«Ο Ερντογάν δεν έρχεται Αθήνα για να κάνει καυγά ή σόου»

Στην επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα αναφέρθηκε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και πολιτικός αναλυτής, Κωνσταντίνος Φίλης, κάνοντας λόγο για ένα γεγονός που έχουν παρθεί όλες οι προφυλάξεις για να μην προκύψει κάτι απρόοπτο.

Ειδικότερα, μιλώντας στην ΕΡΤ, ο κ. Φίλης ανέφερε για την επίσκεψη Ερντογάν πως «έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα προκειμένου να μη γίνει αυτό το απρόβλεπτο, κάτι το οποίο θα είναι εκτός προγράμματος. Ακόμα και το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες θα δώσουν μια συνέντευξη Τύπου χωρίς ερωτήσεις, ουσιαστικά δηλαδή θα κάνουν κάποιες ανακοινώσεις, είναι ακριβώς σε αυτή την κατεύθυνση. Δηλαδή κινείται στην κατεύθυνση του να πάρουμε τις προφυλάξεις μας προκειμένου να αποφύγουμε κάποιο απρόοπτο το οποίο θα μπορούσε να προσθέσει ένα ακόμα πρόβλημα στα ελληνοτουρκικά.

Από εκεί και πέρα, είναι σαφές ότι ο Ερντογάν, έχοντας κινηθεί με τρόπο αρκετά επιθετικό απέναντι στο Ισραήλ αλλά και απέναντι στη Δύση και στη συνέντευξή του στην “Καθημερινή” και σε δηλώσεις που είχε κάνει τις αμέσως προηγούμενες μέρες, προσπαθεί να ρίξει το βάρος της ευθύνης για τις δυσκολίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Εμμονή της Τουρκίας για τις ενέργειες των ΗΠΑ

Θέλω να σας πω ότι σήμερα, πριν από λίγο ήμουν σε μία διαδικτυακή συζήτηση με Τούρκους συναδέλφους και με Τούρκους πρέσβεις ενόψει της αυριανής συνάντησης και αυτό το οποίο έχω συγκρατήσει, μεταξύ άλλων, είναι η εμμονή τους, η επιμονή τους να λένε ότι οι Αμερικανοί είναι αυτοί οι οποίοι με τις βάσεις στην Αλεξανδρούπολη και γενικότερα με την πολιτική που ακολουθούν τα τελευταία χρόνια, ουσιαστικά στρέφουν τη μία χώρα σε βάρος της άλλης.

Αυτό βέβαια είναι ένα πολύ βολικό αφήγημα για την Τουρκία […] ουσιαστικά αλλοιώνει την πραγματικότητα ως προς τις ευθύνες της ίδιας της Τουρκίας. Γιατί η αλήθεια είναι ότι η ίδια η Τουρκία είναι αυτή που κρατά τον διακόπτη της αυξομείωσης της έντασης με την ελληνική πλευρά. Η ίδια η Τουρκία είναι αυτή της οποίας ο πρόεδρος έλεγε θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά. Το διευκρινίζει σήμερα στη συνέντευξη, λέγοντας ότι αναφερόταν σε τρομοκράτες και όχι στην ελληνική πλευρά. Η Τουρκία είναι αυτή η οποία έλεγε – ο ίδιος ο πρόεδρός της – ότι θα ρίξουμε έναν πύραυλο που μπορεί να φτάσει την Αθήνα και ούτω καθεξής».

«Ο Ερντογάν δεν έρχεται για να κάνει σόου»

Σε άλλο σημείο ο κ. Φίλης ανέφερε ότι «πρέπει να κρατήσουμε ότι ο Ερντογάν αύριο κατά τα φαινόμενα και νομίζω θα αποδειχθεί αυτό δεν έρχεται για να κάνει καυγά. Δεν έρχεται για να κάνει σόου. Δεν έρχεται με τις προθέσεις που πήγε πριν από λίγες εβδομάδες στο Βερολίνο. Γιατί είμαι βέβαιος ότι πολλοί εξ ημών σκεπτόμαστε μήπως έχουμε μια επανάληψη του Βερολίνου, όπου εκεί πράγματι έριξε αρκετά χτυπήματα στους Γερμανούς και μάλιστα κάτω από τη μέση».

Σε ερώτηση για τη συνέντευξή του κ. Ερντογάν στην «Καθημερινή» κι ότι θέλει να ανοίξει θέματα που η ελληνική πολιτεία δεν ανοίγει παραδοσιακά καθώς είπε ότι δεν είναι σωστή η επιλεκτική προσέγγιση κι όλα τα θέματα είναι αλληλένδετα, ο Κωνσταντίνος Φίλης απάντησε: «Να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, αν μου επιτρέπετε. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει διάλογος ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μία αποκλιμάκωση από τον περασμένο ουσιαστικά Φεβρουάριο, η οποία έχει κορυφωθεί από τον περασμένο Απρίλιο με τον εκμηδενισμό σχεδόν παραβιάσεων του εναέριου χώρου και υπερπτήσεων.

