Ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς δείχνει πώς τα κοινωνικά δίκτυα πουλάνε στους χρήστες μία ψευδαίσθηση της πραγματικότητας

Καθώς ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς συμπληρώνει δέκα ημέρες, εκατομμύρια άνθρωποι μπαίνουν στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων του TikTok και του Instagram, ελπίζοντας να κατανοήσουν τι συμβαίνει και, μάλιστα, σε πραγματικό χρόνο.

Συνήθως, τα καταφέρνουν. Βρίσκουν βίντεο με παιδιά από το Ισραήλ να κλαίνε και να προσπαθούν να κατανοήσουν το θάνατο των δικών τους ανθρώπων, καθώς και άλλα βίντεο με Παλαιστίνιους στη Γάζα να κλαίνε πάνω από τα συντρίμμια των σπιτιών τους.

Όμως, όλες αυτές οι αναζητήσεις για προσωπικές ιστορίες από τον πόλεμο έχει ανοίξει την όρεξη σε ανθρώπους που θέλουν να διασπείρουν μίσος και παραπληροφόρηση, θεωρίες συνομωσίας και προπαγάνδα – πράγματα δηλαδή που θέτουν σε κίνδυνο το δημόσιο διάλογο για ένα θέμα τόσο σοβαρό, όσο ο πόλεμος.

Σε ένα πρόσφατο βίντεο στο TikTok, με περισσότερες από 300.000 θεάσεις, προωθούνταν μία θεωρία συνομωσίας για την προέλευση των χτυπημάτων της Χαμάς, υποστηρίζοντας ότι τα χτυπήματα αυτά είχαν οργανωθεί από τα μέσα ενημέρωσης. Ένα άλλο βίντεο, με 100.000 θεάσεις, δείχνει ένα κλιπ από το βιντεοπαιχνίδι, Arma 3, με τίτλο «ο πόλεμος του Ισραήλ». Μάλιστα, ένας χρήστης σχολίαζε από κάτω ότι είχε δει το συγκεκριμένο βίντεο και για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Όλα αυτά δε συμβαίνουν μόνο στο TikTok. Μία ανάρτηση στο X, πρώην Twitter, που έχουν δει πάνω από 20.000 άνθρωποι φέρεται να δείχνει Ισραηλινούς που στήνουν αμάχους για να τους σκοτώσουν μπροστά στις κάμερες. Χιλιάδες άλλα περιέχουν αντισημιτικά σχόλια και θεωρίες συνομωσίας.

Την περασμένη εβδομάδα, οι Ευρωπαϊκές αρχές προειδοποίησαν το TikTok, το Facebook, το Instagram, το YouTube και το X να μπλοκάρουν τις αναρτήσεις που περιέχουν ανακρίβειες για τον πόλεμο από τις πλατφόρμες τους, υπενθυμίζοντάς τους ότι θα βρεθούν αντιμέτωπες με πρόστιμα δισεκατομμυρίων δολαρίων και έρευνες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμα και σε αποκλεισμό τους από τις Ευρωπαϊκές χώρες.

Από τότε που ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες στην περιοχή, παρατηρητές υποστηρίζουν ότι έχει αυξηθεί σημαντικά η παραπληροφόρηση του οικοσυστήματος των κοινωνικών δικτύων σχετικά με τον πόλεμο.

Διάφοροι παίκτες – εχθροί των ΗΠΑ, εσωτερικοί εξτρεμιστές, τρόλς – έχουν εκμεταλλευτεί τον πόλεμο για πολιτικά τους κέρδη.

Ειδικοί παρατηρούν εκτός από δραματική αύξηση των αντισημιτικών αναρτήσεων, δραματική αύξηση και των Ισλαμοφοβικών αναρτήσεων. Το Telegram είναι το δίκτυο με το περισσότερο εξτρεμιστικό περιεχόμενο.

Μάλιστα, κάποια σχολεία στο Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν την εβδομάδα που μας πέρασε από γονείς να σβήνουν τους λογαριασμούς των παιδιών τους στα κοινωνικά δίκτυα, εν μέσω ανησυχιών ότι η Χαμάς θα ανεβάσει άγρια βίντεο με όμηρους που έπιασε στο τρομοκρατικό χτύπημα του περασμένου Σαββάτου.

Κάποιες πλατφόρμες έχουν τη δυνατότητα να διαχειριστούν καλύτερα τις ψευδείς ειδήσεις και την προπαγάνδα από κάποιες άλλες. Οι απολύσεις στον τεχνολογικό κλάδο το προηγούμενο διάστημα άφησαν αρκετά σχετικά τμήματα υποστελεχωμένα, ενώ μεγάλο πρόβλημα είναι και το γεγονός ότι μέρος αυτού του περιεχομένου είναι στα Αραβικά ή τα Εβραϊκά και συχνά οι εταιρείες δεν έχουν υπαλλήλους που να χειρίζονται καλά αυτές τις δύο γλώσσες.

Η Meta – του Facebook και του Instagram – καθώς και το YouTube υποστηρίζουν ότι έχουν αφαιρέσει από τις σελίδες τους χιλιάδες βίντεο τις προηγούμενες ημέρες. Το Snapchat είπε ότι η ομάδα παραπληροφόρησης παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, ενώ το TikTok δεν απάντησε όταν ερωτήθηκε σχετικά από δημοσιογράφους του CNN.