Λοφιόμορφα: Ζουν σε ασύλληπτα βάθη, έχουν τεράστια στόματα και προκαλούν τρόμο στη λεία τους
Αυτά είναι τα ζώα που ζουν εκεί όπου θεωρητικά δεν μπορεί να υπάρξει ζωή και εντυπωσιάζουν ακόμα και τους ειδικούς.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Ecology & Evolution αποκαλύπτει τη μορφολογία και τις στρατηγικές επιβίωσης ενός πολύ παράξενου είδους ψαριών, των λοφιόμορφων. Η μελέτη δείχνει πώς επιβιώνουν σε βάθη ακόμα και 4.000 μέτρων, εκεί που θεωρητικά δεν μπορεί να υπάρξει ζωή.
Ένα συναρπαστικό «πυροφάνι»
Τα λοφιόμορφα είναι περισσότερο γνωστά για τα βιοφωταυγή εξαρτήματα με τα οποία προσελκύουν τη λεία τους. Επειδή δηλαδή φωσφορίζουν, είναι σαν να έχουν ένα καλάμι ψαρέματος ή «πυροφάνι», αν και οι στρατηγικές επιβίωσής τους είναι πιο περίπλοκες.
Η μελέτη αποκαλύπτει την εξέλιξη αυτών των ψαριών από προγόνους που ζούσαν στον βυθό της ηπειρωτικής πλάκας. Αυτοί οι πρόγονοι μετακινήθηκαν στη βαθυπελαγική ζώνη σε μια σειρά εντυπωσιακών εξελικτικών βημάτων, κατά τα οποία ανέπτυξαν μεγαλύτερα σαγόνια, μικρότερα μάτια, πλατύτερα σώματα και τα βιοφωταυγή εξαρτήματα που τους επιτρέπουν να συλλαμβάνουν την τροφή τους.
Σαγόνια που προκαλούν τρόμο
Τα σαγόνια τους μοιάζουν κυριολεκτικά με παγίδες για λύκους, ενώ τα σώματά τους εμφανίζουν εντυπωσιακή ποικιλομορφία. Αυτό μοιάζει να αναιρεί όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για τα βαθυπελαγικά οικοσυστήματα, καθώς οι λοφιόμορφοι των βαθέων υδάτων έχουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία από τα «ξαδέρφια» τους της ηπειρωτικής ζώνης.
Ο Δρ Κόρι Έβανς, αναπληρωτής καθηγητής Βιοεπιστημών στο Πανεπιστήμιο Ράις του Τέξας και συγγραφέας της μελέτης, εξηγεί ότι «τα χαρακτηριστικά αυτών των ψαριών τους δίνουν το πλεονέκτημα στην αναζήτηση τροφής σε αυτό το ακραίο περιβάλλον, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί ο παράγοντας τύχη σε αυτή την εξελικτική πορεία».
Ταχύτερα από τα «ξαδέρφια» τους
Η ίδια μελέτη λέει ότι τα λοφιόμορφα της παράκτιας ζώνης, όπως τα βατραχόψαρα που ζουν στους κοραλλιογενείς υφάλους, έχουν εξελιχθεί με πολύ μικρότερο ρυθμό από ό,τι τα βαθυπελαγικά «ξαδέρφια» τους. «Η ιδέα ότι ένα έρημο και ομοιογενές περιβάλλον, όπως αυτό στα μεγάλα βάθη, μπορεί να παράγει τέτοια βιοποικιλότητα είναι αντιφατική», λέει η Ρόουζ Φάουτσερ, που συνυπογράφει τη μελέτη.
«Τα λοφιόμορφα είναι η επιτομή του πώς η ζωή μπορεί να ευημερήσει σε ακραίες συνθήκες», λέει ο Δρ Έβανς. «Η μελέτη αποδεικνύει την ευρηματικότητα της εξέλιξης».
Οι βαθιές θάλασσες είναι από τα πιο μυστηριώδη οικοσυστήματα και παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανακύκλωση του άνθρακα στον πλανήτη. Παράλληλα, «ρίχνουν φως στο πώς θα αντιδράσει η ζωή σε περιβαλλοντικές πιέσεις από την κλιματική αλλαγή», καταλήγει ο Έβανς.
