Νίκος Μπελογιάννης: 69 χρόνια από την εκτέλεση του «ανθρώπου με το γαρύφαλλο»
Εξήντα εννιά χρόνια συμπληρώνονται σήμερα Τρίτη 30 Μαρτίου 2021, από την εκτέλεση με την κατηγορία της κατασκοπείας, το 1952, του Νίκου Μπελογιάννη, ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ. Έμεινε γνωστός στην ιστορία ως «ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», επειδή κατά την διάρκεια της πολύκροτης δίκης του, που είχε απασχολήσει τη διεθνή κοινή γνώμη, κρατούσε ένα γαρύφαλλο, με την εικόνα να κάνει τον γύρο του κόσμου και να εμπνέει ζωγράφους (Πικάσο) και ποιητές (Ρίτσος, Χικμέτ).
Για την υπόθεσή του γράφτηκαν πολλά ποιήματα από μεγάλους ποιητές, γυρίστηκαν ταινίες, ενώ προς τιμή του ονομάστηκαν δρόμοι και οικισμοί σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπως το χωριό Μπελογιάννης στην Ουγγαρία.
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1915 στην Αμαλιάδα του νομού Ηλείας. Από μαθητής του Γυμνασίου εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα. Το 1932 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ (νυν ΚΝΕ) και δύο χρόνια αργότερα του ΚΚΕ. Ξεκίνησε να φοιτά στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές, γιατί με απόφαση της Συγκλήτου αποβλήθηκε για την πολιτική του δράση.
Από τότε, πέρασε από πολλές δοκιμασίες. Σύμφωνα με το sansimera.gr, φυλακές, εξορίες, βασανιστήρια στην Ασφάλεια Πατρών, τρομοκρατία στα ιταλικά στρατόπεδα. Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής ήταν καπετάνιος μεραρχίας του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και μέλος του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ. Στον Εμφύλιο Πόλεμο, ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν πολιτικός επίτροπος μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού. Παράλληλα με την καθοδηγητική του δουλειά, έγραψε άρθρα και μελέτες φιλολογικού, ιστορικού και οικονομικού περιεχομένου, αναφέρει το sansimera.
Το 1949, μετά την λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, διέφυγε στις σοσιαλιστικές χώρες και γρήγορα ανέβηκε τα σκαλιά της κομματικής ιεραρχίας. Έγινε αρχικά αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε του ΚΚΕ και αργότερα τακτικό μέλος. Τον Ιούνιο του 1950 επέστρεψε στην Ελλάδα με πλαστό διαβατήριο για να αναλάβει την οργάνωση του παράνομου μηχανισμού του κόμματος μαζί με τον Νίκο Πλουμπίδη.
Το έργο του Πικάσο με τίτλο: «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»
Η σύλληψη
Τον Δεκέμβριο όμως του ίδιου χρόνου, ο Νίκος Μπελογιάννης και 93 ακόμη σύντροφοί του -μεταξύ των οποίων ο δημοσιογράφος Στάθης Δρομάζος, ο Στέργιος Γραμμένος και η Έλλη Ιωαννίδου (Παππά) – συνελήφθησαν και στις 19 Οκτωβρίου 1951 οδηγήθηκαν σε δίκη. Κατηγορήθηκαν για απόπειρα ανασυγκρότησης του ΚΚΕ, με βάση τον Α.Ν 509/1947.
Στις 15 Νοεμβρίου ο πρόεδρος του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών αντισυνταγματάρχης Ανδρέας Σταυρόπουλος ανακοινώνει την ετυμηγορία, πλαισιωμένος από τους στρατοδίκες Γεώργιο Παπαδόπουλο (τον μετέπειτα δικτάτορα), Ν. Κομιάνο, Γ. Κοράκη, και Θ. Κυριακόπουλο. Ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν μεταξύ των καταδικασθέντων σε θάνατο. Η απόφαση προκαλεί διεθνή κατακραυγή, ενώ στο εσωτερικό της χώρας το πολιτικό κλίμα φορτίζεται και πάλι επικίνδυνα.
Σύμφωνα με την πολιτική της κυβέρνησης Πλαστήρα – Βενιζέλου, η ποινή των καταδικασθέντων έπρεπε να μετατραπεί σε ισόβια κάθειρξη. Η ανακάλυψη όμως ασυρμάτων σε Γλυφάδα και Καλλιθέα από τις διωκτικές αρχές αποδόθηκε στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ και ο Μπελογιάννης οδηγήθηκε σε νέα δίκη στις 15 Φεβρουαρίου 1952, ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών για παράβαση του Α.Ν 375/36 περί κατασκοπείας.
Η καταδίκη και η εκτέλεσή του
Δεσπόζουσα μορφή, ο 37χρονος Μπελογιάννης, ο οποίος παρακολουθεί την όλη διαδικασία μ’ ένα κόκκινο γαρύφαλλο στο χέρι, άψογα ντυμένος και με περισσή ευπρέπεια και ψυχραιμία.
Την 1η Μαρτίου ο πρόεδρος του Στρατοδικείου Ιωάννης Σίμος ανακοινώνει την ετυμηγορία… Εις θάνατον καταδικάζονται ο Νίκος Μπελογιάννης και επτά ακόμη κατηγορούμενοι. Ανάμεσά τους, η σύντροφος του Έλλη Παππά, μητέρα του γιου του Νίκου, η οποία έλαβε χάρη.
Τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου, ο βασιλικός επίτροπος συνταγματάρχης Αθανασούλας ανακοινώνει στους Νίκο Μπελογιάννη, Νίκο Καλούμενο, Ηλία Αργυριάδη και Δημήτρη Μπάτση ότι η αίτηση χάριτος που υπέβαλαν απορρίφθηκε. Λίγο αργότερα οδηγήθηκαν στο Γουδή, όπου και εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού στις 4:12 π.μ. Στο άκουσμα της είδησης, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας κυριολεκτικά κατέρρευσε. Όλη η κινητοποίηση εντός και εκτός Ελλάδας δεν κατάφερε να αποτρέψει το μοιραίο γεγονός.
