Παιδιά ομόφυλων ζευγαριών: Τι έδειξαν έρευνες για τον τρόπο που μεγαλώνουν

Στο δημόσιο διάλογο κυριαρχεί το ζήτημα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών αλλά και της τεκνοθεσίας, κι όπως φαίνεται, ένα μέρος της κοινωνίας εμφανίζεται αντίθετο ή και επιφυλακτικό με αυτή τη νέα κατάσταση. 

Όμως, συχνά, οι υπέρμαχοι της άλλης άποψης παραθέτουν έρευνες που έχουν γίνει για τα ομόφυλα ζευγάρια με παιδιά. Ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις αναφορικά με τα παιδιά των ομόφυλων ζευγαριών. 

Σημειώνεται ότι μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BMJ Global Health, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς του ίδιου φύλου τα καταφέρνουν εξίσου καλά, αν όχι καλύτερα κάποιες φορές, από τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς διαφορετικού φύλου.

Η μελέτη, η οποία αξιολόγησε δεδομένα από 16 διαφορετικές μελέτες, διαπίστωσε ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς του ίδιου φύλου δεν διαφέρουν από τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς διαφορετικού φύλου σε ό,τι αφορά την ψυχολογική τους υγεία, την σχολική τους επίδοση, τις κοινωνικές τους σχέσεις και τις σχέσεις τους με τους γονείς τους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς του ίδιου φύλου μάλιστα, φαίνεται να τα καταφέρνουν καλύτερα. Για παράδειγμα, η μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς του ίδιου φύλου είναι λιγότερο πιθανό να παρουσιάσουν ψυχολογικά προβλήματα στην προσχολική ηλικία.

Τα αποτελέσματα της μελέτης ενισχύουν προηγούμενες έρευνες που έχουν δείξει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς του ίδιου φύλου δεν έχουν κανένα μειονέκτημα σε σύγκριση με τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς διαφορετικού φύλου. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της μελέτης παρέχουν σημαντική ένδειξη ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς του ίδιου φύλου έχουν την ίδια ευκαιρία να ευδοκιμήσουν και να πετύχουν στη ζωή τους, ανεξάρτητα από τη σεξουαλικότητα των γονέων τους.

Επιστημονική παραδοχή

Επίσης, το επιστημονικό άρθρο «Child Well-Being in Same-Sex Parent Families: Review of Research Prepared for American Sociological Association Amicus Brief» των Wendy Manning, Marshal Fettro και Esther Lamidi, αποτελεί μια ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας σχετικά με την ευημερία των παιδιών που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου.

Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σαφής επιστημονική παραδοχή ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου έχουν την ίδια ευημερία με τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς διαφορετικού φύλου.

Όπως αναφέρεται στη δημοσίευση, η ανασκόπηση βασίζεται σε πλήθος αξιόπιστων και μεθοδολογικά τεκμηριωμένων ερευνών, συμπεριλαμβανομένων πολλών που βασίζονται σε εθνικά αντιπροσωπευτικά δεδομένα. Οι έρευνες αυτές εξετάζουν μια ευρεία γκάμα παραμέτρων ευημερίας του παιδιού, όπως η σχολική επίδοση, η γνωστική ανάπτυξη, η κοινωνική ανάπτυξη, η ψυχολογική υγεία, η πρώιμη σεξουαλική δραστηριότητα και η χρήση ναρκωτικών.

Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου έχουν την ίδια επίδοση στο σχολείο με τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς διαφορετικού φύλου. Επίσης, έχουν την ίδια γνωστική ανάπτυξη, κοινωνική ανάπτυξη και ψυχολογική υγεία. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου έχουν αυξημένο κίνδυνο πρώιμης σεξουαλικής δραστηριότητας ή χρήσης ναρκωτικών.

Οι συγγραφείς του άρθρου καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου έχουν την ίδια ευκαιρία να ευημερήσουν με τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς διαφορετικού φύλου. Η νομική αναγνώριση των γάμων ομοφυλοφίλων και των ομόφυλων υιοθεσιών είναι επομένως σημαντική για την προστασία των δικαιωμάτων και της ευημερίας όλων των παιδιών, ανεξάρτητα από το σεξουαλικό προσανατολισμό των γονέων τους.

Σημαντικά σημεία της έρευνας

Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου έχουν την ίδια ευημερία με τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με γονείς διαφορετικού φύλου. Τα αποτελέσματα αυτά βασίζονται σε πλήθος αξιόπιστων και μεθοδολογικά τεκμηριωμένων ερευνών.

