Πανδημία: Ο κορονοϊός «κλείνει» τρία χρόνια και αφήνει πίσω του 7.000.000 νεκρούς

Η πανδημία της Covid-19, που μπαίνει στην τέταρτη χρονιά και έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους, παραμένει αρκετά σοβαρή ώστε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας να θεωρεί αναγκαίο να διατηρεί τον ανώτατο συναγερμό που κήρυξε πριν από ακριβώς τρία χρόνια, στις 30 Ιανουαρίου 2020.

Εκείνη την ημέρα σε όλον τον κόσμο, εκτός της Κίνας, τα κρούσματα ήταν λιγότερα από 100 και κανείς δεν είχε πεθάνει. Την περασμένη Παρασκευή, με βάση τα επίσημα στοιχεία που συγκεντρώνει ο ΠΟΥ –και τα οποία ο ίδιος ο Οργανισμός θεωρεί ότι απέχουν μακράν από την πραγματικότητα– τα κρούσματα ξεπερνούσαν τα 752 εκατομμύρια και οι νεκροί έφταναν τα 7 εκατομμύρια.

Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, υιοθέτησε τις συστάσεις της Επιτροπής Επειγόντων για την Covid-19, των ειδικών που συνεδρίασαν για 14η φορά την περασμένη εβδομάδα.

Από την εμφάνιση της «μυστηριώδους», τότε, ασθένειας, στα τέλη του 2019, μέχρι την έκρηξη των κρουσμάτων στην Κίνα, στις αρχές του 2023, ακολουθούν οι κορυφαίες ημερομηνίες και εξελίξεις της πανδημίας την τελευταία τριετία.

«Άτυπη πνευμονία»

Στις 31 Δεκεμβρίου 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πληροφορείται ότι έχουν εμφανιστεί ανησυχητικά κρούσματα μιας άγνωστης προέλευσης «άτυπης πνευμονίας» στην πόλη Ουχάν της Κίνας. Στις 7 Ιανουαρίου, καθορίζεται η αιτία: ένας νέος ιός της οικογένειας των κορωνοϊών. Τέσσερις ημέρες αργότερα, το Πεκίνο ανακοινώνει τον πρώτο θάνατο. Στις 23 Ιανουαρίου η Ουχάν τίθεται σε καραντίνα.

Η νέα ασθένεια, που θα βαφτιστεί αργότερα «Covid-19», εξαπλώνεται ραγδαία: μέχρι τις 6 Μαρτίου, περνάει το όριο των 100.000 καταγεγραμμένων κρουσμάτων σε όλον τον κόσμο. Στις 11 Μαρτίου ο ΠΟΥ την χαρακτηρίζει και επισήμως «πανδημία».

Η Ευρώπη οχυρώνεται

Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που επλήγη σοβαρά, η Ιταλία, επιβάλλει καραντίνα στον βορρά, που στη συνέχεια θα εφαρμοστεί σε όλη τη χώρα. Στις 16 Μαρτίου η γερμανική κυβέρνηση καλεί τον πληθυσμό «να παραμείνει στο σπίτι» και το Λονδίνο ζητά από τους πολίτες «να αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές». Την επομένη, η Γαλλία υιοθετεί επίσης μέτρα καραντίνας και αμέσως μετά η Ευρωπαϊκή Ένωση κλείνει τα εξωτερικά σύνορά της.

Η ανθρωπότητα σε καραντίνα

Στις αρχές Απριλίου, περισσότεροι από 3,9 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή ο μισός πληθυσμός του πλανήτη, είναι υποχρεωμένοι ή προτρέπονται να παραμείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους και να κυκλοφορούν όσο το δυνατόν λιγότερο, σύμφωνα με μια καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου. Σύντομα θα ξεπεραστεί το ψυχολογικό όριο του 1 εκατομμυρίου κρουσμάτων.

Τα Χρηματιστήρια κατακρημνίζονται, ολόκληρα τμήματα της παγκόσμιας οικονομίας σταματούν, όπως οι μεταφορές, ο τουρισμός… Κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες ανακοινώνουν τα πρώτα μαζικά μέτρα στήριξης της οικονομίας.

