Η GenZ παρατάει τα dating apps: Πού στρέφονται οι νέοι για να βρουν σύντροφο

Έναν χρόνο μετά την αρχή της σχέσης τους, η Τζες και ο Νέιτ αρραβωνιάστηκαν δίπλα στη θάλασσα.

«Ήταν μια χρυσή, αμμώδης παραλία – άδεια και απομονωμένη», λέει η 26χρονη Τζες. «Ήμασταν μόνο οι δυο μας εκεί, οπότε ήταν πραγματικά μια πολύ προσωπική στιγμή».

Μόνο που στην πραγματικότητα, το ζευγάρι βρισκόταν εκατοντάδες μίλια μακριά – και αναπαριστούσε τον αρραβώνα του μέσα στο βιντεοπαιχνίδι World of Warcraft.

Ο 27χρονος Νέιτ ζούσε λίγο έξω από το Λονδίνο, ενώ η Τζες βρισκόταν στην Ουαλία. Μετά από μια σύντομη γνωριμία σε ένα τουρνουά esports στη Γερμανία τον Μάρτιο του 2023, οι δυο τους ανέπτυξαν μια σχέση εξ αποστάσεως, παίζοντας μαζί από τη στιγμή που ξυπνούσαν μέχρι τη στιγμή που πήγαιναν για ύπνο, όπως λέει ο Νέιτ μιλώντας στο BBC.

Παρόλο που ζουν πλέον μαζί στο Μάντσεστερ από τον Μάρτιο του 2024, συνεχίζουν να παίζουν το παιχνίδι καθημερινά. Μάλιστα, γνωρίζουν και άλλα ζευγάρια που έχουν βρει τον σύντροφό τους μέσω των βιντεοπαιχνιδιών. «Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να γνωρίσεις κάποιον», λέει η Τζες. «Έχετε ήδη ένα κοινό, δυνατό πάθος, οπότε είναι πιο εύκολο να ερωτευτείς».

Ο Νέιτ συμφωνεί. «Μπόρεσα να δημιουργήσω πολύ πιο ουσιαστικές σχέσεις με άτομα που γνώρισα μέσω του gaming, παρά μέσω των εφαρμογών γνωριμιών».

Το νέο κύμα γνωριμιών της Generation Z

Ο Νέιτ και η Τζες δεν είναι οι μόνοι. Σύμφωνα με ειδικούς, οι νέες γενιές απομακρύνονται από τις εφαρμογές γνωριμιών και βρίσκουν τον έρωτα σε πλατφόρμες που δεν σχεδιάστηκαν εξαρχής για ρομαντικές σχέσεις.

Το να περνάς χρόνο σε ένα ψηφιακό περιβάλλον που επικεντρώνεται σε ένα κοινό ενδιαφέρον ή χόμπι, αντί για μια εφαρμογή όπου «πλασάρεις» τον εαυτό σου σε αγνώστους, μπορεί να κάνει τη διαδικασία λιγότερο αγχωτική. Για τη Generation Z, το να κάνουν απλώς αυτό που αγαπούν φαίνεται να αποτελεί μια εναλλακτική απέναντι στην «τυραννία» του ατελείωτου swipe.

Η «στροφή» στα 30 και η πτώση των dating apps

Από τότε που έκανε την εμφάνισή του το match.com πριν από 30 χρόνια, το online dating έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που σχετιζόμαστε. Σύμφωνα με το Pew Research Center, περίπου το 10% των ετεροφυλόφιλων και το 24% των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων έχουν γνωρίσει τον σύντροφό τους διαδικτυακά.

Ωστόσο, φαίνεται ότι οι νέοι εγκαταλείπουν τις εφαρμογές γνωριμιών. Σύμφωνα με αναφορά της Ofcom που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2024, οι 10 κορυφαίες dating apps στο Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσαν πτώση σχεδόν 16% στους χρήστες τους. Το Tinder έχασε 594.000 χρήστες, το Hinge 131.000, το Bumble 368.000 και το Grindr 11.000 (αν και εκπρόσωπος του Grindr δήλωσε πως η εταιρεία δεν αναγνωρίζει αυτά τα στοιχεία και πως οι χρήστες της στο Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζουν να αυξάνονται κάθε χρόνο).