Η νομική αναγνώριση των γάμων ομοφυλοφίλων και των ομόφυλων υιοθεσιών είναι σημαντική για την προστασία των δικαιωμάτων και της ευημερίας όλων των παιδιών, ανεξάρτητα από το σεξουαλικό προσανατολισμό των γονέων τους.

Αμφίσημα συμπεράσματα έρευνας για την ψυχική υγεία των παιδιών με γονείς από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα

Το άρθρο «Mental health of children with gender and sexual minority parents: a review and future directions» των D. Mazrekaj και Y. Jin ανασκοπεί την υπάρχουσα έρευνα για την ψυχική υγεία των παιδιών με γονείς από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά με γονείς από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα δεν αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα ψυχικής υγείας από τα παιδιά με ετεροφυλόφιλους γονείς.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι ανάμεικτα και εξαρτώνται από το δείγμα μελέτης. Οι συγγραφείς επίσης συζητούν τους πιθανούς παράγοντες άγχους της μειονότητας για τα παιδιά με γονείς από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, όπως η στιγματοποίηση, η διάκριση και η προκατάληψη. Τέλος, οι συγγραφείς παρέχουν προτάσεις για μελλοντική έρευνα σε αυτό το θέμα.

Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά με γονείς από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα δεν έχουν υψηλότερα ποσοστά ψυχικών προβλημάτων, όπως κατάθλιψη, άγχος και αυτοκτονική συμπεριφορά, από τα παιδιά με ετεροφυλόφιλους γονείς. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες μελέτες που δείχνουν ότι τα παιδιά με γονείς από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο για ορισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση και προβλήματα συμπεριφοράς.

Αρκετές μελέτες από τον Paul Sullins (2015a, 2015b, 2017) και επίσης η μελέτη των Reczek et al. (2017), χρησιμοποιώντας μεγάλα αντιπροσωπευτικά δείγματα, υποδηλώνουν ότι τα παιδιά με ομόφυλους γονείς έχουν σημαντικά περισσότερες συναισθηματικές δυσκολίες από τα παιδιά με ετεροφυλόφιλους γονείς. Ωστόσο, αυτές οι μεγάλες αντιπροσωπευτικές μελέτες θα μπορούσαν να πάρουν μόνο μια εικόνα της οικογενειακής δομής σε ένα δεδομένο έτος.

Δεν μπορούσαν να διακρίνουν μεταξύ παιδιών που μεγάλωσαν από ομόφυλους γονείς από τη γέννηση και παιδιών των οποίων η οικογενειακή κατάσταση είχε αλλάξει με την πάροδο του χρόνου λόγω διαζυγίου, αποκάλυψης ενός γονέα ή άλλων παραγόντων. Πολλά παιδιά ζουν με ομόφυλο ζευγάρι μετά το διαζύγιο ενός ομοφυλόφιλου γονέα από έναν ετεροφυλόφιλο σύντροφο και ως εκ τούτου δεν μεγάλωσαν από ομόφυλους γονείς από τη γέννησή τους.

Αυτή είναι μια σημαντική επιφύλαξη επειδή γεγονότα όπως ο χωρισμός των γονέων μπορεί να έχουν ανεξάρτητη αρνητική επίδραση στα αποτελέσματα της ψυχικής υγείας (McLanahan et al., 2013). Κατά συνέπεια, μελέτες που βασίζονται σε διαγώνια δεδομένα μπορεί να αποδώσουν λανθασμένα αρνητικό συντελεστή στη διαβίωση με ομόφυλους γονείς (Mazrekaj et al., 2020).

Έρευνα στην Ολλανδία

Η μελέτη «Behavioral Outcomes of Children with Same-Sex Parents in The Netherlands» αξιολόγησε τις συμπεριφορές παιδιών με ομόφυλους γονείς στην Ολλανδία. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από την εθνική έρευνα για την οικογένεια και την αναπαραγωγική υγεία, η οποία διεξήχθη το 2018. Η έρευνα περιελάμβανε 62 παιδιά ηλικίας 6 έως 16 ετών με ομόφυλους γονείς και 72 παιδιά με ετεροφυλόφιλους γονείς.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι τα παιδιά με ομόφυλους γονείς δεν διαφέρουν από τα παιδιά με ετεροφυλόφιλους γονείς όσον αφορά τις συμπεριφορικές τους εκβάσεις. Συγκεκριμένα, τα παιδιά και στις δύο ομάδες είχαν παρόμοια επίπεδα προβλημάτων συμπεριφοράς, τόσο εσωτερικευμένων (π.χ., κατάθλιψη, άγχος) όσο και εξωτερικευμένων (π.χ., επιθετικότητα, προβλήματα με τους συνομηλίκους).