Οι ΗΠΑ και η Βραζιλία βυθίζονται σε πένθος

Η πανδημία βυθίζει στο πένθος τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία την άνοιξη του 2020, καθώς ο αριθμός των νεκρών ξεπερνά εκείνον της Ευρώπης.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επαναλαμβάνει ότι ο ιός στο τέλος θα εξαφανιστεί με φυσικό τρόπο. Ο Βραζιλιάνος ομόλογός του Ζαΐχ Μπολσονάρου αποκαλεί «γριπούλα» την Covid-19. Η διαχείριση της πανδημίας εκ μέρους τους επικρίνεται δριμύτατα.

Αντιεμβολιαστές και αρνητές

Το καλοκαίρι του 2020 πολλές χώρες επιβάλλουν τη χρήση προστατευτικής μάσκας στα μέσα μεταφοράς, στα σχολεία, στις επιχειρήσεις, ακόμη και στον δρόμο. Οργανώνονται διαδηλώσεις κατά της μάσκας.

Έναν χρόνο αργότερα, οι αντιρρήσεις για τον εμβολιασμό και την επίδειξη πιστοποιητικού νόσησης ή εμβολιασμού θα προκαλέσουν επίσης κινητοποιήσεις σε όλον τον κόσμο.

Εμβόλια σε χρόνο ρεκόρ

Τα εμβόλια παρασκευάζονται και δοκιμάζονται σε χρόνο ρεκόρ: οι πρώτες δόσεις χορηγούνται στα τέλη του 2020 στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Οι εκστρατείες εμβολιασμού, παρά τη διστακτική αρχή τους, επιταχύνονται στα μέσα του 2021 σε όλες τις δυτικές χώρες.

Όμως σε παγκόσμια κλίμακα, η πρόσβαση στα εμβόλια παραμένει άνιση: στην Αφρική το ποσοστό εμβολιασμού παραμένει πολύ χαμηλά, στο 24%, σε σύγκριση με το παγκόσμιο επίπεδο του 64%, με βάση τα στοιχεία του ΠΟΥ (φθινόπωρο 2022).

Η προέλευση του ιού αμφισβητείται

Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2021 μια ομάδα επιστημόνων του ΠΟΥ ερευνά στην Κίνα την προέλευση του νέου κορωνοϊού, χωρίς να καταλήξει σε συμπέρασμα. Ο ΠΟΥ ζητά, χωρίς ανταπόκριση, περισσότερα δεδομένα από το Πεκίνο που αρνείται μια νέα έρευνα στη χώρα.

«Όλες οι υποθέσεις παραμένουν στο τραπέζι» επαναλαμβάνει, ενάμιση χρόνο αργότερα, ο Οργανισμός. Οι μελέτες φαίνεται πάντως να υποδεικνύουν ότι η πανδημία ξεκίνησε από την αγορά της Ουχάν.

Δέλτα και Όμικρον, οι μεταδοτικές παραλλαγές

Η πολύ μεταδοτική παραλλαγή Δέλτα προκαλεί εκατόμβη τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2021 στην Ινδία, η οποία καταγράφει τον τρίτο υψηλότερο αριθμό νεκρών στον κόσμο. Νέες εστίες επιδημίας εμφανίζονται και σε άλλες χώρες, όπως στη Ρωσία.

Στα τέλη Νοεμβρίου μια ακόμη μεταδοτικότερη παραλλαγή, η Όμικρον, εμφανίζεται στη νότια Αφρική και προκαλεί πανικό. Εξαπλώνεται ραγδαία στις αρχές του 2022 αλλά, ευτυχώς, δεν συνοδεύεται από σοβαρά συμπτώματα.

Νέα έκρηξη κρουσμάτων στην Κίνα

Η άκαμπτη πολιτική της «μηδενικής Κόβιντ» που ακολουθεί ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, που συνοδεύεται από δραστικές καραντίνες, προκαλεί τον Νοέμβριο κύμα πρωτοφανών αντιδράσεων στη χώρα. Το Πεκίνο αποφασίζει στις 7 Δεκεμβρίου να χαλαρώσει τα υγειονομικά μέτρα και στη συνέχεια να καταργήσει όλους τους περιορισμούς. Ακολουθεί ένα κύμα κρουσμάτων άνευ προηγουμένου, με τα νοσοκομεία να ξεχειλίζουν και τα φάρμακα να καταγράφουν ελλείψεις.

Αυτή η αύξηση των κρουσμάτων ανησυχεί τις άλλες χώρες, πολλές από τις οποίες ζητούν στις αρχές του 2023 από τους ταξιδιώτες από την Κίνα να υποβάλλονται σε τεστ για τον νέο κορωνοϊό.