Παλαιά αυτοκίνητα και οδικό δίκτυο με κακούς οδηγούς - Η αιτία των τροχαίων δυστυχημάτων

Στην ερώτηση "Τι φταίει;" Για την αιτία των τροχαίων ατυχημάτων (ή δυστυχημάτων) στην Ελλάδα. Θα πάρεις πολλές απαντήσεις. Δυστυχώς είναι πολλά που πρέπει να αλλάξουν, όπως: Παλαιά αυτοκίνητα, Λίγοι και παλαιοί δρόμοι (σχεδιασμένοι για λιγότερα και παλιότερα αυτοκίνητα) και τέλος κακοί οδηγοί. Άνθρωποι με λάθος και συχνά κακή νοοτροπία, οι οποίοι πίσω από το τιμόνι συχνά απαξιούν ή και αδιαφορούν για νόμους και κανόνες...

Πολλά τελευταία τα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα. Εντός και εκτός πόλεων αντικρίζεις (και αντικρύζουμε) εικόνες που μόνο σε ταινίες μπορεί να δεις. Παλιά και νέα αυτοκίνητα κυκλοφορούν καθημερινά μαζί, σε γερασμένους (ο νεότερος κατασκευάστηκε το 2000) δρόμους και μοιραία συγκρούονται. Όπως είναι αναμενόμενο το νεότερο όχημα θα προστατεύσει καλύτερα τους επιβάτες του, από το παλαιότερο, που υπολείπεται, τόσο σε κατασκευή όσο και σε τεχνολογία.

Θα άφηνες εν γνώσει σου το παιδί σου πίσω από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου, αν ήξερες ότι έχει τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνει σε περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης; Τώρα πρόσθεσε την κίνηση του παλιού αυτοκινήτου σε δρόμους που σχεδιάστηκαν κυρίως τη δεκαετία του 1960. Ναι έχεις μπροστά σου τις καθημερινές συνθήκες μετακίνησης στην Ελλάδα (στο μεγαλύτερο μέρος της). Σίγουρα αυτό που σου περιγράφω το ξέρεις καλά και το ζεις κάθε ημέρα. Ίσως να οδηγείς και εσύ ένα αυτοκίνητο που έκλεισε πενήντα χρόνια. Ναι το συντηρείς σωστά, είσαι περήφανος για αυτό και δεν έχεις χρήματα για να αγοράσεις ένα καινούργιο. Όμως μη νομίζεις πως είσαι ασφαλής…

Πρόσφατα ευρήματα από ανεξάρτητους οργανισμούς ασφάλειας, αποκαλύπτουν ότι παλαιότερα οχήματα - που κατασκευάστηκαν το 2000 ή νωρίτερα και αντιπροσωπεύουν δύο στα πέντε αυτοκίνητα στους δρόμους μας - εμπλέκονται στο 1/3 των θανατηφόρων ατυχημάτων.

Σύγκριση δοκιμής τροχαίου ατυχήματος παλαιού και νέου μοντέλου

Σε μια προσπάθεια να δείξει τις βελτιώσεις στην ασφάλεια των οχημάτων και των επιβατών τα τελευταία 20 χρόνια, ο ANCAP (Οργανισμός Αξιολόγησης Νέων Αυτοκινήτων στην Αυστραλία) έκανε μια σύγκρουση μεταξύ ενός μοντέλου του 1998 και του αντίστοιχου του 2015, το πρώτο συγκριτικό τεστ σύγκρουσης στο είδος του. Η πρόσκρουση έγινε με 64 km/h και τα αποτελέσματα ήταν δραματικά.

Το νεότερο μοντέλο (του 2025) προστάτευσε, λόγω της ισχυρότερης κατασκευής και της σύγχρονης τεχνολογίας, οδηγό και επιβάτες, ενώ το παλαιότερο αυτοκίνητο δεν τα πήγε και τόσο καλά. Το μοντέλο του 1998 ήταν σχεδόν καταστροφικό, με κίνδυνο σοβαρού τραυματισμού του οδηγού.

Η Ελλάδα και η αρνητική πρωτιά 

Η Ελλάδα κατέχει την αρνητική πρωτιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά την παλαιότητα του στόλου των αυτοκινήτων. Σύμφωνα με στοιχεία του 2023, ο μέσος όρος ηλικίας των επιβατικών οχημάτων στη χώρα μας είναι 17,3 έτη, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 12,3 έτη.

Από τα περίπου 5,5 εκατομμύρια επιβατικά οχήματα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, πάνω από 4,5 εκατομμύρια (ή το 82% του συνόλου) είναι ηλικίας άνω των 10 ετών. Η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική στα επαγγελματικά οχήματα, με τα ελαφρά φορτηγά να έχουν μέσο όρο ηλικίας 21,4 έτη και τα βαρέα φορτηγά 23 έτη, έναντι των 12,5 και 13,9 ετών αντίστοιχα στην Ε.Ε.

