Μεταδίδεται η γρίπη των πτηνών από το γάλα; Η ανησυχία και οι πρώτες απαντήσεις

Παγκόσμια ανησυχία έχει προκαλέσει η ανίχνευση υπολειμμάτων της γρίπης των πτηνών σε δείγματα παστεριωμένου γάλακτος στις ΗΠΑ, γεγονός που επιβεβαίωσε τη μεγάλη εξάπλωση του ιού στις αγελάδες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Αυτό που όλοι αναρωτιούνται είναι κατά πόσο η κατανάλωση γάλακτος μπορεί να είναι επικίνδυνη για τη μετάδοση του ιού στον άνθρωπο, παρ’ όλο που είναι γνωστό ότι ο ιός της γρίπης των πτηνών (Η5Ν1) είναι αρκετά δύσκολο να «περάσει» στον ανθρώπινο οργανισμό.

Σε ό,τι αφορά το παστεριωμένο γάλα που παρέχεται κυρίως προς κατανάλωση, οι μέχρι στιγμής έρευνες έχουν δείξει ότι ο ιός ανιχνεύεται σε μορφές που δεν έχουν μολυσματική επίδραση στον άνθρωπο.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες του BBC, υπολείμματα του ιού της γρίπης των πτηνών βρέθηκαν σε ένα 20% δειγμάτων παστεριωμένου γάλακτος στις ΗΠΑ.

Σημειώνεται ότι η παστερίωση είναι μια διαδικασία θέρμανσης μικρής διάρκειας, που χρησιμοποιείται για να σκοτώσει παθογόνους μικροοργανισμούς στο νωπό γάλα, δηλαδή στο γάλα που συλλέγεται κατευθείαν από το ζώο.

FDA: Ασφαλές το παστεριωμένο γάλα

Σε μια αρχική μελέτη, ο FDA, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων, εξέτασε 297 εμπορικά γαλακτοκομικά προϊόντα από 38 πολιτείες και ανίχνευσε ιικά σωματίδια υψηλής παθογονικότητας της γρίπης των πτηνών σε 1 στα 5 δείγματα. «Αυτό υποδηλώνει ότι η μόλυνση από τη γρίπη των πτηνών σε αγελάδες γαλακτοπαραγωγής ήταν πιο διαδεδομένη από ό,τι εκτιμήθηκε προηγουμένως», έγραψε η FDA στα ευρήματά της.

Αλλά καθώς η παστερίωση καταστρέφει τους ιούς αφήνοντας πίσω «σπασμένα» υπολείμματα, όπως DNA ή κομμάτια της πρωτεϊνικής επικάλυψης, το επόμενο ερώτημα που κλήθηκε να απαντήσει ο FDA ήταν αν αυτά μπορούν να είναι επικίνδυνα για τη μετάδοση του ιού στον άνθρωπο.

Για αυτό ο FDA χρησιμοποίησε μία μέθοδο που περιλαμβάνει την εισαγωγή του ιού σε ένα αυγό και την επώασή του εκεί, ώστε να διαπιστωθεί εάν ο ιός αναπαράγεται.

Τα τεστ αυτά ήταν αρνητικά, δείχνοντας ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις ζωντανού ιού της γρίπης των πτηνών στο παστεριωμένο γάλα.

«Αυτό απέδειξε με βεβαιότητα ότι η τυπική παστερίωση απενεργοποιεί τη μολυσματική επίδραση του ιού», κατέληξε ο οργανισμός.

«Ανοιχτός» ο κίνδυνος για το νωπό γάλα

Για το νωπό γάλα όμως δεν ισχύει η ίδια βεβαιότητα. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής, η μετάδοση της γρίπης των πτηνών ούτε από το νωπό γάλα, υπάρχουν πολλά «ύποπτα» και ανησυχητικά γεγονότα.

Στις 29 Απριλίου, το Υπουργείο Γεωργίας και Αγορών της Πολιτείας της Νέας Υόρκης εξέδωσε προειδοποίηση στους κατοίκους της κομητείας Schuyler, αφού ένα άτομο αρρώστησε όταν ήπιε νωπό γάλα από μία τοπική φάρμα. Το νωπό γάλα βρέθηκε ότι ήταν μολυσμένο με Campylobacter, ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάρροια, κράμπες στο στομάχι και πυρετό.

Όσον αφορά τη γρίπη των πτηνών, ο Jeremy Luban, μοριακός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης, δηλώνει ότι είναι πολύ νωρίς για να προσδιοριστεί ο κίνδυνος.

Ωστόσο, η πιθανή παρουσία γρίπης των πτηνών στο γάλα έχει αποδειχθεί θανατηφόρα για άλλα ζώα. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) δημοσίευσε μια αναφορά για τον θάνατο αρκετών γατών σε αχυρώνα μετά την κατανάλωση νωπού γάλακτος από μολυσμένες αγελάδες. Από τις 24 γάτες που κατοικούσαν σε μία φάρμα στο Τέξας, οι οποίες τρέφονταν με νωπό γάλα, οι μισές αρρώστησαν και πέθαναν.

Το γεγονός ότι το νωπό γάλα μεταφέρει παθογόνα που μπορεί να είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο είναι γνωστό. Μια μελέτη που ανέλυσε 121 κρούσματα τροφιμογενών ασθενειών σε φάρμες μεταξύ 1993 και 2006, βρήκε ότι το 60% αφορούσαν μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, με αποτέλεσμα 202 άτομα να νοσηλευτούν και να σημειωθούν και δύο θάνατοι.

«Λόγω των περιορισμένων διαθέσιμων πληροφοριών σχετικά με την πιθανή μετάδοση του ιού H5N1 μέσω του νωπού γάλακτος, η FDA συνεχίζει να εξετάζει όλες τις συνεχιζόμενες επιστημονικές έρευνες», σημειώνει στο BBC εκπρόσωπος του FDA. «Το FDA συνεχίζει να συμβουλεύει έντονα να μην καταναλώνεται το νωπό γάλα», προσθέτει.

Μία επικίνδυνη... επιστροφή στη φύση

Μάλιστα, το νωπό γάλα έχει γίνει και πολιτικό ζήτημα, αφού στις ΗΠΑ υπάρχουν influencers υγείας και διάφοροι συντηρητικοί παράγοντες που προωθούν την κατανάλωση του γάλακτος «όπως αρμέγεται κατευθείαν από την αγελάδα» ως μια μορφή επιστροφής στη φύση, ως ευεργετικό για την υγεία, εργαλείο ομοιοπαθητικής. Μάλιστα, υπάρχουν και οι φωνές που χαρακτηρίζουν «τρομοκρατία» τις προειδοποιήσεις του FDA εναντίον της κατανάλωσης νωπού γάλακτος.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουν υπάρξει πρωτοβουλίες από επιστήμονες για την κατάθεση νομοθετικής πρότασης ώστε να σταματήσει να πωλείται νωπό γάλα στα κατασττήματα, αν και μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να υπάρχει πολιτική βούληση σε αυτήν την κατεύθυνση.