«Ήταν ένα μικρό καράβι»: H μακάβρια και «σκοτεινή» ιστορία πίσω από το χαρούμενο παιδικό τραγούδι

Το «Ήταν ένα μικρό καράβι» είναι ένα από τα πιο γνωστά παιδικά τραγούδια. Το έχουμε τραγουδήσει όλοι σαν παιδιά, στο σχολείο, στις εκδρομές, στο παιχνίδι.

Το αυθεντικό τραγούδι είναι γαλλικό και έχει τίτλο «il etait un petit navire». Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και εδώ και δεκαετίες μεταφέρεται από γενιά σε γενιά.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα το ναυτικό αυτό τραγούδι δεν είναι καθόλου παιδικό. Όσο γλυκό και ωραίο κι αν ακούγεται. Αντίθετα, έχει ένα πολύ μακάβριο και σκοτεινό θέμα, όπως αποκαλύπτουν οι στίχοι του. Μια ιστορία που ελάχιστοι γνωρίζουν  και που προκαλεί ανατριχίλα.

Ο στίχος λέει: «και τότε ρίξαμε τον κλήρο να δούμε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί» παραπέμποντας σε μια φρικιαστική ιστορία κανιβαλισμού.

Ποιο ήταν όμως αυτό το «μικρό καράβι»;

Πρόκειται για τη γαλλική φρεγάτα «Μέδουσα». Το καράβι ξεκίνησε το 1816 το ταξίδι του μαζί με άλλα τρία πλοία, από τη Γαλλία με προορισμό τη Σενεγάλη. Μεταξύ των επιβατών της φρεγάτας, ήταν και ο νέος κυβερνήτης της Σενεγάλης με τη σύζυγό του.

Όταν ξεκίνησε η πομπή προς το Πορ Λουί, ο κυβερνήτης του Μέδουσα, Ντιρουά ντε Σαμερί, αποφάσισε να ακολουθήσει τη δική του πορεία για να φτάσει πρώτος στον προορισμό. Ο Ντιρουά ήταν αριστοκράτης αλλά άπειρος ως καπετάνιος. Όχι μόνο δεν ακολούθησε τους κυβερνήτες των άλλων πλοίων, που ήταν έμπειροι αξιωματικοί, αλλά βασίστηκε στις συμβουλές ενός επιβάτη, που τον έπεισε ότι γνώριζε καλά τις θάλασσες και τους χάρτες.

Όταν το πλοίο έφτανε στην Αφρική, έπλεε πολύ κοντά στις ακτές, με αποτέλεσμα να προσαράξει σε ξέρα. Αρχικά το πλήρωμα προσπάθησε να απομακρύνει τη Μέδουσα ώστε να συνεχίσει ξανά με ασφάλεια, αλλά δεν κατάφερε. Όλοι έπρεπε να εγκαταλείψουν το πλοίο, όμως, οι σωσίβιες λέμβοι δεν έφταναν για όλους.

Έτσι κατασκευάστηκε η «σχεδία της Μέδουσας», όπου ανέβηκαν 150 άνθρωποι. Η πρόχειρη κατασκευή ήταν δεμένη με τις λέμβους, όμως αποκόπηκε. Οι μακάβριες σκηνές που εκτυλίχθηκαν πάνω στη σχεδία απεικονίζονται στο διάσημο πίνακα «Η Σχεδία της Μέδουσας» του Γάλλου ρομαντικού ζωγράφου Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ.

Η σχεδία, χτυπημένη από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, έπλεε χωρίς προορισμό για 13 ημέρες. Τότε διαδραματίστηκαν φρικιαστικές σκηνές. Οι ναυαγοί δεν είχαν πλέον φαγητό. Πολλοί δεν άντεξαν και πέθαναν από την πείνα, τη δίψα και τις κακουχίες. Οι υπόλοιποι μέσα στην απελπισία τους και με το ένστικτο της επιβίωσης αναγκάστηκαν να φάνε τα πτώματα τα οποία πρώτα ξέραιναν στον ήλιο.

Τη σχεδία εντόπισε το πλοίο «Άργος» και περισυνέλεξε ζωντανούς 15 επιβάτες, από τους οποίους έζησαν μόνο οι 10. Τα περιστατικά κανιβαλισμού που εκτυλίχθηκαν πάνω στη σχεδία έγιναν γνωστά από τις μαρτυρίες των επιζώντων. Έτσι ο στίχος «να δούμε ποιος θα φαγωθεί» έχει κυριολεκτική και μακάβρια σημασία.