Κι όμως, υπάρχει αγαπημένο παιδί στην οικογένεια - Η απάντηση στο «αιώνιο» ερώτημα

Ο Άλεξ Τζένσεν, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Οικογενειακής Ζωής στο Πανεπιστήμιο «Brigham Young», με αφορμή το ότι η 14χρονη κόρη του και ο 9χρονος γιος του ξεκίνησαν να τσακώνονται συχνότερα, έδωσε την απάντηση στο «αιώνιο» ερώτημα. Ποιο είναι το αγαπημένο παιδί της οικογένειας και γιατί;

Όλα ξεκίνησαν κατά την διάρκεια μιας βόλτας που βγήκε ο καθηγητής με την κόρη του και εκείνη στράφηκε προς το μέρος του και με παράπονο εξέφρασε: «Είμαι τόσο εκνευρισμένη που πάντα παίρνετε το μέρος του», τόνισε αναφερόμενη στον μικρότερο αδερφό της. 

Ο Τζένσεν δεν αντέδρασε αμυντικά, όπως θα έκανα οι περισσότεροι γονείς αρνούμενοι ότι υπάρχει ιδιαίτερη μεταχείριση μεταξύ των παιδιών τους. Μάλιστα, τόνισε πως πρόκειται για ένα σημείο καμπής. 

«Εντάξει», της απάντησε «Με ποιον τρόπο;» και εκείνη με ετοιμόλογο τρόπο συνέχισε: «Κάθε φορά που κάνει κάτι ενοχλητικό, μου λέτε απλώς να τον αγνοήσω και με τρελαίνει αυτό».

Ο καθηγητής του τμήματος Οικογενειακής Ζωής γνώριζε όσο λίγοι πόσο σημαντικά είναι τα συναισθήματα των παιδιών σε αυτές τις ηλικίες μιας και η πιο πρόσφατη έρευνα του, αφορούσε ακριβώς αυτό. Την άνιση γονεϊκή μεταχείριση και τους παράγοντες που την επηρεάζουν. Όπως αναφέρει αυτοί μπορεί να αποτελούνται από το φύλο, τη σειρά γέννησης και τη προσωπικότητα του κάθε παιδιού. 

Στην οικογένεια του Τζένσεν υπήρχε μια λογική εξήγηση για την διαφορετική μεταχείριση στο καθένα από τα παιδία. Η διαφορά ωριμότητας μεταξύ μιας έφηβης 14χρονης και ενός 9χρονου παιδιού. Αυτή ακριβώς ήταν και η εξήγηση που έδωσε ο καθηγητής στην κόρη του, με την ίδια να φαίνεται να καταλαβαίνει τους λόγους που συμβαίνει το γεγονός. 

Ποια τα κριτήρια που καταλήγουν στην απάντηση

Αυτό που έχει όμως την μεγαλύτερη σημασία είναι πως αντιλαμβάνονται τα παιδιά τις διαφορετικές μεταχειρίσεις που βιώνουν ακόμα και αν αυτή είναι, σε έναν βαθμό, δικαιολογημένη. 

Ο Τζένσεν επιχείρησε να απαντήσει σε δυο βασικά ερωτήματα που θα έδιναν μια και καλή την τελική απάντηση. Αυτές είναι «τι σημαίνει αγαπημένο παιδί;» και «Πως προκύπτει η εύνοια;». Μάλιστα, ο καθηγητής του πανεπιστημίου «Brigham Young» επέμεινε σε άλλες παραμέτρους για να δώσει «φως» στην υπόθεση μιας και στην... κλασική ερώτηση ποιο παιδί προτιμούν οι γονείς η πιο συνηθισμένη απάντηση είναι, «Κανένα!»

Αντίθετα, οι επιστήμονες επικεντρώνονται σε παραμέτρους, όπως:

• Με ποιο παιδί περνάει ο γονιός περισσότερο χρόνο;
• Με ποιο παιδί συγκρούεται συχνότερα;
• Ποιο παιδί δέχεται περισσότερη στοργή;
• Ποιο παιδί λαμβάνει περισσότερη οικονομική υποστήριξη ή βοήθεια στα μαθήματα;

Τα αποτελέσματα της έρευνας

 Η μελέτη, που συγκέντρωσε δεδομένα από 30 έρευνες και 19.000 συμμετέχοντες στην βόρεια Αμερική και τη δυτική Ευρώπη, ανέδειξε δυο βασικά συμπεράσματα: 

1. Οι κόρες τείνουν να είναι οι «αγαπημένες των γονιών».

