ΗΠΑ: Κατατέθηκε νομοσχέδιο συνεργασίας ΗΠΑ, Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για τη θαλάσσια ασφάλεια

Διακομματικό νομοσχέδιο το οποίο θεσμοθετεί και διευρύνει το τριμερές σχήμα συνεργασίας «3+1» μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου κατατέθηκε στη Βουλή Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της θαλάσσιας ασφάλειας.

Το νομοσχέδιο βασίζεται στο Νόμο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019 (EastMed Act) και στο νόμο περί Αμυντικής και Διακοινοβουλευτικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας του 2021.

Φέρει τον τίτλο «Νόμος Συνεργασίας για την Αντιμετώπιση της Τρομοκρατίας και την Ασφάλεια στη Θάλασσα στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ ΗΠΑ-Ελλάδας-Ισραήλ του 2025» (American-Hellenic-Israeli Eastern Mediterranean Counterterrorism and Maritime Security Partnership Act of 2025) και αν γίνει νόμος του κράτους των ΗΠΑ, θα ενισχύσει την αμερικανική παρουσία και τη μακροπρόθεσμη δέσμευση της Ουάσιγκτον στην περιοχή, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα κακόβουλες επιρροές.

Το νομοσχέδιο προβλέπει την ανάδειξη της Ελλάδος και της Κύπρου σε βασικές επιχειρησιακές πλατφόρμες για περιφερειακή εκπαίδευση επεκτείνοντας υφιστάμενα προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης στο τομέα της ασφαλείας. Αυτό επιτυγχάνεται με την πρόβλεψη για δημιουργία των κέντρων CERBERUS και TRIREME. Τα προγράμματα αυτά, με έδρα το Κυπριακό Κέντρο για Ασφάλεια Ξηράς, Ανοικτών Θαλασσών και Λιμένων (CYCLOPS) και τη Ναυτική Βάση της Σούδας θα προσφέρουν εξειδικευμένη εκπαίδευση κατά της τρομοκρατίας και της θαλάσσιας συνεργασίας, ενισχύοντας τον επιχειρησιακό συντονισμό μεταξύ των τεσσάρων χωρών.

Τι προβλέπει το CYCLOPS

Το CYCLOPS θα φιλοξενήσει μια νέα δομή εκπαίδευσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο πλαίσιο του 3+1, χρηματοδοτούμενη με 1,5 εκατομμύριο δολάρια ετησίως από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ για την περίοδο 2026–2029. Το σκέλος θαλάσσιας ασφαλείας αυτής της πρωτοβουλίας θα εγκατασταθεί στη Ναυτική Βάση της Σούδας στην Κρήτη, χωριστά από τη γειτονική αμερικανική Βάση, με αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις.

Πέραν αυτών, το νομοσχέδιο προβλέπει χρηματοδοτήσεις: 5 εκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση των δυνατοτήτων αντιτρομοκρατικής εκπαίδευσης στο CYCLOPS, και άλλα 5 εκατομμύρια για την ενίσχυση των λειτουργιών εκπαίδευσης θαλάσσιας τρομοκρατίας στη Σούδα. Κάθε εγκατάσταση θα λαμβάνει επίσης 2 εκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2029 για γενική υποστήριξη.

Tο νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την πλήρη κατάργηση του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ προς τη Δημοκρατία της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα διάταξη καταργεί τους εναπομείναντες νομικούς περιορισμούς σχετικά με την αποστολή αμερικανικού αμυντικού εξοπλισμού και παροχής στρατιωτικής βοήθειας προς τη Δημοκρατία της Κύπρου. Τροποποιεί τον Αμυντικό Προϋπολογισμό των ΗΠΑ του 2020, διαγράφοντας διατάξεις που περιόριζαν τις πωλήσεις αμυντικού υλικού ενώ τροποποιεί και τον Νόμο περί Εξωτερικής Βοήθειας του 1961 διαγράφοντας άρθρα που επέβαλαν όρους.

Βασικός πυλώνας του νομοσχεδίου είναι και η δημιουργία ενός επιμέρους σκέλους ασφάλειας εντός του υφιστάμενου σχήματος 3+1, το οποίο φέρνει μαζί τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο.

