Νομικού για Σαντορίνη: Να μην πάνε τα επίκεντρα προς το ρήγμα Αμοργού - Μεγάλος ο σεισμογόνος χώρος

Για ενεργοποίηση ενός μεγάλου σεισμογόνου χώρου έκανε λόγο η καθηγήτρια Γεωλογίας του ΕΚΠΑ, Εύη Νομικού, αναφορικά με την έντονη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης, τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο, με την ίδια να επισημαίνει ότι η επιστημονική κοινότητα δε θέλει τα επίκεντρα των σεισμών να πηγαίνουν προς το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού.

«Όλη η επιστημονική κοινότητα και η ελληνική και η διεθνής έχει στρέψει τα βλέμματα σε έναν ενεργό χώρο μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, όπου τον μελετάμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Έχει ενεργοποιηθεί ένας ευρύτερος σεισμολόγος χώρος που αποτελείται από πολλές ρηξιγενείς ζώνες, οι οποίες πιθανότατα να έχουν ενεργοποιηθεί από τη διέλευση ρευστών από έναν μεγαλύτερο μαγματικό θάλαμο, δηλαδή μαγματικές διεργασίες μπορούν να κινήσουν τα ρήγματα χωρίς όμως να έχουμε την περίπτωση μιας τεράστιας ηφαιστειακής έκρηξης έτσι, έτσι όπως έχει ακουστεί και έχει φοβίσει τον κόσμο», τόνισε η κ. Νομικού, μιλώντας στην ΕΡΤ.

«Είναι ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο, το οποίο το μελετάμε πολύ εντατικά και θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο να αναλύουμε και να συνδυάζουμε τα δεδομένα της μορφολογίας του πυθμένα, το τι βρίσκεται στο υπέδαφος μέσα στον υποθαλάσσιο πυθμένα και τι γίνεται στα βαθύτερα στρώματα στα έγκατα της γης», εξήγησε.

«Το 2011 μέσα στο ηφαίστειο της Σαντορίνης υπήρχαν κάποιες μαγματικές διεργασίες. Γι' αυτό είχαμε και πάρα πολλούς σεισμούς. Ναι, αλλά αυτοί οι σεισμοί που κράτησαν 14 μήνες δεν έφεραν καμία ηφαιστειακή έκρηξη στη Νέα Καμένη. Τώρα λοιπόν, σε ένα πολύπλοκο χώρο βορειοανατολικά της Σαντορίνης, που έχει πολλές ρίξει ρηξιγενείς ζώνες, αυτές πιθανότατα ενεργοποιούνται από τις διελεύσεις ρευστών, οι οποίες προέρχονται από μαγνητικές διεργασίες, δηλαδή πολύ βαθιά στα έγκατα της γης και έτσι λοιπόν, τι έχουμε; Έχουμε συνεχή ενεργοποίηση μέχρι να ηρεμήσει αυτή η κατάσταση» πρόσθεσε η ίδια.

«Πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά τη σχέση ηφαιστειότητας και τεκτονικής δραστηριότητας»

Όσον αφορά στα νέα στοιχεία για την ανύψωση της καλντέρας κατά 4 εκατοστά η καθηγήτρια εξήγησε: «Όλη η καλντέρα της Σαντορίνης σαφέστατα έχει ένα τεράστιο μαγματικό θάλαμο. Ο μαγματικός θάλαμος, το ρευστό, κινείται κατά χρονικούς περιόδους, όπως γίνεται σε όλα τα ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο. Αυτή την περίοδο, από τον Αύγουστο του 2024 έχουμε παρατηρήσει με μετρήσεις και δορυφορικές απεικονίσεις αυτά τα 4 εκατοστά. Άρα σημαίνει ότι έχουμε μία κίνηση. Δεν σημαίνει όμως ότι είναι κάτι πάρα πολύ ανησυχητικό έτσι ώστε να μπορέσουμε να πούμε ότι έχουμε κένωση της Σαντορίνης. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο το παρακολουθούμε από τον Αύγουστο του 2024 και γι' αυτό έχουν μπει περισσότεροι γεωδαιτικοί σταθμοί και γίνονται περισσότερες δορυφορικές απεικονίσεις. Ακόμα και σήμερα θα γίνουν βαρυτικές μετρήσεις, δηλαδή θέλουμε να δούμε τη βαρύτητα και τη μάζα, τη μάζα και την πυκνότητα των πετρωμάτων μέσα στην καλντέρα της Σαντορίνης, στα έγκατα της γης. Και αυτό το εκτελεί η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού».

