Μητσοτάκης- Ερντογάν: Τι συζήτησαν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες
«Η συνάντηση ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν αποτέλεσε ένα βήμα προς ένα πιο ήσυχο καλοκαίρι», τόνισαν κυβερνητικές πηγές αμέσως μετά το τετ α τετ των δύο ηγετών, που διήρκεσε 50 λεπτά.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε «σε καλό κλίμα καθώς «έσπασε ο πάγος» μεταξύ των δύο ηγετών. Μάλιστα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να «αφήσουν πίσω την ένταση του 2020, παρά τις πολύ σημαντικές διαφωνίες που υπάρχουν». Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, συμφωνήθηκε να αποφεύγονται οι προκλήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε «δύσκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις».
Σε μια ανατροπή της τελευταίας στιγμής, η τουρκική προεδρία ζήτησε τη συμμετοχή στη συνάντηση του στενού συνεργάτη του κ. Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, σε ρόλο μεταφραστή. Ο κ. Μητσοτάκης δέχθηκε, υπό τον όρο να συμμετάσχει και η διπλωματική του σύμβουλος, Ελένη Σουρανή.
Διαφορές αλλά και «θετική ατζέντα»
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εκφράστηκε επίσης η επιθυμία οι δύο πλευρές να προχωρήσουν με τα μέτρα θετικής ατζέντας που έχουν συμφωνηθεί και αυτό παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές σε σειρά ζητημάτων με σημαντικότερο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, όμως αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και στο πλαίσιο συζητήσεων, όπως οι διερευνητικές επαφές, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και οι πολιτικές διαβουλεύσεις, ως το πλαίσιο συνεννόησης, που μπορεί να οδηγήσει στην εκτόνωση της έντασης».
Η ατζέντα περιλαμβάνει έναν κατάλογο προγραμμάτων οικονομικής συνεργασίας, τον οποίον είχαν επεξεργαστεί ο Υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης με τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Σεντάτ Ονάλ. Τα 25 σημεία που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ Φραγκογιάννη- Ονάλ, περιλαμβάνουν 15 που είχε προτείνει η ελληνική πλευρά, 8 που είχε προτείνει η τουρκική, η αμοιβαία αναγνώριση των εθνικών πιστοποιητικών κατά του COVID-19, καθώς και θέματα που άπτονται περιβαλλοντικής συνεργασίας, τα οποία τέθηκαν για πρώτη φορά προς συζήτηση κατά την συνάντηση των αρμοδίων Υφυπουργών στην Καβάλα.
Οι τομείς ενδιαφέροντος είναι οι εξής: Οικονομική – επιχειρηματική συνεργασία (7 θεματικές), Μεταφορές – τηλεπικοινωνίες (7 θεματικές), Τεχνολογία (2 θεματικές), Ενέργεια (1 θεματική), Τουρισμός (1 θεματική), Ναυτιλία (3 θεματική), Εκπαίδευση (1 θεματική), Κοινωνική Ασφάλιση (1 θεματική), Υγεία (1 θεματική) και Περιβάλλον (1 θεματική). Οι θεματικές ενότητες προτεραιοποιήθηκαν βάσει δυνητικού χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες συζητήθηκε και το μεταναστευτικό-προσφυγικό όπου η ελληνική πλευρά επισήμανε ότι μπορούν να συνεργαστούν οι δύο χώρες αρκεί να αποφεύγονται προκλήσεις τύπου Μαρτίου 2020. Σε αυτό το πλαίσιο μία κίνηση καλής θέλησης στο προσφυγικό από τουρκικής πλευράς θα ήταν η αποδοχή της επιστροφής των 1.450 ατόμων των οποίων η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί τελεσίδικα.
Ο απευθείας διάλογος η στόχευση του Ερντογάν
Σε δηλώσεις του μετά τη συνάντηση, ο Τούρκος πρόεδρος τάχθηκε υπέρ του απευθείας διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών και εξέφρασε την εκτίμηση ότι το 2021 θα είναι μια «ήσυχη χρονιά» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ο κ. Ερντογάν δήλωσε επίσης: «Με τον κ. Μητσοτάκη είχαμε μια καλή συνάντηση. Του πρότεινα και στο Αιγαίο ή σε άλλες περιοχές όταν προκύπτουν ζητήματα να μην εμπλέκουμε τρίτα πρόσωπα ή τρίτες χώρες. Όταν προκύπτουν δυσκολίες, εσείς άνετα να με καλείτε από την ειδική γραμμή, όπως κι εγώ να καλώ εσάς. Και ως Ελλάδα και Τουρκία να κάνουμε βήματα χωρίς να προκύπτουν δυσκολίες». Σημειώνεται ότι η Αθήνα επιβεβαιώνει τα περί απευθείας επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, αλλά όχι τα περί «κόκκινης γραμμής».
O κ. Ερντογάν ανέφερε πως πρότεινε και μια φόρμουλα για να αποσύρονται από το τραπέζι των διαβουλεύσεων κάποια ζητήματα διαφορών μεταξύ των δύο χωρών.
Νωρίτερα, ο κ. Ερντογάν, στο βιντεοσκοπημένο μήνυμά του προς το Brussels Forum, που διεξήχθη παράλληλα με τη Σύνοδο Κορυφής, δήλωσε ότι η «αναζωογόνηση των καναλιών διαλόγου μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας συμβάλλει στη σταθερότητα και την ευημερία» στην ευρύτερη περιοχή, «αλλά και στην επίλυση των διμερών ζητημάτων». Ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε ότι η χώρα του καθοδηγείται στις σχέσεις της με τους γείτονές της από τις αρχές της δικαιοσύνης, της ισότητας και του διεθνούς δικαίου, αλλά και του «σεβασμού των αμοιβαίων δικαιωμάτων και συμφερόντων».
Σημαντική για τις ελληνικές θέσεις θεωρείται η αναφορά στη δεύτερη παράγραφο του κοινού ανακοινωθέντος της Συνόδου: «Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τις διαβουλεύσεις όταν απειλείται η ασφάλεια και η σταθερότητα ενός συμμάχου ή όταν βρίσκονται σε κίνδυνο οι θεμελιώδεις μας αξίες και αρχές». Πρόκειται για διατύπωση που θα μπορούσε να αφορά και απειλή από το εσωτερικό της Συμμαχίας – και είναι κάτι που έχει θέσει η Αθήνα στο παρελθόν σε σχέση με την Τουρκία, επικαλούμενη το άρθρο 4 του καταστατικού χάρτη του ΝΑΤΟ.
