οι άμαχοι έγιναν στόχος, δέχθηκαν επιθέσεις και σκοτώθηκαν σε πρωτοφανή κλίμακα στην πρόσφατη ιστορία μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστίνης», επισημαίνει η έκθεση.

Το HRW κατηγορεί για «εγκλήματα πολέμου» τόσο τη Χαμάς, για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου εναντίον του Ισραήλ, όσο και τις ισραηλινές δυνάμεις για τις επιχειρήσεις εναντίον της Λωρίδας της Γάζας.

Σε ό,τι αφορά τη Γάζα «ένα από τα πιο σοβαρά εγκλήματα που διαπράττεται είναι η συλλογική τιμωρία» όλων των αμάχων, κάτι «που ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου», όπως και το γεγονός της «λιμοκτονίας» του πληθυσμού, υπογράμμισε σε συνέντευξή της στο Al Jazeera η Τιράνα Χάσαν, επικεφαλής του HRW.

Πέρα από τη Γάζα «καταγράψαμε ανησυχητικές τάσεις αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν, θα βυθίσουν την περιοχή σε μεγαλύτερη αστάθεια, με διεθνείς επιπτώσεις», σχολίασε η Λάμα Φάκιχ, αξιωματούχος του ΟΗΕ αρμόδια για την περιοχή.

Το HRW επικρίνει εξάλλου «τις μαζικές παραβιάσεις» των πολιτικών δικαιωμάτων στο Σουδάν από τους δύο αντίπαλους στρατηγούς, τον Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και τον Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκλό, κάνοντας λόγο για «ατιμωρησία» η οποία οδήγησε σε «επαναλαμβανόμενους κύκλους βίας» στη χώρα εδώ και είκοσι χρόνια.

Πέρα από τις ένοπλες συγκρούσεις η ΜΚΟ αναφέρεται στις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής κατά το 2023, το πιο ζεστό έτος που έχει καταγραφεί, και επισημαίνει πολλές τάσεις που καταδεικνύουν «τη διάβρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

«Επρόκειτο για μια τρομακτική χρονιά όχι μόνο σε ό,τι αφορά την περιστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις ωμότητες σε καιρό πολέμου, αλλά και επίσης σε ό,τι αφορά την επιλεκτική οργή κυβερνήσεων και διπλωματίας».

Επικεφαλής HRW: «Υποκρισία των Δυτικών»

Αυτές οι συμπεριφορές έστειλαν «το μήνυμα ότι η αξιοπρέπεια κάποιων αξίζει να προστατευθεί, αλλά όχι όλων, ότι κάποιες ζωές αξίζουν περισσότερο από άλλες».

Μια κατάσταση την οποία η επικεφαλής της ΜΚΟ περιγράφει με μία λέξη: «Υποκρισία. Υποκρισία των Δυτικών που κλείνουν τα μάτια στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, απλώς και μόνο για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους».

Η έκθεση επικρίνει κυρίως την ΕΕ, «προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της οποίας με τους γείτονές της στον νότο παραμένει να περιορίζονται με κάθε τίμημα οι αναχωρήσεις μεταναστών προς την Ευρώπη, διατηρώντας μια λανθασμένη προσέγγιση που έφερε στο φως τη διάβρωση των δεσμεύσεων του μπλοκ σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Επίσης η έκθεση επικρίνει την προσέγγιση «των δύο μέτρων και δύο σταθμών» κάποιων κρατών: τη διαφορά μεταξύ «της άμεσης και δικαιολογημένης καταδίκης» από πολλές χώρες των επιθέσεων της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου από τη μία αλλά τις «πολύ πιο συγκρατημένες» αντιδράσεις, κυρίως των ΗΠΑ και της ΕΕ, στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Γάζα. Ή ακόμη και την απουσία καταδίκης της «εντατικοποίησης της καταστολής» στην Κίνα, κυρίως στην επαρχία Σιντζιάνγκ και το Θιβέτ.

Σε αυτό το πλαίσιο το HRW παρουσιάζει ένα διεθνές σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων «υπό απειλή», το οποίο όμως δεν έχει διαρραγεί ακόμη.

«Είδαμε επίσης θεσμούς που μπορούν να κινητοποιηθούν για να αντισταθούν και να πολεμήσουν», διαβεβαίωσε η Χάσαν, αναφερόμενη κυρίως στο ένταλμα σύλληψης που εξέδωσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εναντίον του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου από την έδρα του ΟΗΕ η Τιράνα Χάσαν αναφέρθηκε στις μάχες που δίνουν οι γυναίκες και τα κορίτσια στο Αφγανιστάν ως κίνητρο για να διατηρήσουμε τις ελπίδες μας.

«Την ώρα που οι Ταλιμπάν προσπαθούν να σβήσουν τις γυναίκες από την αφγανική κοινωνία, είδαμε γυναίκες και κορίτσια να βγαίνουν στους δρόμους», τόνισε. «Αν οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι έτοιμες να κινδυνεύσουν να συλληφθούν από τους Ταλιμπάν», κανείς «δεν πρέπει να παραδίδει τα όπλα και να σηκώνει τα χέρια ψηλά λέγοντας "τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι σημαντικά"».