Λαμπερή Επανάσταση: Γιατί τα συνθετικά διαμάντια κατακτούν τον κόσμο

Diamonds are girls best friend, όχι όμως και για την τσέπη της. Η λύση για να μην ματώνουν οι τσέπες είναι τα συνθετικά διαμάντια, που φαίνεται να κατακτούν την παγκόσμια αγορά πολύτιμων λίθων.

Το συνθετικό διαμάντι, (ονομάζεται επίσης εργαστηριακό διαμάντι, τεχνητό διαμάντι, ή καλλιεργημένο διαμάντι)είναι διαμάντι που παράγεται σε ελεγχόμενη τεχνολογική διαδικασία (σε αντίθεση με ένα φυσικά σχηματισμένο διαμάντι, το οποίο δημιουργείται μέσω γεωλογικών διεργασιών και λαμβάνεται με εξόρυξη). Έχουν την ίδια χημική σύσταση, φυσικές ιδιότητες και οπτική εμφάνιση με τα φυσικά διαμάντια.

Πώς κατασκευάζονται τα συνθετικά διαμάντια

Υπάρχουν δύο κύριες μέθοδοι για την παραγωγή τους:

HPHT (High Pressure High Temperature - Υψηλή Πίεση Υψηλή Θερμοκρασία): Προσομοιώνει τις συνθήκες που δημιουργούν τα φυσικά διαμάντια στη Γη. Ένα μικρό κομμάτι διαμαντιού (σπόρος) τοποθετείται σε θάλαμο όπου εφαρμόζονται υψηλή θερμοκρασία (πάνω από 1.500°C) και πίεση (πάνω από 5 GPa).Ο άνθρακας λιώνει και σχηματίζεται νέο διαμάντι γύρω από τον σπόρο.
CVD (Chemical Vapor Deposition - Χημική Εναπόθεση Ατμών):  Χρησιμοποιεί αέρια που περιέχουν άνθρακα (συνήθως μεθάνιο) σε θάλαμο κενού. Με τη βοήθεια πλάσματος, ο άνθρακας αποτίθεται σε ένα λεπτό στρώμα και αναπτύσσει το διαμάντι σταδιακά.
Η μέθοδος αυτή είναι πιο ελεγχόμενη και παράγει πιο καθαρά διαμάντια.

Διαφορές μεταξύ φυσικών και συνθετικών διαμαντιών

Χημική και φυσική σύσταση: Είναι σχεδόν πανομοιότυπα. Τα συνθετικά διαμάντια περιέχουν κάποιες διαφορετικές ακαθαρσίες λόγω της μεθόδου κατασκευής.

Αναγνωρισιμότητα: Μόνο με εξειδικευμένο εξοπλισμό μπορούν να διακριθούν από τα φυσικά. Τα εργαστήρια πολύτιμων λίθων χρησιμοποιούν τεχνολογίες φθορισμού και φασματογραφίας για να τα αναγνωρίσουν.

Κόστος: Τα συνθετικά διαμάντια είναι 30-50% φθηνότερα από τα φυσικά, καθώς η παραγωγή τους είναι πιο ελεγχόμενη και δεν απαιτεί εξόρυξη.

Περιβαλλοντικός αντίκτυπος: Η παραγωγή τους είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον, καθώς η εξόρυξη διαμαντιών έχει μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα.

Χρήσεις των συνθετικών διαμαντιών

• Κοσμήματα: Χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στη βιομηχανία κοσμημάτων λόγω της χαμηλότερης τιμής τους και της ηθικής προέλευσής τους.
• Βιομηχανικές εφαρμογές: Χρησιμοποιούνται σε εργαλεία κοπής, τρυπάνια, ηλεκτρονικές συσκευές και λέιζερ, λόγω της υψηλής τους σκληρότητας και θερμικής αγωγιμότητας.
• Ιατρικές εφαρμογές: Χρησιμοποιούνται σε χειρουργικά εργαλεία και βιοαισθητήρες λόγω της βιοσυμβατότητάς τους.

Μειονεκτήματα των συνθετικών διαμαντιών

Η τιμή τους μπορεί να μειωθεί στο μέλλον καθώς η παραγωγή τους γίνεται ευκολότερη. Κάποιοι αγοραστές τα θεωρούν λιγότερο πολύτιμα συγκριτικά με τα φυσικά διαμάντια. Ορισμένα κοσμηματοπωλεία δεν τα μεταπωλούν εύκολα λόγω της αντίληψης ότι δεν έχουν συλλεκτική αξία.Τα συνθετικά διαμάντια παράγονται σε εξειδικευμένα εργαστήρια και εργοστάσια σε διάφορες χώρες παγκοσμίως. Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί περιλαμβάνουν:

Κύριες χώρες παραγωγής συνθετικών διαμαντιών

Κίνα – Ο μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως, ειδικά για βιομηχανικά διαμάντια.

