Νέα κυβέρνηση Ντράγκι: Μία δύσκολη εξίσωση

Η εντολή του Ιταλού Προέδρου Σέρτζο Ματαρέλα στον Μάριο Ντράγκι να σχηματίσει κυβέρνηση είχε προετοιμαστεί εδώ και πολλούς μήνες με συνεχή εκθειαστικά δημοσιεύματα στις μεγαλύτερες ιταλικές εφημερίδες, όπου ο Ντράγκι ετίθετο στο ίδιο επίπεδο με τον πρώην Πρωθυπουργό και Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρλο Ατζέλιο Τσάμπι, προκάτοχο του Ντράγκι ως επικεφαλής της Τράπεζας Ιταλίας.

Ο ίδιος ο Ντράγκι, από τη στιγμή που εγκατέλειψε την ΕΚΤ φρόντισε να καλλιεργήσει με μεγάλη προσοχή τη δημόσια εικόνα του. Σε όλες τις δημόσιες ομιλίες του, καθώς και στο άρθρο που δημοσίευσε πέρυσι στους Financial Times, είχε διακριτικά υπογραμμίσει το περίφημο «whatever it takes» ως «λελογισμένο φράγμα» στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα των Γερμανών, ενώ παράλληλα είχε προβάλει την κεϋνσιανή παιδεία του, λέγοντας πως το έλλειμμα και το χρέος δεν συνιστούν το απόλυτο κακό, καθώς υπάρχει και «καλό χρέος».

Σε αυτό το κλίμα ελάχιστοι τόλμησαν να του υπενθυμίσουν πως και η «δική του» ΕΚΤ συμμετείχε στην περιβόητη «τρόικα» που ταλαιπώρησε τη νότια Ευρώπη για μια δεκαετία. Στις συνθήκες αδιεξόδου που προκάλεσε ο ανέμελος καταστροφέας Ματέο Ρέντσι, ο Ντράγκι προέκυψε μάλιστα ως φυσιολογική κατάληξη. Το κύριο όπλο του ήταν η αποφασιστική βούληση που επέδειξε από την πρώτη στιγμή να καλύψει με τεχνοκρατική αποτελεσματικότητα το κενό που η πολιτική δεν είχε μπορέσει να καλύψει.

Ο Ντράγκι θέλησε ευθύς εξ αρχής να διαφοροποιηθεί από την τεχνοκρατική κυβέρνηση που σχημάτισε το 2011 ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Μάριο Μόντι και η οποία δεν άφησε πίσω της ευχάριστες μνήμες. Διευκρίνισε πως η δική του κυβέρνηση θα είναι πολιτική και ζήτησε ευρεία συναίνεση.

Από τους πρώτους που έσπευσαν να τον υποστηρίξουν, πέραν βεβαίως από το μικροσκοπικό κόμμα Ζωντανή Ιταλία του Ρέντσι, ήταν το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα και το Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε δήλωσε διατεθειμένος να συμμετάσχει στην κυβέρνηση Ντράγκι, αλλά εξέφρασε την επιθυμία του να μην διαλυθεί και να κρατήσει ενιαία στάση ο συνασπισμός που είχε στηρίξει την κυβέρνηση του. Το μήνυμα έγινε αποδεκτό από τον Νικόλα Τζινγκαρέτι, Γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος, και από τη μικρή κοινοβουλευτική ομάδα της Αριστεράς Ελεύθεροι και Ίσοι.

Η στάση του Κινήματος 5 Αστέρων μένει ακόμη να αποσαφηνιστεί. Έπειτα από τηλεφώνημα 2 ωρών, το Σάββατο ο Ντράγκι έπεισε τον «θεματοφύλακα» του Κ5Α Μπέπε Γκρίλο ότι η κυβέρνηση του δεν θα καταργήσει το «κοινωνικό εισόδημα» που στηρίζει περίπου 3 εκατομμύρια άπορους Ιταλούς ούτε τη βοήθεια για όσους πλήττονται από την πανδημία ώστε να περιορίσει το έλλειμμα που πέρυσι έφτασε το 11% του ΑΕΠ (το «καλό χρέος») καθώς και πως οι μεταρρυθμίσεις του θα αφορούν στην καλύτερη λειτουργία του Δημοσίου.

