Μπορεί ο Τραμπ να μετονομάσει τον Κόλπο του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής; Ναι, αλλά όχι για όλους

Μέσα στον «βομβαρδισμό» διαταγμάτων που υπέγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ τις πρώτες ώρες μετά την ορκωμοσία του ως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ήταν και ένα με τίτλο «Αποκατάσταση ονομάτων που τιμούν το αμερικανικό μεγαλείο». Σε αυτό, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος μετονόμασε μονομερώς «την περιοχή που ήταν παλαιότερα γνωστή ως Κόλπος του Μεξικού» σε «Κόλπο της Αμερικής».

Μπορεί όμως μια τέτοια ενέργεια να έχει πραγματική νομική βάση και ποια είναι η εμβέλειά της; Σε αυτό απαντά ο Clive Schofield, καθηγητής Νομικής στο University of Wollongong στην Αυστραλία.

Όπως αναφέρει, το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ για την μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού βασίστηκε στο γεγονός ότι αυτός ο θαλάσσιος χώρος ήταν από καιρό «αναπόσπαστο πλεονέκτημα» για τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την «άφθονη γεωλογία» του να αποδίδει περίπου το 14% της παραγωγής αργού πετρελαίου των ΗΠΑ, είναι περιοχή «ζωντανής αμερικανικής αλιείας» και είναι «αγαπημένος προορισμός του αμερικανικού τουρισμού».

Ο κόλπος χαρακτηρίστηκε επίσης ως «ένα ανεξίτηλο τμήμα της Αμερικής» που θα συνεχίζει να παίζει «κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Αμερικής και της παγκόσμιας οικονομίας».

Αλλά ενώ είναι αναμφίβολα σημαντικό για τις ΗΠΑ, αυτό το τμήμα του Ατλαντικού Ωκεανού βρέχει και άλλες χώρες. Μπορεί ο πρόεδρος να το μετονομάσει; Σίγουρα, απαντά ο ο Clive Schofield. Τουλάχιστον στις ΗΠΑ.

Η εξουσία του προέδρου και το Board on Geographic Names

Το σχετικό ομοσπονδιακό όργανο είναι το Board on Geographic Names (BGN), που ιδρύθηκε το 1890 με αποστολή να διασφαλίζει την κοινή χρήση των γεωγραφικών ονομάτων.

Συγκεκριμένα, το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ δίνει εντολή στον υπουργό Εσωτερικών να λάβει «όλα τα κατάλληλα μέτρα» για να αλλάξει το όνομα σε «Κόλπος της Αμερικής», να διασφαλίσει ότι όλες οι ομοσπονδιακές αναφορές αντικατοπτρίζουν τη νέα ονομασία και να ενημερώσει το Πληροφοριακό Σύστημα Γεωγραφικών Ονομάτων.

Το BGN ήταν συνήθως απρόθυμο να αλλάξει τα γενικά αποδεκτά γεωγραφικά ονόματα.

Ωστόσο, το εκτελεστικό διάταγμα σηματοδοτεί ξεκάθαρα ότι η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να αλλάξει προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα πραγματοποιηθεί η προτεινόμενη μετονομασία.

Ωστόσο, όπως κι αν αποφασίσει η Αμερική να ονομάσει τον κόλπο, αυτό δεν σημαίνει ότι επηρεάζει τις άλλες χώρες. Πράγματι, η Πρόεδρος του Μεξικού Claudia Sheinbaum Pardo πρότεινε αμέσως, σε χιουμοριστικό τόνο, οι ΗΠΑ να μετονομαστούν σε Μεξικανική Αμερική.

Αναφερόταν σε έναν χάρτη του 17ου αιώνα που έδειχνε αυτό το όνομα για μεγάλο μέρος της περιοχής που σήμερα αποτελείται από τις ΗΠΑ και υποστήριξε ότι το Μεξικό και ο υπόλοιπος κόσμος θα συνέχιζαν να χρησιμοποιούν το όνομα Κόλπος του Μεξικού.

