Η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης ήταν Σπαρτιάτισσα και κέρδισε λόγω μιας εξαίρεσης στον κανονισμό
Το γεγονός ότι κατάφερε να κερδίσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες αποτελεί σημείο-ορόσημο για τη θέση της γυναίκας στον αθλητισμό και την κοινωνία της εποχής.
Η Κυνίσκα, η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης, αποτελεί μια εμβληματική μορφή στην ιστορία των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων. Γεννημένη στην Σπάρτη τον 5ο αιώνα π.Χ., η Κυνίσκα ήταν κόρη του βασιλιά Αρχίδαμου Β' και ανήκε στη βασιλική οικογένεια των Αγιαδών. Το γεγονός ότι κατάφερε να κερδίσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες αποτελεί σημείο-ορόσημο για τη θέση της γυναίκας στον αθλητισμό και την κοινωνία της εποχής.
Η νίκη της Κυνίσκας σημειώθηκε στην αρματοδρομία το 396 π.Χ., όταν το άρμα της, με τα τέσσερα άλογα, τερμάτισε πρώτο. Αυτή η νίκη επαναλήφθηκε και στους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες του 392 π.Χ. Η αρματοδρομία ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή και δύσκολα αγωνίσματα της εποχής, και η συμμετοχή της Κυνίσκας έγινε εφικτή χάρη σε έναν κανονισμό που επέτρεπε στους ιδιοκτήτες αλόγων να θεωρούνται νικητές, ακόμη και αν δεν αγωνίζονταν οι ίδιοι.
Η επιτυχία της Κυνίσκας δεν ήταν μόνο αθλητική αλλά και πολιτική. Η νίκη της αποτελούσε έναν θρίαμβο για την Σπάρτη, μια πόλη που είχε ελάχιστες γυναίκες αθλήτριες. Η ίδια η Κυνίσκα, με την τόλμη και την αποφασιστικότητά της, απέδειξε ότι οι γυναίκες μπορούσαν να διακριθούν σε τομείς που παραδοσιακά θεωρούνταν ανδρικοί. Οι επιτυχίες της αναγνωρίστηκαν ευρέως και τιμήθηκε με ένα άγαλμα στη Σπάρτη και με μια επιγραφή στο Ηράκλειον της Ολυμπίας, την οποία είχε αφιερώσει στους θεούς.
Η Κυνίσκα παραμένει μέχρι σήμερα μια σημαντική πηγή έμπνευσης για τις γυναίκες αθλήτριες. Η ιστορία της δείχνει πως, ακόμα και σε εποχές με αυστηρούς περιορισμούς για τη συμμετοχή των γυναικών στον δημόσιο βίο, η αφοσίωση και το πάθος μπορούν να σπάσουν τα στερεότυπα και να ανοίξουν νέους δρόμους.