Η τεχνολογία στη μάχη κατά των κουνουπιών: Αισθητήρες, μετρητές και τεχνητή νοημοσύνη

Η τεχνητή νοημοσύνηέχει εισβάλει στη ζωή μας για τα καλά, φτάνοντας ακόμη και στην καταπολέμηση των κουνουπιών. Ηλεκτρονικό σύστημα με αισθητήρες κίνησης καταγράφει το πέταγμα των κουνουπιών, μετράει τον πληθυσμό τους και στέλνει τα δεδομένα, μαζί με μετρήσεις υγρασίας και θερμοκρασίας, σε έναν σέρβερ ώστε με τη βοήθεια αλγορίθμων και μοντέλων μηχανικής μάθησης να λαμβάνονται οι αποφάσεις για τη διενέργεια των ψεκασμών, ανά περιοχή και εποχή, από τους φορείς που ασχολούνται με το έργο της καταπολέμησης των κουνουπιών.

Με τη βοήθεια του συστήματος, που απέσπασε πρόσφατα το πρώτο βραβείο καλύτερης ανακοίνωσης σε διεθνές συνέδριο στη Σαγκάη, οι πληθυσμοί των κουνουπιών καταγράφονται κάθε 15 λεπτά, ενώ έως τώρα οι υπάλληλοι του φορέα καταπολέμησης των κουνουπιών μετρούσαν τα κουνούπια από τις αντίστοιχες παγίδες μία φορά το δεκαπενθήμερο. Παράλληλα, ένα απλό φωτοβολταϊκό προσφέρει στη συσκευή ενεργειακή αυτονομία, ένα gps επισημαίνει το γεωγραφικό της στίγμα και μια προπληρωμένη κάρτα κινητής τηλεφωνίας επιτρέπει την άμεση μεταφορά δεδομένων στον απομακρυσμένο σέρβερ, αυτόματα και σε πραγματικό χρόνο.

Το σύστημα αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας της εταιρείας Οικοανάπτυξη ΑΕ με το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ) και συγκεκριμένα με το Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης και το Εργαστήριο Ρομποτικής και Συστημάτων Αυτοματοποίησης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Οικοανάπτυξης, Δρ Βιολογίας Σπύρο Μουρελάτο, την περασμένη χρονιά τέθηκε σε πιλοτική εφαρμογή, με εξαιρετικά αποτελέσματα ως προς την ακρίβεια των μετρήσεων, το πλήθος τους αλλά και το κόστος της διαδικασίας, ενώ φέτος αναμένεται να τοποθετηθούν πενήντα μετρητές ώς το καλοκαίρι σε τέσσερις περιφέρειες της χώρας. Ο ίδιος, μάλιστα, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι τέτοιου είδους ηλεκτρονικά συστήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την καταγραφή και τον εντοπισμό και άλλων εντόμων, επιβλαβών για τις καλλιέργειες και την αγροτική παραγωγή.

«Είναι η πρώτη φορά που τίθενται σε λειτουργία τέτοια συστήματα διεθνώς για την εξυπηρέτηση έργων καταπολέμησης κουνουπιών σε μεγάλη κλίμακα. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων θα επιτρέψουν την έγκαιρη προειδοποίηση, θα εκπαιδεύσουν τα μοντέλα πρόβλεψης που χρησιμοποιεί η εταιρεία με μεγάλου όγκου δεδομένα και θα παρέχουν τη δυνατότητα εκτέλεσης άμεσων διορθωτικών κινήσεων σε περίπτωση μέτρησης μεγάλης αφθονίας κουνουπιών σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα τα δεδομένα θα είναι ανοιχτά, διαθέσιμα στο ευρύ κοινό και τους φορείς που εμπλέκονται στην καταπολέμηση των κουνουπιών, όπως οι Περιφέρειες» προσθέτει ο κ. Μουρελάτος.

