Ο αγώνας που άνοιξε τα πυρά για τον εμφύλιο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας

Ένας πόλεμος, μπορεί να είναι μόνο καταστροφικός. Τι σχέση θα μπορεί να έχει λοιπόν με το ποδόσφαιρο, όταν αυτό το άθλημα είναι εκείνο που ενώνει, εκείνο που σε κάνει να ονειρεύεσαι. Το ποδόσφαιρο είναι από εκείνα τα αθλήματα που θέλοντας και μη έχουν το κάτι παραπάνω. Υπάρχει μια ουσία σε αυτό. Είναι όμορφο, και δεν εννοούμε οπτικά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει τους ανθρώπους, το κάνει υπέροχο. Ναι αυτό, είναι όμορφο. Σε ένα ποδοσφαιρικό αγώνα, μπορεί να συνυπάρχουν δίχως διαφορές, ένας πλούσιος με έναν φτωχό, ένας έγχρωμος με έναν άσπρο. Το ποδόσφαιρο ενώνει. Εκείνο το παιχνίδι όμως στις 13 Μαΐου του 1990, τους «ένωσε» για κάτι, εντελώς διαφορετικό κάτι τελείως καταστροφικό. 

Ντινάμο Ζάγκρεμπ vs Ερυθρός Αστέρας. Δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις για αυτές τις δύο ομάδες. Μπορεί να είναι από τις πιο δημοφιλής στην χώρα τους, αλλά οι οπαδοί τους, βγάζουν... μαχαίρια σε κάθε ευκαιρία. Κάτι παρόμοιο έγινε και πριν από 34 χρόνια ή για να το θέσουμε καλύτερα έγινε ακριβώς αυτό, μόνο που οι συνέπειες θα ήταν πολύ μεγαλύτερες. Δεν θα επηρέαζαν μόνο εκείνους, αλλά δύο ολόκληρα έθνη.

«Ο Πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας είχε όνομα»

Ναι, ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας είχε όνομα, ονόματα. Bad Blue Boys και Delije. Οπαδοί της Ντινάμο Ζάγκρεμπ και του Ερυθρού Αστέρα αντίστοιχα. Αν σας θυμίζουν κάτι οι πρώτοι, είναι γιατί, πρωταγωνίστησαν σε δολοφονία φίλους της ΑΕΚ, το περασμένο καλοκαίρι, του Μιχάλη Κατσούρη. Διέσχισαν τόσα κράτη, οδηγώντας για να δολοφονήσουν. Οι βίαιες πράξεις τους είναι σημείο αναφοράς των φασιστικών τους ιδεών.

Οι BBB, έχουν μια χρόνια, «ιστορία». Είναι βαμμένοι με αίμα. Οι φασιστικές τους πεποιθήσεις και η ναζιστικοί τους χαιρετισμοί, είναι σήμα κατατεθέν τους. Η ιδεολογία που έχουν υιοθετήσει, από τον δικτάτορα Χίτλερ, τους συνοδεύει. Ιδρύθηκαν επίσημα στις 17 Μαρτίου 1986 στο Ζάγκρεμπ και τέσσερα χρόνια μετά θα είχαν ξεκινήσει να γράφουν ήδη την «μαύρη» τους ιστορία. Μετά από αυτή την σύσταση όμως, ας επιστρέψουμε στην ιστορία.

Πριν ανεξαρτητοποιηθεί η Κροατία, υπήρχε ένα άρρηκτο μίσος ανάμεσα σε Σερβία και Κροατία, που με τον εν λόγω αγώνα πυροδότησε και τον εμφύλιο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Το Ζάγκρεμπ, βρισκόταν στο επίκεντρο. Χιλιάδες οπαδοί του Ερυθρού Αστέρα, ταξίδεψαν για να παρακολουθήσουν την ομάδα τους κόντρα στην Ντινάμο στο γήπεδο Μάξιμιρ. Ο θάνατος, του Γιουγκοσλάβου κουμουνιστή Τίτο, δέκα χρόνια πριν την μοιραία αναμέτρηση, βρισκόταν ακόμη στο προσκήνιο, για πολλούς, φουντώνοντας έτσι τα εθνικιστικά τους «πάθη».

Το σπίρτο δεν άργησε να πέσει, και η φλόγα άναψε απότομα. Χρειάστηκαν μονάχα λίγα λεπτά, με τους μεν να υποστηρίζουν ότι το Ζάγκρεμπ ανήκει στη Σερβία και τους δε ότι ανήκει στην Κροατία. Ένα απόλυτο χάος. Σκηνές απόλυτης παράνοιας και πλήρης βίας. Σκηνές πρωτόγνωρες. Μαχαίρια, λοστοί, πυροβολισμοί από πλαστικές σφαίρες από μεριάς αστυνομικών, και κάπου στην μέση οι ποδοσφαιριστές να προσπαθούν να συμμαζέψουν τον πανικό.

«Η κλωτσιά της Αντίστασης»

Η αστυνομία έκανε τις πρώτες συλλήψεις, από μεριάς BBB. Εκεί υπήρχε μια σύρραξη ανάμεσα σε τρεις. Ο 22χρονος τότε ποδοσφαιριστής της Ντινάμο, Ζβόνιμιρ Μπόμπαν , έριξε την περιβόητη κλωτσιά της αντίστασης, ελευθερώνοντας έναν οπαδό από την σύλληψη. Αυτή η κίνησή του έχει μείνει στην ιστορία και μνημονεύεται ακόμη, ως η κλωτσιά στην αντίσταση. Χρόνια μετά ο ίδιος ο Κροάτης είχε αποκαλύψει λέγοντας: «Εκείνη την ώρα, σε εκείνο το μέρος ήμουν απλά ένα δημόσιο πρόσωπο, έτοιμο να ρισκάρει τη ζωή, την καριέρα, την δόξα που θα μπορούσε να αποκτήσει, για ένα σκοπό, ένα ζήτημα. Το κροατικό ζήτημα». Ο ίδιος μπορεί να έμεινε στην ιστορία, αλλά γνώρισε την τιμωρία και τον εξάμηνο αποκλεισμό από όλες τις διοργανώσεις για αυτή του την πράξη.

Το παιχνίδι δεν ξεκίνησε ποτέ. Το ζήτημα πήρε άλλη διάσταση, αυτή του πολέμου, ο οποίος είχε ξεκινήσει λίγο νωρίτερα, εκεί σε αυτό το γήπεδο, έκανε την αρχή, 60 σοβαροί τραυματισμοί και από τις δύο πλευρές, ανάμεσά τους μαχαιρωμένοι, 117 αστυνομικοί με τραύματα και πάνω από 100 συλλήψεις. Στο Μάξιμιρ υπάρχει η επιγραφή: «Για τους οπαδούς, οι οποίοι άρχισαν τον πόλεμο με τη Σερβία, σε αυτό το μέρος, στις 13 Μαΐου του 1990»….

Το παιχνίδι αυτό, ίσως να μην ήταν η κύρια αιτία, και απλά μια ακόμη σταγόνα στο ποτήρι, για την τότε κατάσταση. Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι το μάθημα είναι μεγάλο, και ότι έστω και έτσι ένας ποδοσφαιρικός αγώνας υπήρξε αν και στο ελάχιστο αιτία για ένα καταστροφικό γεγονός, που στοίχησε ζωές και όνειρα. Ο αγώνας αυτός συγκαταλέγεται στους 5 που άλλαξαν τον κόσμο, σύμφωνα με το CNN.

Ευαγγελία Φάκα