Μια έρευνα του Axios το 2023 μεταξύ Αμερικανών φοιτητών και άλλων νέων της Generation Z έδειξε πως το 79% δήλωσε ότι δεν χρησιμοποιεί πλέον τακτικά εφαρμογές γνωριμιών. Στην αναφορά Online Nation του 2024, η Ofcom σημειώνει ότι «ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν πως για τους νεότερους, και ειδικά τη Generation Z, η αρχική γοητεία των dating apps ξεθωριάζει».

Ακόμη και η Match Group Inc, ιδιοκτήτρια του Tinder και του Hinge, παραδέχτηκε σε επιστολή προς τους μετόχους της τον Ιανουάριο του 2024 ότι οι νεότεροι χρήστες αναζητούν «έναν πιο αυθεντικό, λιγότερο πιεστικό τρόπο να δημιουργήσουν συνδέσεις».

Η αναγέννηση των «παραδοσιακών» γνωριμιών

«Η ιδέα του να γνωρίζεις κάποιον μέσω ενός κοινού ενδιαφέροντος δεν είναι καινούργια, αλλά αποκτά νέο νόημα στη σημερινή εποχή – αντικατοπτρίζει τη νοοτροπία της Generation Z», λέει η Carolina Bandinelli, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ, που ερευνά την επίδραση της ψηφιακής τεχνολογίας στις ρομαντικές σχέσεις.

Σύμφωνα με τη 26χρονη Danait Tesfay, υπάλληλο μάρκετινγκ από το Λονδίνο, οι νέοι αναζητούν εναλλακτικές λύσεις αντί των dating apps. «Είτε μέσω gaming, είτε μέσω αθλητικών συλλόγων, είτε μέσω άλλων δραστηριοτήτων, μπορούν να γνωρίσουν άτομα με κοινά ενδιαφέροντα και να αναπτύξουν μια ρομαντική σχέση».

Καθώς η χρήση ορισμένων εφαρμογών γνωριμιών φαίνεται να μειώνεται, πλατφόρμες που βασίζονται σε κοινά ενδιαφέροντα γνωρίζουν αύξηση στη δημοτικότητά τους. Για παράδειγμα, η εφαρμογή γυμναστικής Strava έφτασε τους 135 εκατομμύρια χρήστες, με τη μηνιαία ενεργή χρήση να αυξάνεται κατά 20% το 2023. Αντίστοιχα, το Letterboxd, μια πλατφόρμα για σινεφίλ, είδε την κοινότητά του να μεγαλώνει κατά 50% την ίδια χρονιά.

Φαίνεται, λοιπόν, πως οι νέοι στρέφονται ξανά στις πιο φυσικές, αυθόρμητες γνωριμίες, μέσα από τα ενδιαφέροντά τους – αφήνοντας πίσω την εποχή του swipe.

Η άνοδος των εφαρμογών ως χόμπι

Όπως στην προ-διαδικτυακή εποχή, όπου τα ζευγάρια γνωρίζονταν σε αθλητικούς συλλόγους ή στον κινηματογράφο, έτσι και σήμερα, οι ελεύθεροι μπορούν να βρουν ο ένας τον άλλον μέσα από τα ψηφιακά τους αντίστοιχα.

«Οι άνθρωποι πάντα δένονταν μέσω κοινών ενδιαφερόντων, αλλά τώρα αυτό έχει πάρει μια ψηφιακή διάσταση μέσα από αυτές τις διαδικτυακές κοινότητες», λέει ο Λουκ Μπράνινγκ, συν-διευθυντής του Κέντρου για την Αγάπη, το Σεξ και τις Σχέσεις (CLSR) στο Πανεπιστήμιο του Λιντς.

«Γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τη συμπεριφορά που συναντάμε σε μια εφαρμογή γνωριμιών από τη συμπεριφορά γνωριμιών σε μια άλλη πλατφόρμα.»