Η κα Νομικού σε ερώτηση για το εάν υπάρχει τελικά ένας συσχετισμός μεταξύ του μάγματος και των ρηγμάτων που έχουν ως αποτέλεσμα της δονήσεις απάντησε: «Δεν το αρνηθήκαμε ποτέ. Πάντοτε λέγαμε ότι είναι ένας χώρος όπου έχεις ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου. Έχεις μαγματικές διεργασίες πολύ βαθύτερες, άρα πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά τη σχέση ηφαιστειότητας και τεκτονικής. Αυτά τα δύο μεγέθη αλληλοεπηρεάζονται. Δεν το αρνήθηκε κανένας, απλά οι μηχανισμοί γένεσης που μας δίνουν οι σεισμολόγοι δείχνουν ότι αυτοί οι σεισμοί είναι τεκτονικοί. Δηλαδή έχουμε μετακινήσεις του υποθαλάσσιου πυθμένα».

«Το πιο σημαντικό είναι ότι τα δύο ηφαίστεια, της νέας Καμένης και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου, που ξέρουμε ότι είναι δύο ηφαίστεια ενεργά, θα πρέπει να παρακολουθούνται με τα καλύτερα επιστημονικά όργανα, έτσι ώστε να έχουμε μία συνεχή παρακολούθηση και ροή δεδομένων», κατέληξε.

«Δε θέλουμε τα επίκεντρα να πηγαίνουν προς το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού»

Αρχικά, η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, ανέφερε σχετικά με τις δονήσεις και τα επίκεντρά τους ότι «τα επίκεντρα επανατοποθετούνται και μπορούμε να βλέπουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια πού βρίσκονται οι σεισμοί, πού σπάνε τα πετρώματα στα έγκατα της γης καθώς έχουν τοποθετήσει οι σεισμολόγοι πολλούς σταθμούς όχι μόνο στη Σαντορίνη αλλά και στην Ίο, την Αμοργό, στην Άνυδρο, στην Αστυπάλαια, στην Ανάφη. Άρα μπορούμε να προσδιορίσουμε εκ νέου το πού βρίσκονται τα επίκεντρα και ποια ρήγματα ενεργοποιούνται σε αυτό το σεισμογόνο χώρο που έχει ενεργοποιηθεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες».

Μάλιστα, επεσήμανε ότι η ανησυχία των επιστημόνων είναι ότι «όλος αυτός ο σεισμογόνος χώρος έχει δίπλα του μεγάλες ενεργές ρηξιγενείς ζώνες, όπως το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού (που έδωσε τον μεγάλο σεισμό το 1956). Δεν θέλουμε τα επίκεντρα των σεισμών να πηγαίνουν προς τα βορειοανατολικά (όπου βρίσκεται το ρήγμα αυτό). Επίσης δεν θέλουμε να υπάρχει καμία επιρροή της σεισμικής διέγερσης στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου, που βρίσκεται βορειανατολικά της Σαντορίνης και γειτονεύει με αυτά τα ρήγματα».

«Θα έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια απ' ό,τι αναμέναμε»

Κοντά σε αυτό το ρήγμα καταγράφονται σεισμικές δονήσεις και η κ. Νομικού εξηγεί: «είναι ένας σεισμογόνος χώρος ο οποίος έχει ενεργοποιηθεί και ήδη από μόνος του πάρα πολλά μικρότερα ρήγματα που θέλουν να βγουν προς την επιφάνεια. Η αιτία, γιατί αυτά τα ρήγματα θέλουν να βγουν στην επιφάνεια είναι κάτι που ακόμα διερευνούμε. Η πιο πιθανή όμως αιτία είναι η διέλευση ρευστών από μεγαλύτερους μαγματικούς θαλάμους από τα έγκατα της γης, τα οποία καθώς ανεβαίνουν μετακινούν τον υποθαλάσσιο πυθμένα».

Σχετικά με το ζήτημα της επιστροφής των κατοίκων της Σαντορίνης στο νησί, η καθηγήτρια τόνισε ότι «δεν είμαστε εμείς οι επιστήμονες που μπορούμε να τους πούμε να γυρίσουν πίσω», καθώς εξήγησε ότι πρέπει να ελεγχθούν πρώτα τα σπίτια.

Αναφορικά με το για πόσο χρονικό διάστημα αναμένεται να συνεχιστεί η σεισμική δραστηριότητα, η κ. Νομικού αναφέρει ότι αυτό δεν μπορεί να το απαντήσει με ακρίβεια. «Για αυτό είπαμε πως σε άλλες περιοχές το φαινόμενο αυτό ήταν 1-1,5 μήνα και για αυτό λένε οι σεισμολόγοι πως θα έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια απ' ό,τι αναμέναμε».

Η Εύη Νομικού κλείνοντας ανέφερε ότι «δεν έχουμε ξαναζήσει σμηνοσειρά σε ηφαιστειακό περιβάλλον» και τόνισε πως «αυτή τη στιγμή τα δεδομένα δεν μας δείχνουν κανένα στοιχεία ηφαιστειακής έκρηξης. Τα σενάρια είναι για επιστημονικά συνέδρια όχι για να εκθέτουμε στον κόσμο».