Λόγοι γήρανσης του στόλου

Η οικονομική κρίση που έπληξε την Ελλάδα την τελευταία δεκαετία αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους για τη γήρανση του στόλου.

Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος οδήγησε πολλούς πολίτες να διατηρήσουν τα παλαιά τους οχήματα, αδυνατώντας να επενδύσουν σε νέα. Επιπλέον, η απουσία αποτελεσματικών προγραμμάτων απόσυρσης και κινήτρων για την αγορά νέων, πιο ασφαλών και φιλικών προς το περιβάλλον οχημάτων συνέβαλε στη διατήρηση του γηρασμένου στόλου. Η έλλειψη αυστηρών ελέγχων και η ανεπαρκής εφαρμογή των κανονισμών για την απόσυρση παλαιών οχημάτων έχουν επίσης επιδεινώσει την κατάσταση.

Συνέπειες στην οδική ασφάλεια

Η παλαιότητα των οχημάτων συνδέεται άμεσα με την οδική ασφάλεια. Σύμφωνα με έρευνες, τα βαρέα οχήματα ηλικίας 16-20 ετών είναι 33,5 φορές πιο πιθανό να εμπλακούν σε ατυχήματα σε σχέση με αντίστοιχα οχήματα ηλικίας 0-5 ετών. Επιπλέον, ο αριθμός των θυμάτων είναι 12,5 φορές μεγαλύτερος σε ατυχήματα με οχήματα αυτής της ηλικιακής κατηγορίας.

Αυτό οφείλεται σε παράγοντες όπως η φθορά των μηχανικών μερών, η έλλειψη σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας και η πιθανή ελλιπής συντήρηση.

Επιπλέον, τα παλαιότερα οχήματα παρουσιάζουν συχνότερα μηχανικές βλάβες. Σύμφωνα με στοιχεία της ασφαλιστικών εταιρειών για το διάστημα Ιουλίου-Δεκεμβρίου 2022, το 27% των περιστατικών οδικής βοήθειας αφορούσε μηχανικές βλάβες σε οχήματα ηλικίας έως 5 ετών, ενώ το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 58% για οχήματα ηλικίας 16-25 ετών και στο 64% για οχήματα ηλικίας έως 30 ετών.

Προτάσεις για ανανέωση του στόλου

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτείνονται τα εξής μέτρα:

Κίνητρα απόσυρσης: Εφαρμογή προγραμμάτων που ενθαρρύνουν τους ιδιοκτήτες παλαιών οχημάτων να τα αποσύρουν, προσφέροντας οικονομικά οφέλη ή φορολογικές ελαφρύνσεις.

Επιδοτήσεις για αγορά νέων οχημάτων: Παροχή επιδοτήσεων ή φορολογικών κινήτρων για την αγορά νέων, ασφαλέστερων και πιο φιλικών προς το περιβάλλον οχημάτων.

Αυστηρότεροι τεχνικοί έλεγχοι: Ενίσχυση των ελέγχων ΚΤΕΟ και επιβολή αυστηρότερων ποινών για τα οχήματα που δεν πληρούν τα πρότυπα ασφαλείας και εκπομπών ρύπων.

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση: Εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση παλαιών οχημάτων και τα οφέλη της ανανέωσης του στόλου.

Η ανανέωση του στόλου των οχημάτων στην Ελλάδα είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων. Η υιοθέτηση των παραπάνω μέτρων μπορεί να συμβάλει καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Ωστόσο, δεν μπορούν όλοι να αγοράσουν ένα καινούργιο αυτοκίνητο και τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να ξοδέψεις μια περιουσία για την αγορά ή τη συντήρηση ενός «ασφαλούς» αυτοκινήτου. Η επίσκεψη στο μηχανικό σου μπορεί να διασφαλίσει ότι τα κρίσιμα συστήματα του, δεν θα σε απογοητεύσουν όταν τα χρειάζεσαι.

Εάν ψάχνεις για ένα μεταχειρισμένο, σου συνιστούμε να ελέγξεις τις κριτικές αυτοκινήτων και τις αξιολογήσεις ασφάλειας μεταχειρισμένων αυτοκινήτων. Μερικά από τα πρώτα αυτοκίνητα «5 αστέρων» στο EuroNCAP είναι σχεδόν 15 ετών και από αυτά θα βρεις ένα μοντέλο που σου αρέσει, το οποίο θα είναι πάνω από τον μέσο όρο της απλής ασφάλειας. Κατάλληλο να μεταφέρει εσένα και την οικογένειά σου με ασφάλεια.