Νίκος Τεμπονέρας: Πλάι στους μαθητές, μέχρι θανάτου

Βρισκόμαστε στα τέλη του 1990. Η Ελλάδα έχει μόλις βγει από την περιπέτεια του σκανδάλου Κοσκωτά. Τη χώρα κυβερνά η Νέα Δημοκρατία, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και Υπουργό Παιδείας τον Βασίλη Κοντογιαννόπουλο. Για μία ακόμη φορά ο χώρος της Παιδείας βρίσκεται σε μεγάλο αναβρασμό, εξαιτίας της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που προωθεί η κυβέρνηση.

Με το πολυνομοσχέδιο που ετοιμάζει να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή, βάζει μια σειρά θέματα, που αφορούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών, κατάργηση των 15μελών συμβουλίων, επιβολή «ομοιόμορφης» ενδυμασίας και «πειθαρχικού ελέγχου» της εξωσχολικής ζωής, επανακαθιέρωση της πρωινής προσευχής, έπαρσης της σημαίας και εκκλησιασμού) και την τριτοβάθμια εκπαίδευση (λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ, περικοπές κοινωνικών παροχών σε φοιτητές κ.ά.).

Το 70% των σχολείων στη χώρα βρίσκονται υπό κατάληψη, ενώ καθημερινό φαινόμενο είναι οι διαδηλώσεις στις μεγάλες πόλεις. Ανάμεσα στα σχολεία που τελούν υπό κατάληψη είναι και το Πολυκλαδικό Λύκειο Αμπελοκήπων, με τον 16χρονο μαθητή Αλέξη Τσίπρα, μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας.

Η κατάσταση ήταν έκρυθμη και πολιτικά οξυμένη, με την κυβέρνηση να δέχεται τα πυρά σύσσωμης της αντιπολίτευσης. Την ίδια στιγμή «αγανακτισμένοι γονείς» και κάποια δυναμικά στελέχη της νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας ζητούν τον τερματισμό των καταλήψεων, έστω και δια της βίας.

Το βράδυ, περί τις 10:30 μ.μ. της 8ης Ιανουαρίου στην Πάτρα, οι Κένταυροι, μέλη της ΟΝΝΕΔ προσπαθούν δια της βίας να ανακαταλάβουν το 3ο Γυμνάσιο - Λύκειο της πόλης. Καθηγητές και γονείς προστρέχουν να βοηθήσουν τους καταληψίες μαθητές του.

Η επίθεση από τα στελέχη της ΟΝΝΕΔ έχει ως αποτέλεσμα τον βαρύτατο τραυματισμό του μέλους της οργάνωσης Εργατικού Αντιϊμπεριαλιστικού Μετώπου και καθηγητή Μαθηματικών, Νίκου Τεμπονέρα.

Διακομίζεται στο Νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση όπου πιστοποιείται ο θάνατος του από βίαια χτυπήματα που δέχτηκε στο κεφάλι από σιδερολοστό. 

Ένοχος είναι ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικός σύμβουλος Ιωάννης Καλαμπόκας. Μαζί με αυτόν συλλαμβάνεται και προφυλακίζεται και το μέλος της τοπικής ΟΝΝΕΔ Αλέκος Μαραγκός. Μάρτυρες δηλώνουν ότι ««ξεκίνησαν από τα γραφεία της ΟΝΝΕΔ, με στόχο να δολοφονήσουν απόψε». Το συμβάν έχει χαρακτηριστικά όπως η δολοφονία του Λαμπράκη. Γι΄ αυτό και το σύνθημα που αργότερα καθιερώνεται είναι «Ζει, ζει ο Τεμπονέρας ζει, με Πέτρουλα, Λαμπράκη μας οδηγεί».

Μετά το σοκ της είδησης, επικρατεί αγανάκτηση και ξεσπούν τεράστιες διαδηλώσεις στην Πάτρα, την Αθήνα αλλά και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατηγορεί τον Υπουργό ως ηθικό αυτουργό της δολοφονίας, ο οποίος παραιτείται για να εκτονωθεί η κρίση. (Αργότερα προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ και αναδείχθηκε στέλεχος επί των κυβερνήσεων Σημίτη).