Ο μετρητής και η τεχνολογία του Διαδικτύου των Πραγμάτων

Σε ό,τι αφορά την τεχνολογία, στην οποία βασίζεται η δημιουργία και λειτουργία των αυτόματων ηλεκτρονικών μετρητών, ο Απόστολος Τσαγκάρης, πρόεδρος του Τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του ΔΙΠΑΕ, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι αυτή είναι η τεχνολογία του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Ιnternet of Τhings - ΙοΤ), η οποία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται πάρα πολύ γρήγορα. «Η κατασκευή περιλαμβάνει ηλεκτρομηχανολογικά στοιχεία και περιλαμβάνει ένα προηγμένο ηλεκτρονικό σύστημα, που με αισθητήρες καταγράφει την κίνηση των κουνουπιών. Ανήκει, δε, στην κατηγορία των συστημάτων μηχατρονικής, που είναι και η βάση των τεχνολογιών ρομποτικής» τονίζει χαρακτηριστικά.

Όσο για τη χρησιμότητα του συστήματος στα έργα καταπολέμησης κουνουπιών, σημειώνει αφενός ότι οι πιλοτικές δοκιμές έδειξαν πολύ μικρή απόκλιση από τον πραγματικό πληθυσμό των κουνουπιών (της τάξης του 3 ως 5%), αφετέρου ότι τα δεδομένα που συγκεντρώνονται είναι αντικειμενικά, δεν εξαρτώνται από τον υποκειμενικό παράγοντα και διαθέτουν λεπτομέρεια, ακρίβεια και μεγάλο πλήθος μετρήσεων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την επεξεργασία τους από την τεχνητή νοημοσύνη, επιτρέπει καλύτερο προγραμματισμό των ψεκασμών και πρόβλεψη των τάσεων διαμόρφωσης των πληθυσμών των κουνουπιών. «Προκύπτουν όμως και άλλου είδους χρήσιμα συμπεράσματα, όπως, για παράδειγμα, σε ποια στιγμή της ημέρας εμφανίζονται περισσότερα κουνούπια ανά περιοχή. Στη Χαλάστρα μπορεί να πετούν περισσότερα κουνούπια στις 6 με 7 το απόγευμα και στη Θέρμη στις 9 με 10 το βράδυ» προσθέτει.

Σε εξέλιξη το έργο της καταπολέμησης των κουνουπιών

Στο μεταξύ, σε εξέλιξη βρίσκεται το έργο της καταπολέμησης των κουνουπιών με προνυμφοκτονίες και καταγραφές δεδομένων στην Κεντρική Μακεδονία. Το έργο ξεκίνησε την 1η Απριλίου με τα 16 μεγάλα υγροτοπικά συστήματα της περιοχής, ενώ θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις και στις περιαστικές ζώνες και στη συνέχεια και στις πόλεις. Προβλέψεις για τα επίπεδα της όχλησης από τα κουνούπια δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή, ωστόσο οι ειδικοί στην καταπολέμηση των κουνουπιών εκτιμούν πως απαραίτητη προϋπόθεση για την αύξηση των πληθυσμών τους είναι εκτός από τις βροχοπτώσεις και οι υψηλές θερμοκρασίες.

Την ίδια στιγμή, εν όψει του καλοκαιριού, η Οικοανάπτυξη προετοιμάζεται για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου στα κουνούπια του είδους Culex pipiens, που ενέχεται στη μετάδοση του ιού αλλά και σε οικόσιτα κοτόπουλα, ηλικίας κάτω των έξι μηνών, σε συνεργασία με ιδιοκτήτες ορνιθώνων. Καθώς ο ιός εμφανίστηκε στην Ελλάδα το 2010 και διατηρείται στο αίμα των πτηνών, εκείνα μπορούν να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης για τα κουνούπια, που εφόσον μολυνθούν μπορούν να μεταφέρουν τον ιό στους ανθρώπους. Για τον λόγο αυτό λαμβάνονται δείγματα αίματος από τα κοτόπουλα και στη συνέχεια γίνονται αναλύσεις ώστε να διαπιστωθεί η παρουσία ή απουσία του ιού.

Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία προχώρησε στην προμήθεια νεοσσών σαράντα ημερών σε συνεργάτες του δικτύου της - ιδιοκτήτες ορνιθώνων σε τριάντα οικισμούς πέντε περιφερειακών ενοτήτων της Κεντρικής Μακεδονίας.