Θυμίζω ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα οι υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά και οι παραβιάσεις βέβαια ήταν στην καθημερινή ατζέντα της Τουρκίας. Άρα λοιπόν δεν έχουμε αυτή την κατάσταση σήμερα που μιλάμε. Αυτό είναι θετικό και ευπρόσδεκτο. Εφόσον αυτή η κατάσταση παγιωθεί, τότε θα περάσουμε στο επόμενο βήμα, το οποίο είναι η εξομάλυνση.

Όλο αυτό ντύνεται και συνοδεύεται από μία θετική ατζέντα, γιατί πράγματι, όταν με μία χώρα είσαι γείτονας, δεν έχεις μόνο προβλήματα. Μπορείς να έχεις και κοινές προκλήσεις τις οποίες μπορείς να αντιμετωπίσεις μαζί. Μπορεί να έχεις κοινά προβλήματα, τα οποία καλό είναι και θα είναι πιο αποτελεσματικό να τα αντιμετωπίσεις μαζί. Συνεπώς, εκεί πέρα θα δοθεί έμφαση.

Θέλω να δω τις πρόνοιες της συμφωνίας για το μεταναστευτικό, γιατί αυτή θα είναι σημαντική εφόσον τελικά υπογραφεί για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί αν τηρηθεί από την Τουρκία και η αλήθεια είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες έχουμε μείωση των ροών από τις τουρκικές ακτές περίπου της τάξεως του 60%, αν λοιπόν τηρηθεί αυτό, θα είναι πολύ καλό νέο για την Ελλάδα δεν χρειάζεται να σας εξηγήσω το γιατί. Το δεύτερο είναι γιατί η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία στο παρελθόν δεν έχει τηρήσει τη συμφωνία που έχει υπογράψει ούτε με την Ελλάδα επανεισδοχής του 2002, όταν μιλάμε για λίγες δεκάδες ανθρώπων που έπρεπε να επιστρέψουν στην Τουρκία και η Τουρκία δεν τους δεχόταν. Ούτε βέβαια την κοινή δήλωση του 2016 με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπότε λοιπόν κρατάμε μικρό καλάθι ως προς αυτό.

Όμως επαναλαμβάνω αποκλιμάκωση, εξομάλυνση, όλο αυτό συνοδεύεται από μία θετική ατζέντα και εφόσον αυτό κρατήσει, γιατί εκεί πέρα είναι η μεγάλη δοκιμασία για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τότε θα έχουν διαμορφωθεί καλύτερες συνθήκες. Γιατί δεν μπορεί να συνομιλείς με μία πλευρά, όποια κι αν είναι αυτή, υπό συνθήκες έντασης, για να ανοίξει μια κουβέντα».

«Να μην μπουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί»

Επιπλέον, ο κ. Φίλης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «Έχετε δίκιο ότι τα προβλήματα για την ώρα μπορεί να είναι βολικό και είναι βολικό να μπουν κάτω από το χαλί, όμως κάποια στιγμή θα τα βρούμε μπροστά μας. Συνεπώς, υπάρχει προετοιμασία από τις δύο πλευρές, ώστε όταν προκύψουν και συντρέξουν οι προϋποθέσεις για μία συζήτηση για την έναρξη ενός διαλόγου, να συμφωνήσουμε πιθανότατα ότι διαφωνούμε, αλλά τουλάχιστον να συμφωνήσουμε ότι δεν θα προκύψει ένταση. Γιατί ξέρετε, στο παρελθόν αυτό που συνέβαινε συχνά, όταν οι Τούρκοι απογοητεύονταν από το αποτέλεσμα των συζητήσεων με την Ελλάδα, είτε ήταν διερευνητικές επαφές είτε ήταν επαφές σε επίπεδο κορυφής, αντιδρούσε με το να προκαλεί κρίσεις επί του πεδίου.

Αυτή τη στιγμή είναι κάτι το οποίο φαίνεται ότι δεν θα επαναληφθεί, αλλά συμφωνώ ότι θα πρέπει κάποια στιγμή να βουτήξουμε στα βαθιά και να δούμε τα ζητήματα τα οποία μας χωρίζουν, που δεν είναι λίγα και που βέβαια υπάρχει και μία άλλη ειδοποιός διαφορά στις δύο θέσεις; εμείς λέμε ότι στη Χάγη θέλουμε να προσφύγουμε για ένα θέμα, οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία λέει ότι θα πρέπει να προσφύγουμε για μία σειρά θεμάτων τα οποία σχετίζονται και θέλω να το σημειώσω αυτό με ζητήματα κυριαρχίας της Ελλάδας, κάτι το οποίο σημαίνει ότι καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να δεχθεί να προσφύγουμε σε οποιοδήποτε δικαιοδοτικό όργανο για να μας ορίσει ζητήματα κυριαρχίας, αν δηλαδή οι Οινούσσες ή πολλά άλλα νησιά τα οποία αμφισβητεί η Τουρκία είναι ελληνικά ή όχι».