Οι εφαρμογές που σχετίζονται με χόμπι αρχίζουν να αποκτούν χαρακτηριστικά των social media. Το 2023, η Strava εισήγαγε μια λειτουργία μηνυμάτων, επιτρέποντας στους χρήστες να συνομιλούν απευθείας. Μια νεαρή από το Λονδίνο εξηγεί ότι οι φίλοι της τη χρησιμοποιούν για φλερτ, αρχικά κάνοντας like σε μια διαδρομή τρεξίματος που έχει δημοσιεύσει κάποιος στην πλατφόρμα. Σύμφωνα με τη Strava, τα δεδομένα της δείχνουν ότι ένα στα πέντε ενεργά μέλη της Gen Z έχει βγει ραντεβού με κάποιον που γνώρισε μέσω των fitness clubs.

«Οι [διαδικτυακές] κοινότητες fitness εξελίσσονται σε μεγάλους χώρους γνωριμιών», λέει η Νίκι Χότζσον, συγγραφέας του The Curious History of Dating. Αναφέρει, μάλιστα, πως ένας φίλος της γνώρισε έτσι τον σύντροφό του και πλέον ζουν μαζί.

Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για την εφαρμογή Letterboxd. Μεταξύ των χρηστών της βρίσκονται και οι Chappell Roan και Charli XCX, ενώ αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή πλατφόρμα για τους νέους – σε μια έρευνα 5.000 ατόμων, τα δύο τρίτα των μελών ήταν κάτω των 34 ετών.

Η εταιρεία δηλώνει πως γνωρίζει αρκετές περιπτώσεις ζευγαριών που γνωρίστηκαν μέσω της εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένου ενός που δέθηκε χάρη στην κοινή τους αγάπη για το αμφιλεγόμενο δράμα Mank του Ντέιβιντ Φίντσερ από το 2020. «Ίσως το να βλέπει κανείς τις κινηματογραφικές προτιμήσεις κάποιου άλλου να αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα πλευρά του εαυτού του», λέει ο συνιδρυτής του Letterboxd, Μάθιου Μπιουκάναν.

Γιατί η αλλαγή;

Τι μπορεί να οδηγεί αυτή τη μετατόπιση; Αν και οι εφαρμογές γνωριμιών αρχικά φάνηκαν να προσφέρουν «την ψευδαίσθηση της επιλογής» και έναν διαφανή, αποτελεσματικό τρόπο για να βρει κανείς σύντροφο, η πραγματικότητα για πολλούς αποδείχθηκε διαφορετική. Σύμφωνα με το Pew Research Center, το 46% των χρηστών τέτοιων εφαρμογών δήλωσε ότι η συνολική τους εμπειρία ήταν πολύ ή κάπως αρνητική.

Η πρόσφατη μείωση των χρηστών μπορεί επίσης να σχετίζεται με τον τρόπο που είναι δομημένες ορισμένες εφαρμογές – και συγκεκριμένα με τη λειτουργία swipe (σύρσιμο για επιλογή συντρόφου), που εισήγαγε το Tinder το 2013 και στη συνέχεια αντιγράφηκε ευρέως.

Ο δημιουργός του, Jonathan Badeen, εμπνεύστηκε εν μέρει από τα πειράματα του ψυχολόγου B.F. Skinner τη δεκαετία του 1940, όπου εκπαίδευε πεινασμένα περιστέρια να πιστεύουν πως το φαγητό που εμφανιζόταν τυχαία σε έναν δίσκο προερχόταν από τις κινήσεις τους.

Τελικά, ο μηχανισμός του swipe προκάλεσε αντιδράσεις. «Πριν από δέκα χρόνια, ο κόσμος ήταν ενθουσιασμένος και μιλούσε ανοιχτά για το ποιες εφαρμογές χρησιμοποιούσε», λέει η Nichi Hodgson. «Σήμερα, το μοντέλο του Tinder θεωρείται ξεπερασμένο από πολλούς νέους – δεν θέλουν πια να κάνουν swipe».

Σύμφωνα με τον Luke Brunning, η «παιχνιδοποιημένη» διεπαφή πολλών εφαρμογών γνωριμιών απωθεί τους χρήστες. «Η οικειότητα παρουσιάζεται ως κάτι απλό και διασκεδαστικό βραχυπρόθεσμα, αλλά όσο περισσότερο χρησιμοποιείς αυτές τις εφαρμογές, τόσο πιο άβολα νιώθεις».