Υπό το βάρος της κοινωνικής κατακραυγής το Υπουργείο Παιδείας αναγκάζεται να ανακοινώσει την απόσυρση όλων των επίμαχων νομοθετημάτων και κηρύσσει την έναρξη διαλόγου για την παιδεία «από μηδενική βάση». Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη δεν καταδικάζει το γεγονός.

Οι κατηγορούμενοι

Ο Αλέκος Μαραγκός, ένα από τα τρία στελέχη της ΟΝΝΕΔ στην Πάτρα, που κατηγορήθηκαν για τη δολοφονία, απαλλάσσεται με βούλευμα. Μιλώντας το 2009, στην εκπομπή «Κίτρινος Τύπος» ισχυρίζεται πως τα στελέχη της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας, είχαν πάρει «εντολές» κρατικών αξιωματούχων της κυβέρνησης Μητσοτάκη, να σπάσουν τις καταλήψεις στην Πάτρα. Παρ΄ όλα αυτά ο συγκατηγορούμενός του Γιάννης Καλαμπόκας, προσπαθεί στο Εφετείο να του χρεώσει τη δολοφονία.

Ο Γιάννης Καλαμπόκας

Πρωτόδικα ο αυτουργός της δολοφονίας δικάζεται στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Βόλου. Η δίκη ξεκινά στις 22 Ιουνίου του 1992 και ολοκληρώνεται τον Μάρτιο του 1993. Καταδικάζεται σε ισόβια για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, και δεν του αναγνωρίζεται κανένα ελαφρυντικό.

Η δίκη του σε δεύτερο βαθμό ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Λάρισας ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1993 και ολοκληρώνεται τον Απρίλιο του 1994. Αυτή τη φορά, οι δικαστές του αναγνωρίζουν ελαφρυντικά. Καταδικάζεται σε κάθειρξη 17 ετών και 3 μηνών. Το 1996 ασκεί αναίρεση ώστε να του αναγνωριστεί το ελαφρυντικό του «βρασμού ψυχικής ορμής», όμως το Μικτό Ορκωτό Εφετείο της Λάρισας δεν του το αναγνωρίζει και η ποινή παρέμεινε ίδια.

Εις εκ των συνηγόρων του Γιάννη Καλαμπόκα είναι ο Μιχάλης Αρβανίτης, μετέπειτα βουλευτής της Χρυσής Αυγής. Ο χρυσαυγίτης βουλευτής προχώρησε αργότερα στη συγγραφή βιβλίου σχετικού την υπόθεση με τον τίτλο: «Ποιος σκότωσε τον Νίκο Τεμπονέρα;» στο οποίο και ανερυθρίαστα αναφέρει: «η περίπτωσις του Ιωάννου Καλαμπόκα είναι μια κλασσική περίπτωσις σκηνοθετημένου «ενόχου».

Η συνέχεια

Ο Γ. Καλαμπόκας αφού παραμένει 7 χρόνια στη φυλακή, αποφυλακίζεται τον Φεβρουάριο του 1998 έχοντας εκτίσει τα 3/5 της ποινής του. Στον μετέπειτα βίο του τυγχάνει μιας άτυπης ασυλίας. Το 2005 είναι πλέον κάτοικος Βόλου, παντρεμένος με δημοσιογράφο και πατέρας δύο παιδιών, κι εργάζεται ως προϊστάμενος υποκαταστήματος της Εθνικής Tράπεζας.

Η Νέα Δημοκρατία στάθηκε πάντα στο πλευρό του Καλαμπόκα. Το 2008 ο τότε βουλευτής Αχαϊας της Ν.Δ. Νίκος Παπαδημάτος αφιερώνει το μεγαλύτερο κομμάτι της πρωτοχρονιάτικης πίτας, σε εκδήλωση της παράταξης του στην Πάτρα, στον πρώην πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας Γιάννη Καλαμπόκα λέγοντας: «η παράταξη, δεν πρέπει να ξεχνά τους αγωνιστές της όπως τον αγωνιστή Γιάννη Καλαμπόκα» κόντρα στις δικαστικές αποφάσεις και το κοινό αίσθημα δικαίου.

Επί κυβέρνησης Σύριζα, ο Αλέξης Τσίπρας, ως ελάχιστο φόρο τιμής στον δολοφονημένο καθηγητή της γενιάς του, δίνει το όνομά του σε μία από τις σήραγγες της Ολυμπίας Οδού, που εγκαινιάστηκαν επί των ημερών της.