«Κάτι Διαφορετικό 2» στο θέατρο Τζένη Καρέζη: Μια ωδή στη διαφορετικότητα

Στο περπατητό για την παράσταση  το “Κάτι Διαφορετικό 2” της ομάδας θεάτρου C for Circus, θυμήθηκα ότι πριν πολλά χρόνια, -όταν το δύο δέσποζε σαν αριθμός μπροστά στην ηλικία μου ακόμα- είχα ενθουσιαστεί με την πρώτη ομώνυμη τους παράσταση.

Ήταν όντως τότε, μια ωδή στη διαφορετικότητα, μια διαφορετικότητα που στην Ελλάδα ακόμα  κατακρίνονταν και περιθωριοποιούνταν. Δεν είχε εισβάλλει για τα καλά στη ζωή μας αλλά και στην τέχνη, η αγγλοσαξωνική συστηματοποίηση της “διαφορετικότητας” ως επιφανειακή αντανάκλαση της εξουσίας και ως προϋπόθεση ομογενοποίησης της καλλιτεχνικής δημιουργίας μέχρι να καταστεί αυτή πολιτικά ακίνδυνη.

Αυτό χρειάζεται δυστυχώς πια, ώστε να γραφτούν διθύραμβοι στα συστημικά μέσα για μια θεατρική δημιουργία ή έστω να γίνει δεκτή η εύκολη χρηματοδότηση της παράστασης από πλείστα ιδιωτικά ιδρύματα, τα οποία σαν χόμπι έχουν τον ακίνδυνο "διαφορετικό" λόγο.

Θα μπορούσαμε να πούμε για την πρώτη τους παράσταση ότι τότε περιγράφονταν μια διαφορετικότητα καθαρά αντιεξουσιαστική, με την ετυμολογική έννοια του όρου.

Σήμερα όμως τί είναι "Κάτι διαφορετικό" αφού το παλιό αντιεξουσιαστικό, φαντάζει το νέο σύστημα?  Θυμίζει ίσως τον Ντανιέλ Κονμπεντίτ, που και στο Μάη του 68 στα οδοφράγματα αλλά και στην μετέπειτα αστική θεσμική πολιτική υποστήριζε ακριβώς τα ίδια. Πώς γίνεται;

Καμιά φορά ίσως για να μην αλλοτροιωθείς,  πρέπει να έχεις τα μάτια σου ανοικτά και να μετατοπίζεσαι, όταν το  εξουσιαστικό πλαίσιο αντιστρέφεται κάνοντας πια το "κάτω από την άσφαλτο υπάρχει παραλία" σε "κάτω από την παραλία υπάρχει άσφαλτος". Η νέα τους εκπληκτική δουλειά έπραξε άφοβα ακριβώς αυτό.

Η ομάδα θεάτρου απάντησε στην πράξη, σε αυτό το αντιφατικό πλαίσιο, και πρώτη φορά ίσως στην  μεταμνημονιακή ελληνική θεατρική πραγματικότητα με σαφήνεια και ειλικρίνεια: Διαφορετικό δεν είναι πια το "διαφορετικό". Διαφορετικό είναι να πετάξει ο καλλιτέχνης στα μούτρα μας την θλιβερή πραγματικότητα, για τα κοινωνικά ζητήματα, για τις κοινωνικές ανισότητες, για το δημογραφικό και μάλιστα μέσα από την βιωματική έκθεση των μελών και εξαίρετων ηθοποιών της.

Μια βιωματική έκθεση υπηρετούσα καθαρά το κοινωνικοπολιτικό σχόλιο και όχι -όπως επιβάλει η νέα κανονικότητα για να πάει η μπάλα στην εξέδρα και να το κρύψει έντεχνα και μιλώντας μόνο για το "σύμπτωμα" της ασθένειας. Η διαλεκτική  -και όχι η σχέση "προπέτασμα"-  του ατομικού βιώματος με το πολιτικό θέατρο και σχόλιο, είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο πια, και εδώ αποτυπώθηκε καλλιτεχνικά με αυθόρμητο, άμεσο και -ας τολμήσουμε να  πούμε- “λαϊκό” τρόπο. Ακόμα και ο ελάχιστος ερασιτεχνισμός της δραματουργίας της, επιτελούσε μορφολογικά τον περιεχομενικό στόχο της παράστασης, να μιλήσει πλέρια και αδιαμεσολάβητα δηλαδή, για το που βρισκόμαστε ως γενιά και ως κοινωνία.

Αξίζουν πραγματικά συγχαρητήρια σε αυτήν την ομάδα, γιατί όλα τα μέλη της αποδεικνύουν το παλιό σύνθημα ότι "σε εποχές γενικευμένου ψεύδους η αλήθεια είναι η πιο επαναστατική πράξη". 

Μάνος Έλες