Η πανδημία ενδέχεται επίσης να έπαιξε ρόλο, λέει ο καθηγητής Brian Heaphy από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, που έχει μελετήσει τη χρήση εφαρμογών γνωριμιών κατά τη διάρκεια και μετά τα lockdowns: «Κατά τη διάρκεια του Covid, οι εφαρμογές γνωριμιών έγιναν περισσότερο σαν μέσα κοινωνικής δικτύωσης – επειδή οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να βρεθούν από κοντά, αναζητούσαν κάτι διαφορετικό».

Αν και αυτή η τάση δεν συνεχίστηκε μετά την πανδημία, «έδωσε στους ανθρώπους την αίσθηση ότι οι γνωριμίες θα μπορούσαν να είναι κάτι πέρα από το απλό swipe και την έλλειψη απαντήσεων – δηλαδή όλα τα αρνητικά στοιχεία της κουλτούρας των dating apps», προσθέτει ο καθηγητής Heaphy.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το γεγονός ότι τα βιντεοπαιχνίδια ή οι διαδικτυακές κοινότητες όπως το Strava ή το Letterboxd δεν είναι σχεδιασμένα για ραντεβού μπορεί να είναι ελκυστικό. Επειδή προσελκύουν χρήστες για πολλούς διαφορετικούς λόγους, κάθε αλληλεπίδραση έχει λιγότερη πίεση.

«Αυτές οι πλατφόρμες δεν προσφέρουν μια εμπορευματοποιημένη εκδοχή του ρομαντισμού, οπότε φαίνονται πιο αυθεντικές», λέει ο καθηγητής Heaphy.

Είναι ένας τρόπος σύνδεσης χωρίς το βάρος των προσδοκιών. Ένα άλλο ζευγάρι που γνωρίστηκε στο World of Warcraft – και χρησιμοποιεί τα ψευδώνυμα Wochi και PurplePixel – δεν αναζητούσε έρωτα. «Σίγουρα δεν μπήκα στο παιχνίδι με σκοπό να βρω σύντροφο», λέει ο Wochi.

Όμως, αν και αρχικά ανήκαν σε αντίπαλες ομάδες (guilds), οι χαρακτήρες τους άρχισαν να συνομιλούν. «Μείναμε ξύπνιοι όλο το βράδυ μιλώντας μέχρι τα ξημερώματα, και μέχρι το τέλος της βραδιάς, είχα αφήσει την ομάδα μου και είχα μπει στη δική του», λέει η PurplePixel. Μέσα σε τρία χρόνια, ο Wochi εγκατέλειψε τη δουλειά του και μετακόμισε από την Ιταλία στο Ηνωμένο Βασίλειο για να είναι μαζί της.

Σύμφωνα με τη Hodgson, «ενώ ορισμένες εφαρμογές γνωριμιών μπορούν να βγάλουν στην επιφάνεια τις χειρότερες συμπεριφορές, άλλες διαδικτυακές κοινότητες μπορούν να κάνουν ακριβώς το αντίθετο, επειδή οι χρήστες μοιράζονται κάτι που πραγματικά τους αρέσει».

Λόγω αυτών των δομικών στοιχείων, δεν πιστεύει ότι η πρόσφατη μείωση των χρηστών είναι παροδική. «Θα συνεχιστεί μέχρι οι εφαρμογές γνωριμιών να καταφέρουν να επαναφέρουν τον ανθρώπινο παράγοντα».

Νέου είδους εφαρμογές γνωριμιών

Οι εφαρμογές γνωριμιών, ωστόσο, δεν εγκαταλείπουν τη μάχη. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Hinge, η εφαρμογή «οργανώνει ένα ραντεβού κάθε δύο δευτερόλεπτα», ενώ το Tinder υποστηρίζει ότι μια σχέση ξεκινά στην πλατφόρμα του κάθε τρία δευτερόλεπτα και ότι σχεδόν το 60% των χρηστών του είναι ηλικίας 18-30 ετών.