Μάλιστα, ενδιαφέρον επικεντρώνει το εύρημα πως τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται την εύνοια υπέρ των κοριτσιών.  Η «κλασική» παραδοχή ήταν πως οι πατεράδες δείχνουν προτίμηση στους γιους και οι μητέρες στις κόρες, γεγονός που αμφισβητείται από την έρευνα του Washington Post μιας και κατέληξε στο ότι οι πατεράδες «ενδιαφέρονται» περισσότερο για τις κόρες τους. 

2. Τα πρωτότοκα παιδιά απολαμβάνουν περισσότερη αυτονομία και ελευθερία από τους γονείς. 

Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως τα μεγαλύτερα παιδιά βιώνουν το παραπάνω τόσο στην παιδική και την εφηβική όσο και στην ενήλικη ζωής τους.

Η ψυχικές και συμπεριφορικές συνέπειες της άνισης αντιμετώπισης

Ωστόσο, ο Τζένσεν τονίζει ότι η άνιση αντιμετώπιση των παιδιών έχει σημαντικές συνέπειες στην ψυχική τους υγείας αλλά και στην διαμόρφωση σχέσεων.

Αναλυτικά, όσα παιδιά νιώθουν λιγότερο ευνοημένα, είναι πιο ευάλωτα και εκτεθειμένα στο άγχος, την κατάθλιψη και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενώ παράλληλα, η εκδοχή να έχουν χαμηλές σχολικές επιδόσεις ή να εμπλακούν σε καταχρήσεις συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες.

Αντίθετα, όσα παιδιά αισθάνονται ότι απολαμβάνουν την εύνοια των γονιών τους τείνουν να παρουσιάζουν καλύτερη ψυχική υγεία, υψηλότερες επιδόσεις στο μαθησιακό επίπεδο και αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας στη ζωή. Ταυτόχρονα, η άνιση γονεϊκή μεταχείριση επηρεάζει και τη σχέση μεταξύ των ίδιων των αδελφών. Όταν ένα εκ των παιδιών αισθάνεται αδικημένο, μπορεί να διαμορφώσει αρνητικά τη σχέση του με τα αδέλφια του όχι μόνο στην παιδική ηλικία, αλλά και στην ενήλικη ζωή.

Σύμφωνα με την ειδικό Μέγκαν Γκίλλιγκαν, το φαινόμενο της γονεϊκής προτίμησης είναι πολύ πιο διαδεδομένο απ’ όσο νομίζουμε. «Έχουμε τεκμηριώσει την ύπαρξή του από την παιδική ηλικία μέχρι τα 60 χρόνια ενός ανθρώπου!» αναφέρει χαρακτηριστικά, ενισχύοντας έτσι όλα τα παραπάνω.

Το ζητούμενο όμως δεν είναι να γεμίσουν οι γονείς με ενοχές. Ο Τζένσεν υπογραμμίζει ότι κάθε ένας γονιός μεταχειρίζεται τα παιδιά του διαφορετικά και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Εκεί που πρέπει να δώσει ο καθένας βαρύτητα, είναι στη διαχείριση αυτών των διαφορών.

Οι γονείς πρέπει να αναρωτηθούν στα παρακάτω:

• Είναι δικαιολογημένες οι διαφορές στη μεταχείριση των παιδιών μου;
• Τα παιδιά μου κατανοούν τους λόγους αυτών των διαφορών;

Αν ένα παιδί εκφράζει πως αισθάνεται αδικημένο σε σχέση με τα υπόλοιπα, η λύση δεν είναι να το αρνηθεί ο γονιός, αλλά να το συζητήσει μαζί του. Η κατανόηση είναι πιο σημαντική παράμετρος, από την υπεράσπιση της γονεϊκής απόφασης.

«Όλοι οι γονείς κάνουν λάθη. Το ζητούμενο δεν είναι η τελειότητα, αλλά η βελτίωση και το να αφήσουμε πίσω την ενοχή.», κατέληξε, ο Τσένσεν.