Η μελέτη αυτή προστίθεται σε μια αυξανόμενη βιβλιογραφία που υποδηλώνει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με ομόφυλους γονείς δεν διαφέρουν από τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με ετεροφυλόφιλους γονείς όσον αφορά τη γενική τους ευημερία.

Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι τα παιδιά με ομόφυλους γονείς και τα παιδιά με ετεροφυλόφιλους γονείς είχαν παρόμοια επίπεδα:

• Εξωτερικευμένων προβλημάτων συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, προβλήματα με τους συνομηλίκους και παραβατικότητα.
• Εσωτερευμένων προβλημάτων συμπεριφοράς, όπως κατάθλιψη, άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Προκοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η ικανότητα να αλληλεπιδρούν με άλλους και να χτίζουν σχέσεις.
• Ακαδημαϊκής επίδοσης.

Η μελέτη αυτή έχει ορισμένους περιορισμούς. Πρώτον, βασίζεται σε δεδομένα από μια μόνο χώρα, την Ολλανδία, η οποία έχει σχετικά προοδευτική νομοθεσία για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Δεύτερον, τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω ερωτηματολογίων, τα οποία μπορεί να είναι υποκειμενικά. Ωστόσο, τα αποτελέσματα της μελέτης είναι γενικά συνεπή με τα αποτελέσματα άλλων ερευνών που διεξήχθησαν σε διαφορετικές χώρες και με διαφορετικές μεθόδους συλλογής δεδομένων.

Τι δείχνουν έρευνες σε ΗΠΑ - Αυστραλία

Ο Αμερικανικός Σύλλογος Ψυχολόγων έχει υποστηρίξει πως τα ομόφυλα ζευγάρια, όπως και τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, είναι ικανά να μοιράζονται σχέσεις αγάπης και δέσμευσης. Και επιπλέον είναι ικανά να μεγαλώνουν παιδιά και να τους παρέχουν σταθερές οικογένειες. Τα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν σθεναρά το συμπέρασμα ότι η ομοφυλοφιλία είναι μια έκφραση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας - ότι οι ομοφυλόφιλοι δημιουργούν ισοδύναμες σχέσεις με τους ετεροφυλόφιλους. Εν ολίγοις, ο ισχυρισμός ότι το να επιτρέπεται στα ομόφυλα ζευγάρια να παντρεύονται υπονομεύει τον θεσμό του γάμου και βλάπτει τα παιδιά δεν συνάδει με τα επιστημονικά στοιχεία.

Επίσης, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016 με δεδομένα από την Εθνική Έρευνα Υγείας των Παιδιών των ΗΠΑ για το 2011-12 συνέκρινε τα αποτελέσματα για παιδιά ηλικίας έξι έως 17 ετών σε 95 οικογένειες με γονείς ίδιου φύλου και 95 οικογένειες με γονείς διαφορετικού φύλου. Η μελέτη δεν διαπίστωσε διαφορές στα αποτελέσματα των παιδιών που μεγάλωσαν από ομόφυλους γονείς σε σύγκριση με ετερόφυλους γονείς, σε μια σειρά αποτελεσμάτων, όπως η γενική υγεία, οι συναισθηματικές δυσκολίες, η συμπεριφορά αντιμετώπισης και η μαθησιακή συμπεριφορά.

Αντίστοιχα, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τύπο της Αυστραλίας, υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν τη σημασία της οικογενειακής σταθερότητας, της ποιότητας των σχέσεων μεταξύ γονέων και παιδιών και την ανάγκη πρόσβασης σε κοινωνικοοικονομικούς πόρους - αλλά όχι την ανάγκη οι γονείς να είναι ετεροφυλόφιλοι.

Η εργασία του Douglas Allen το 2015 είναι μια κριτική, αλλά όχι συστηματική, ανασκόπηση περισσότερων από 60 μελετών που σχετίζονται με την ομοφυλοφιλική γονική μέριμνα και/ή τα αποτελέσματα για τα παιδιά. Η δημοσίευσή αυτή δεν παρουσιάζει ευρήματα που σχετίζονται με τα αποτελέσματα των παιδιών.

Αντίθετα, ο Allen αναφέρει ότι, λόγω της δειγματοληπτικής μεροληψίας και του μικρού μεγέθους των δειγμάτων στο υπάρχον σώμα εργασιών, δεν υπάρχουν επί του παρόντος πειστικά επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν ομόφυλα ζευγάρια τα πάνε καλύτερα ή χειρότερα από τα παιδιά που μεγαλώνουν ετερόφυλα ζευγάρια.