Ινδία – Αναπτύσσεται ραγδαία στην παραγωγή διαμαντιών για κοσμήματα, κυρίως μέσω της μεθόδου CVD.

Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ) – Μεγάλες εταιρείες, όπως η Diamond Foundry και η WD Lab Grown Diamonds, παράγουν υψηλής ποιότητας διαμάντια για κοσμήματα και τεχνολογικές εφαρμογές.

Ρωσία – Παραδοσιακά ισχυρή στη βιομηχανία διαμαντιών, επενδύει και στα συνθετικά διαμάντια.

Σιγκαπούρη – Έχει προηγμένα εργαστήρια για την παραγωγή CVD διαμαντιών.

Ισραήλ – Επικεντρώνεται στην παραγωγή και εμπορία συνθετικών διαμαντιών υψηλής ποιότητας.

Μεγάλες εταιρείες παραγωγής

• Element Six (θυγατρική της De Beers) – Παράγει κυρίως βιομηχανικά συνθετικά διαμάντια.
• Diamond Foundry (ΗΠΑ) – Επικεντρώνεται σε διαμάντια για κοσμήματα.
• WD Lab Grown Diamonds (ΗΠΑ) – Παράγει διαμάντια υψηλής καθαρότητας.
• New Diamond Technology (Ρωσία) – Γνωστή για μεγάλα HPHT διαμάντια.
• Henan Huanghe Whirlwind (Κίνα) – Από τις κορυφαίες κινεζικές εταιρείες παραγωγής.

Η παραγωγή τους αναπτύσσεται συνεχώς, καθώς η ζήτηση αυξάνεται τόσο στη βιομηχανία κοσμημάτων όσο και σε τεχνολογικές εφαρμογές.

Τα συνθετικά διαμάντια είναι σχεδόν πανομοιότυπα με τα φυσικά και δεν μπορούν να διακριθούν με γυμνό μάτι. Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί τρόποι για να τα ξεχωρίσεις:

Μέθοδοι αναγνώρισης

Χρήση ειδικού εξοπλισμού

Φθορισμός UV: Τα φυσικά διαμάντια συνήθως έχουν μπλε φθορισμό, ενώ τα συνθετικά μπορεί να έχουν πορτοκαλί, πράσινο ή ακόμα και καθόλου φθορισμό.

Φασματοσκοπία (FTIR, Raman, UV-Vis-NIR): Τα φυσικά και τα συνθετικά διαμάντια έχουν διαφορετικά μοτίβα απορρόφησης φωτός.

Ανίχνευση μεταλλικών καταλοίπων: Τα HPHT διαμάντια περιέχουν συχνά ίχνη μετάλλων (σίδηρος, νικέλιο, κοβάλτιο), ενώ τα φυσικά όχι.

Μεγεθυντικός φακός 10x ή μικροσκόπιο: Τα φυσικά διαμάντια μπορεί να έχουν εγκλείσματα (μικρές ατέλειες, π.χ. άλλα ορυκτά).
Τα HPHT διαμάντια έχουν μεταλλικές ακαθαρσίες ή μοτίβα ανάπτυξης. Τα CVD διαμάντια εμφανίζουν μοτίβα ανάπτυξης «παράλληλων γραμμών».

Οπτικές διαφορές (σε ειδικές συνθήκες)

Τα φυσικά διαμάντια συχνά έχουν τυχαία εγκλείσματα, ενώ τα συνθετικά μπορεί να δείχνουν πιο «τέλεια». Τα HPHT διαμάντια μπορεί να έχουν ελαφρώς κιτρινωπή ή μπλε απόχρωση λόγω προσμείξεων.

Πιστοποιήσεις & εργαστηριακοί έλεγχοι

Επαγγελματικά εργαστήρια, όπως τα GIA (Gemological Institute of America) και IGI (International Gemological Institute), εκδίδουν πιστοποιητικά που ξεχωρίζουν τα φυσικά από τα συνθετικά διαμάντια.

Ανιχνευτές διαμαντιών (Diamond Testers)

Τα βασικά diamond testers βασίζονται στη θερμική αγωγιμότητα, αλλά τόσο τα φυσικά όσο και τα συνθετικά διαμάντια έχουν παρόμοια απόδοση. Οι πιο σύγχρονες συσκευές (π.χ. GIA iD100) μπορούν να διαχωρίσουν τα εργαστηριακά διαμάντια με ακρίβεια.