Στην πραγματικότητα, οι εφαρμογές φαίνεται να αγκαλιάζουν τη στροφή προς τις πλατφόρμες κοινών ενδιαφερόντων, λανσάροντας εξειδικευμένες εναλλακτικές, όπως εφαρμογές που βασίζονται στη γυμναστική, τη χορτοφαγία, την κατοχή σκύλου ή ακόμα και… τα γένια.

Παράλληλα, εξελίσσονται ώστε να ενθαρρύνουν διαφορετικά είδη αλληλεπίδρασης. Στην Breeze, οι χρήστες που συμφωνούν να βγουν ραντεβού δεν επιτρέπεται να συνομιλήσουν πριν τη συνάντησή τους, ενώ στην Jigsaw τα πρόσωπα παραμένουν κρυμμένα και αποκαλύπτονται σταδιακά καθώς η συνομιλία προχωρά.

Ο καθηγητής Heaphy πιστεύει ότι είναι πρόωρο να ανακηρύξουμε το «τέλος» των εφαρμογών γνωριμιών. «Υπάρχει πλέον τόσο μεγάλη ποικιλία εφαρμογών γνωριμιών, που τα νούμερα των μεγαλύτερων δεν είναι ο βασικός δείκτης», λέει. «Συνολικά, ο αριθμός των χρηστών μπορεί να είναι παρόμοιος με πριν.»

Ωστόσο, η μετακίνηση προς εφαρμογές γενικού ενδιαφέροντος για την αναζήτηση συντρόφου έχει και αρνητικές πλευρές – κάποιοι χρήστες μπορεί να μη θέλουν να φλερτάρουν όταν απλώς θέλουν να συζητήσουν για βιβλία. Τουλάχιστον, οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν ξεκάθαρο σκοπό.

Πώς θα είναι το μέλλον;

Σε έναν όλο και πιο ψηφιακό κόσμο, η λύση για τη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων μπορεί να μην είναι η πλήρης αποσύνδεση από το διαδίκτυο. Αντίθετα, εφαρμογές που καταφέρνουν να αναπαράγουν τις καλύτερες πτυχές των πραγματικών αλληλεπιδράσεων, αξιοποιώντας παράλληλα τις δυνατότητες του ψηφιακού κόσμου, μπορεί να δείξουν τον δρόμο προς τα εμπρός.

Με την επικείμενη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στις εφαρμογές γνωριμιών, «βρισκόμαστε ακριβώς στο κατώφλι μιας νέας εποχής», λέει ο Brunning. «Το ενδιαφέρον είναι να δούμε αν θα συνεχίσουν να υπάρχουν ξεχωριστές εφαρμογές αποκλειστικά για γνωριμίες ή αν θα καταλήξουμε σε κάτι πιο ρευστό.»

Επικαλείται πλατφόρμες στην Κίνα που είναι πολυχρηστικές: «Οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούν για συνομιλίες, για να συμμετέχουν σε κοινότητες και για επαγγελματικούς σκοπούς – μπορούν να λειτουργούν και ως εφαρμογές γνωριμιών, αλλά δεν είναι αποκλειστικά για αυτό.»

Στο μεταξύ, οι αλληλεπιδράσεις που είναι δυνατές σε λιγότερο «διαμεσολαβημένα» περιβάλλοντα, όπως το World of Warcraft, μπορεί να προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες ουσιαστικής σύνδεσης από τις συνομιλίες που ξεκινούν με ένα απλό «swipe».

Η πρόταση γάμου μέσα στο παιχνίδι μεταξύ της Jess και του Nate στην παραλία μπορεί να μην ήταν πραγματική, αλλά το ζευγάρι ελπίζει να την κάνει πραγματικότητα σύντομα. «Είναι απλά θέμα χρόνου», λέει ο Nate. «Υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να τακτοποιήσουμε, και μετά θα πάρει το δαχτυλίδι της.» Και φυσικά, θα υπάρχει και μια παιχνιδιάρικη πινελιά.

«Μπορείς να οργανώσεις έναν εικονικό γάμο μέσα στο παιχνίδι,» λέει η Jess. «Θα είχε πλάκα να συγκεντρώσουμε τους φίλους μας στον καθεδρικό ναό του World of Warcraft και να κάνουμε μια γαμήλια τελετή.»