Την Κυριακή ο Γκρίλο ταξίδεψε στη Ρώμη και συμμετείχε σε μια δύσκολη σύσκεψη κεκλεισμένων των θυρών με την κοινοβουλευτική ομάδα του Κ5Α, η οποία υπενθυμίζουμε, παραμένει η μεγαλύτερη στο ιταλικό κοινοβούλιο. Δίπλα του ήταν ο Κόντε, ο τύποις «συντονιστής» του Κ5Α αλλά πολιτικά ανύπαρκτος Μπρούνο Κρίμι, ο αιωνίως ανερχόμενος «αστέρας» Ντι Μάιο αλλά και ο επιχειρηματίας Ντάβιντε Καζαλέτζο. Η υποστήριξη και η συμμετοχή στην κυβέρνηση Ντράγκι είναι «πικρό χάπι» για τους πεντάστερους βουλευτές, πολλοί από τους οποίους προβάλουν αντιρρήσεις.

Βγαίνοντας από τη σύσκεψη, ο Γκρίλο δήλωσε πως έλαβε επιπρόσθετες διαβεβαιώσεις από τον Ντράγκι πως το θέμα του περιβάλλοντος θα είναι στο κέντρο του προγράμματος του και σχολίασε πως «η σίγουρη συνταγή για την αποτυχία είναι να θέλεις να ευχαριστήσεις τους πάντες». Τελικά το θέμα θα γίνει αντικείμενο ψηφοφορίας των μελών του Κινήματος στην διαδικτυακή πλατφόρμα Ρουσώ, ιδιοκτησίας του Καζαλέτζο, ο οποίος, ακόμη ένα από τα μικρά παράδοξα, είναι στα δικαστήρια εναντίον του Κ5Α διεκδικώντας μισθώματα που δεν του πληρώθηκαν.

Μέχρι τώρα, κάθε ψηφοφορία στην πλατφόρμα Ρουσώ επιβράβευσε τις επιλογές του Γκρίλο και της ηγεσίας. Το αποτέλεσμα όμως θα είναι κρίσιμο καθώς οι μισοί περίπου γερουσιαστές του Κ5Α είναι εναντίον του Ντράγκι και σε περίπτωση διάσπασης ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός ενδέχεται να μην έχει άνετη πλειοψηφία στη Γερουσία.

Ένα δεύτερο ψυχόδραμα είναι εκείνο που αφορά τον Ματέο Σαλβίνι. Η προοπτική ενός ενιαίου μετώπου της Δεξιάς κατέρρευσε με τη διαφοροποίηση του Μπερλουσκόνι και την κατηγορηματική άρνηση της Τζόρτζα Μελόνι, ηγέτη του ακροδεξιού κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας, να υποστηρίξει τον Ντράγκι. Η Μελόνι θέλει εκλογές εν μέσω πανδημίας, αφού οι δημοσκοπήσεις την ευνοούν. Ο Σαλβίνι θεώρησε λοιπόν πως υπήρχε σοβαρός κίνδυνος να βρεθεί ξαφνικά μόνος δίπλα στην Μελόνι, τυπικώς σύμμαχο αλλά στην πραγματικότητα ανταγωνίστρια του στους δεξιούς ψηφοφόρους. Και μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες έκανε ένα τεραστίων διαστάσεων άλμα και ετέθη και αυτός με το μέρος του Ντράγκι.

Αυτό δημιούργησε τεράστια προβλήματα στα κεντροαριστερά και αριστερά κόμματα που δύσκολα θα μπορούσαν να κυβερνήσουν μαζί με τον Σαλβίνι. Από την πλευρά του, ο Ντράγκι επιδιώκει την ευρύτερη δυνατόν πλειοψηφία και δεν θέλει να αποκλείσει τον Σαλβίνι εξαιτίας των ακροδεξιών τοποθετήσεων του.

Όπως είναι εμφανές, μπορεί οι Ιταλοί πολιτικοί να έχουν σχηματίσει «ουρά» έξω από το γραφείο του Ντράγκι, αλλά ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης δεν μοιάζει με περίπατο. Επίκειται νέος κύκλος διαβουλεύσεων και ίσως και να χρειαστεί και τρίτος.