Παράλληλα καταργεί την ημερομηνία λήξης της υφιστάμενης Διακοινοβουλευτικής Ομάδας του 3+1, η οποία είχε οριστεί στο πλαίσιο του νόμου περί Αμυντικής και Διακοινοβουλευτικής Συνεργασίας.

Συγκροτείται «διακυβερνητική» ομάδα εργασίας

Η ομάδα, η οποία αρχικά αποτελείτο από έξι Γερουσιαστές, καθίσταται πλέον μόνιμο εργαλείο της αμερικανικής πολιτικής για την περιοχή και διευρύνεται ώστε να περιλαμβάνει έξι Γερουσιαστές και επιπλέον έξι Μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Τα μέλη αυτά-προερχόμενα από τις επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων, Ενόπλων Δυνάμεων και Εσωτερικής Ασφάλειας της Γερουσίας και της Βουλής-θα είναι υποχρεωμένα να συναντώνται με τους Ισραηλινούς, Έλληνες και Κυπρίους ομολόγους τους τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο.

Παράλληλα με τη νομοθετική πρωτοβουλία, θα συγκροτηθεί μια «διακυβερνητική» ομάδα εργασίας, αποτελούμενη από εκπροσώπους των Υπουργείων Άμυνας, Εξωτερικών και Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Τα στελέχη αυτά θα συναντώνται επίσης δύο φορές ετησίως με τους αντίστοιχους περιφερειακούς εταίρους, διασφαλίζοντας συνέχεια και στρατηγικό συντονισμό σε πολλαπλά επίπεδα διακυβέρνησης.

Η εν λόγω ομάδα θα μπορεί να διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών, κοινές πρωτοβουλίες ασφάλειας και τον συντονισμό σε θέματα περιφερειακών απειλών, ιδίως αυτών που προέρχονται από τρομοκρατικές οργανώσεις και παράνομες θαλάσσιες δραστηριότητες.

Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης στοχευμένες αυξήσεις στο πρόγραμμα Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (IMET), με επιπλέον 1 εκατομμύριο δολάρια για το Ισραήλ και 250.000 δολάρια για την Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Κύπρου. Τα κονδύλια αυτά περιορίζονται σε προγράμματα εκπαίδευσης που ενισχύουν τη διαλειτουργικότητα, τις δεξιότητες κατά της τρομοκρατίας και την εκπαίδευση στη ναυτική ασφάλεια.

Το νομοσχέδιο που πρέπει να εγκριθεί από τα δύο σώματα του Κογκρέσου προτού υπογραφεί σε νόμο εισήχθη από την βουλευτή Νικολ Μαλλιωτάκη και τους έτερους εισηγητές βουλευτές Τομας Κιν Τζούνιορ, Νταν Γκολντμαν και Τζος Γκοτχαιομερ.

Το νομοσχέδιο αποτελεί πρωτοβουλία του Αμερικανοελληνικού Ινστιτούτου το οποίο αναφέρει πως «το ΑΗΙ αποτελεί διαχρονικό υποστηρικτή της σημασίας της εταιρικής σχέσης “3+1” μεταξύ της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το “3+1” αποτελεί μια ισχυρή περιφερειακή συνεργασία που πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο, προκειμένου να προστατευθούν τα συμφέροντα της Αμερικής, να διασφαλιστεί το διεθνές εμπόριό της και να προωθηθεί η ειρήνη, η σταθερότητα και η ασφάλεια σε μια περιοχή με μεγάλη γεωπολιτική σημασία. Με την προώθηση αυτού του νέου νομοσχεδίου, το AHI και οι υποστηρικτές του στο Κογκρέσο επιδιώκουν να αναβαθμίσουν την εταιρική σχέση “3+1” και να την οδηγήσουν στο επόμενο επίπεδο, ιδιαίτερα στον τομέα της αμυντικής συνεργασίας. Το AHI θα συνεχίσει το έργο του στην Ουάσιγκτον για την προώθηση αυτού του κρίσιμου νομοσχεδίου έως τη ψήφιση του».