Οι διεθνείς διαμάχες και οι γεωγραφία των ναυτικών

Ο Διεθνής Υδρογραφικός Οργανισμός (IHO) εκδίδει έναν τόμο με τίτλο Limits of Oceans and Seas, που καλύπτει τα ονόματα των θαλασσών και των ωκεανών σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του «Κόλπου του Μεξικού».

Αλλά η μελέτη είναι σαφής ότι αυτά τα όρια «δεν έχουν καμία απολύτως πολιτική σημασία» και είναι «αποκλειστικά για τη διευκόλυνση» των υδρογραφικών γραφείων που προετοιμάζουν πληροφορίες για τους ναυτικούς.

Δεν έχει δημοσιευτεί από το 1953 – ακριβώς λόγω μιας διαφωνίας για τη γεωγραφική ονομασία του υδάτινου όγκου μεταξύ Ιαπωνίας και Κορέας. Η Ιαπωνία προτιμά να την αποκαλεί Θάλασσα της Ιαπωνίας (όπως την ξέρουν οι περισσότεροι), αλλά η Νότια Κορέα έχει κάνει εδώ και καιρό εκστρατεία για να ονομαστεί Ανατολική Θάλασσα ή Ανατολική Θάλασσα/Θάλασσα της Ιαπωνίας.

Μια αναθεωρημένη έκδοση του τόμου του IHO υποβλήθηκε στα κράτη μέλη το 2002, αλλά αντιμετώπισε το θέμα παραλείποντας την κάλυψη της Ανατολικής Θάλασσας/Θάλασσας της Ιαπωνίας. Παραμένει μόνο έγγραφο εργασίας.

Το θέμα ελήφθη τόσο σοβαρά από τη Νότια Κορέα που δημιουργήθηκε μια θέση σε επίπεδο πρεσβευτών για την αντιμετώπισή του και ιδρύθηκε μια Εταιρεία για την Ανατολική Θάλασσα πριν από 30 χρόνια.

Το ότι αυτό το αδιέξοδο εμπόδισε μια νέα έκδοση του διεθνούς αυτού ναυτικού οδηγού για περισσότερα από 70 χρόνια, δείχνει όχι μόνο τη δυσκολία αλλαγής των ευρέως αναγνωρισμένων γεωγραφικών ονομάτων, αλλά και τη σημασία που δίνουν οι χώρες σε αυτά τα θέματα.

Η μετονομασία μιας κορυφής βουνού ως... επίθεση στον Ομπάμα

Στο ίδιο εκτελεστικό διάταγμα για τη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού, ο Τραμπ άλλαξε επίσης το όνομα της υψηλότερης κορυφής στη Βόρεια Αμερική (στην Αλάσκα) από Ντενάλι σε Όρος ΜακΚίνλεϋ (που πήρε το όνομά του από τον 25ο πρόεδρο Γουίλιαμ ΜακΚίνλεϋ, το 1917).

Μεταξύ άλλων, αυτό είχε στόχο να πλήξει την κληρονομιά του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος μετονόμασε την κορυφή Ντενάλι το 2015 και βρίσκεται σε μόνιμη αντιπαράθεση με τον Τραμπ.

Βέβαια, η αλλαγή μετριάστηκε από το γεγονός ότι η περιοχή του εθνικού πάρκου που περιβάλλει το βουνό θα διατηρήσει το όνομα Denali National Park and Preserve.

Τελικά, ο Τραμπ μπορεί να μετονομάσει τον Κόλπο του Μεξικού ως Κόλπο της Αμερικής, αλλά εντός αμερικανικών συνόρων. Είναι απίθανο αυτό να έχει μεγάλη σημασία για τον υπόλοιπο κόσμο, εκτός από εκείνους που επιθυμούν να κερδίσουν την εύνοια της νέας διοίκησης.

Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου πιθανότατα θα συνεχίσει να αναφέρεται στην περιοχή αυτή ως «Κόλπος του Μεξικού». Και ο «Κόλπος της Αμερικής» μπορεί ακόμα να γίνει παρελθόν σε τέσσερα χρόνια, υποστηρίζει ο Clive Schofield.