Μεξικό: Ανεπιθύμητος ο βασιλιάς Φελίπε από τη νέα πρόεδρο - «Πρώτα να ζητήσει συγγνώμη»

Μια πυρετώδης διπλωματική διαμάχη μεταξύ Μεξικού και Ισπανίας φούντωσε ξανά μετά την άρνηση της νέας αριστερής προέδρου Κλαούντια Σάινμπαουμ να προσκαλέσει τον βασιλιά Φελίπε στην ορκωμοσία της.

Σύμφωνα με τα όσα μεταδίδει η βρετανική Guardian, η Σάινμπαουμ περιμένει από την κρατική ηγεσία της Ισπανίας να ζητήσει συγγνώμη για τα εγκλήματα που διέπραξε κατά των ιθαγενών του Μεξικού κατά την κατάκτηση πριν από 500 χρόνια.

Το ζήτημα ξεκίνησε 2019, όταν ο τέως Μεξικανός πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ έγραψε στον βασιλιά Φελίπε και στον Πάπα Φραγκίσκο, καλώντας τους να απολογηθούν για τις «καταχρήσεις» της κατάκτησης και της περιόδου της αποικιοκρατίας.

«Έχω στείλει μια επιστολή στον βασιλιά της Ισπανίας και μια άλλη στον Πάπα καλώντας του να απολογιθούν για τις καταχρήσεις των προγόνων τους και καλώντας τους να ζητήσουν συγγνώμη από τους αυτόχθονες πληθυσμούς [του Μεξικού] για τις παραβιάσεις στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σημείωνε ο Ομπραδόρ σε ένα βίντεο, το οποίο δημοσίευσε στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τότε, η ισπανική κυβέρνηση αρνήθηκε να ζητήσει συγγνώμη, λέγοντας ότι «απέρριψε» την επιστολή και το περιεχόμενό της, προσθέτοντας: «Η άφιξη των Ισπανών στο μεξικανικό έδαφος πριν από 500 χρόνια δεν μπορεί να κριθεί υπό το πρίσμα των σύγχρονων εκτιμήσεων. Οι στενά συνδεδεμένοι λαοί μας γνώριζαν πάντα πώς να βλέπουν την κοινή μας ιστορία χωρίς θυμό και από μια κοινή προοπτική, ως ελεύθεροι λαοί με κοινή κληρονομιά και ένα εξαιρετικό μέλλον».

Η απάντηση των Ισπανικών Ανακτόρων δεν κάλυψε την οργή με τη νέα πρόεδρο να σηκώνει και πάλι το γάντι σημειώνοντας ότι το μήνυμα του προκατόχου της είχε αγνοηθεί. «Δυστυχώς, η εν λόγω επιστολή δεν απαντήθηκε ποτέ άμεσα, όπως απαιτεί η βέλτιστη διπλωματική πρακτική», είπε σε δήλωσή της. «Αντίθετα, μέρος της επιστολής διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης και το ισπανικό υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε στη συνέχεια μια δήλωση Τύπου. Η μεξικανική κυβέρνηση δεν έχει λάβει άμεση διευκρίνιση ή απάντηση σχετικά με αυτό το θέμα».

Η απάντηση της Ισπανίας

Αν και ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσες, έχει προσκληθεί στην τελετή ορκωμοσίας την 1η Οκτωβρίου, ο βασιλιάς Φελίπε δεν έχει προσκληθεί. Η περιφρόνηση του βασιλιά ώθησε την Ισπανία να ανακοινώσει ότι δεν θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις «σε κανένα επίπεδο».

Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ την Τετάρτη, ο Σάντσεθ εξέφρασε τη λύπη του για αυτό που χαρακτήρισε «απαράδεκτη και ανεξήγητη απόφαση» της επερχόμενης μεξικανικής κυβέρνησης.

«Η Ισπανία και το Μεξικό είναι αδερφικές χώρες – και γι' αυτό ο αποκλεισμός του αρχηγού του κράτους μας φαίνεται απαράδεκτος», είπε. «Ας μην ξεχνάμε ότι αυτός ο αρχηγός του κράτους έχει λάβει μέρος σε όλες τις ορκωμοσίες –όλες– ως πρίγκιπας και μετά ως βασιλιάς και αρχηγός κράτους. Γι' αυτό δεν μπορούμε να δεχτούμε τον αποκλεισμό του και γι' αυτό έχουμε πει στη μεξικανική κυβέρνηση ότι δεν θα υπάρξει καμία ισπανική διπλωματική εκπροσώπηση».

Ο Σάντσεθ είπε ότι η κυβέρνησή του ήταν επίσης μια «προοδευτική» κυβέρνηση και πρότεινε ότι η απόφαση οφείλεται σε πολιτικούς ελιγμούς.

«Πίσω από όλα αυτά κρύβεται μια τεράστια θλίψη γιατί είμαστε δύο αδελφές χώρες – δύο αδελφές χώρες που δεν μπορούν να απολαύσουν τις καλύτερες πολιτικές σχέσεις λόγω των πολιτικών συμφερόντων ενός συγκεκριμένου ατόμου», είπε.

Ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος Στ΄ δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο, που πάντως περιέχει τα ονόματα των κυριότερων ηγετών της λατινοαμερικάνικης αριστεράς, ιδίως του προέδρου της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, καθώς και αυτό της πρώτης κυρίας των ΗΠΑ, της Τζιλ Μπάιντεν.

Ο βασιλιάς της Ισπανίας έχει παραβρεθεί σε περίπου 80 τελετές ορκωμοσίας στη Λατινική Αμερική, υπενθυμίζει η ψηφιακή έκδοση της El País. Η εφημερίδα πρόσθεσε πως η απουσία του «σε μια από τις σημαντικότερες χώρες της ιβηροαμερικανικής κοινότητας δεν θα περάσει απαρατήρητη».

Τι είχε γίνει το 1519

Ο Ισπανός εξερευνητής και κατακτητής Ερνάν Κορτές οδήγησε το 1519 μια μικρή μοίρα στρατιωτών με άλογα στην πόλη του Μεξικού (γνωστή τότε ως Τενοτστιτλάν) με τη βοήθεια ορισμένων ιθαγενών. Όμως, οι στρατιώτες μετέφεραν και ασθένειες μαζί τους όπως η ευλογιά οι οποίες εξολόθρευσαν μεγάλο μέρος των ντόπιων πληθυσμών.

Οι Ισπανοί λεηλάτησαν την πόλη δύο χρόνια αργότερα, το 1521, και προχώρησαν στον προσηλυτισμό των αυτόχθονων πληθυσμών στον καθολικισμό. Ο Κορτές έχει από καιρό καταλάβει μια αμφιλεγόμενη θέση στην ιστορία του Μεξικού. Η ιθαγενής ερωμένη του, Λα Μαλίντσε (La Malinche), εξακολουθεί να θεωρείται μια προδοτική φιγούρα – με το όνομά της να σχηματίζει το επίθετο malinchista, κάποια που προτιμά το ξένο από το εγχώριο.