Μέτρα προστασίας κορονοϊός: Κενά, αδικίες και προβλήματα, εντοπίζει ο Συνήγορος του Πολίτη
Μέτρα προστασίας κορονοϊός: Ο Συνήγορος του Πολίτη απευθύνεται στους Τάκη Θεοδωρικάκο, Γιάννη Βρούτση και Βασίλη Κικίλια παραθέτοντας τα σημεία στα οποία τα ήδη εφαρμοζόμενα μέτρα προστασίας μπορούν να βελτιωθούν με βάση αναφορές που του έχουν υποβληθεί από πολίτες και την εξέτασή τους. Τα μέτρα αναφέρονται μεταξύ άλλων σε:
- Μη επιδοτούμενους ανέργους
Όπως αναφέρει, παρά τη λήψη των θετικών μέτρων, μεγάλος αριθμός ανέργων, εγγεγραμμένων στα μητρώα του ΟΑΕΔ, δεν καλύπτεται. Ιδίως, δεν καλύπτονται εκείνοι που κατέστησαν μακροχρόνια άνεργοι πριν την 1/4/2019 εκείνοι δηλαδή που έχουν παραμείνει σε κατάσταση ανεργίας για χρονικό διάστημα άνω των 24 μηνών. Είναι γνωστό ότι στην χώρα μας, μικρό μόνον μέρος των εγγεγραμμένων ανέργων έχει δικαίωμα στην επιδότηση ανεργίας (τακτική, μακροχρονίως ανέργων, ειδικά επιδόματα). Ωστόσο, η εξαιρετικά δυσμενής συγκυρία της πανδημίας, με τις συνέπειες που αυτή συνεπάγεται στην αγορά εργασίας και την δυνατότητα των ανέργων να βρουν εργασία, δικαιολογεί την λήψη εξαιρετικών μέτρων ενίσχυσής τους, αφού είναι από τις πιο βαριά πληττόμενες κατηγορίες πολιτών.
Περαιτέρω, δεν καλύπτονται εργαζόμενοι σε εποχικά επαγγέλματα, οι οποίοι είτε δεν είχαν συμπληρώσει προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης ανεργίας, ώστε να τους χορηγηθεί η επιδότηση αυτή κατά το τελευταίο τετράμηνο 2019, είτε συμπλήρωναν μεν προϋποθέσεις, αλλά δεν είχαν δικαίωμα στην καταβολή της τακτικής επιδότησης επειδή είχαν υπερβεί το ανώτατο όριο των 400 ημερών επιδότησης του άρθρου 39 παρ. 1 του ν. 3986/2011. Τέλος, αριθμός εργαζομένων σε εποχιακά επαγγέλματα, τα οποία εντάσσονται στις κατηγορίες του άρθρου 22 του ν. 1836/1989, δεν θα μπορέσουν να λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού, επειδή δεν συμπλήρωναν τις προϋποθέσεις για την χορήγηση του βοηθήματος αυτού. Για τους λόγους αυτούς, προτείνεται η χορήγηση έκτακτης παροχής ανεργίας σε όλους τους μη επιδοτούμενους εγγεγραμμένους ανέργους, εκτός των άλλων και, ανεξαρτήτως του χρόνου που αυτοί κατέστησαν μακροχρονίως άνεργοι
- Αποζημίωση ειδικού σκοπού
Υπάρχουν εργαζόμενοι που δεν μπορούν να την λάβουν επειδή θεωρείται ως ενεργή μια σύμβαση από προηγούμενη απασχόληση για την οποία άσκησαν το δικαίωμα της επίσχεσης. Προτείνεται να μην θεωρούνται οι συμβάσεις εργασίας επί των οποίων ο εργαζόμενος έχει ασκήσει το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας ως ενεργές συμβάσεις και να καταβάλλεται στις περιπτώσεις αυτές η αποζημίωση ειδικού σκοπού, εφόσον έχει ανασταλεί η τρέχουσα σύμβαση εργασίας του εργαζομένου λόγω της πανδημίας. Για το θέμα αυτό έχει ήδη βγει διευκρινιστική εγκύκλιος αλλά η κάλυψη των εργαζομένων αυτών μένει να φανεί στην πράξη.
- Προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας
Με το άρθρο 9ο της ΠΝΠ της 20ης Μαρτίου 2020, (ΦΕΚ Α/68/20.03.2020), δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη, με απόφασή του, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες από την έναρξη ισχύος της ΠΝΠ, το 50% του προσωπικού της επιχείρησης μπορεί να εργάζεται κατ' ελάχιστο 2 εβδομάδες το μήνα, με ανάλογη μείωση των αποδοχών του. Οι «εκ περιτροπής» αυτοί εργαζόμενοι δεν εντάσσονται στον Ειδικό Μηχανισμό Στήριξης Εργαζομένων και δεν δικαιούνται την αποζημίωση ειδικού σκοπού των 800€. Κατ' αποτέλεσμα, σε αρκετές περιπτώσεις, ιδίως χαμηλόμισθων εργαζομένων, οι εργαζόμενοι ασφαλούς λειτουργίας είναι δυνατόν να λαμβάνουν μικρότερο μισθό από εκείνους που δεν εργάζονται καθόλου και λαμβάνουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού. Για τους λόγους αυτούς προτείνεται οι εργαζόμενοι που εργάζονται ως προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας να λαμβάνουν σε μηνιαία βάση, ως αποζημίωση ειδικού σκοπού την διαφορά μεταξύ του μισθού που τούς καταβάλλεται και του ποσού που αντιστοιχεί στην αναλογία των 30/45 της αποζημίωσης ειδικού σκοπού των 800€.
- Άδειες άνευ αποδοχών
Ο Συνήγορος ζητά να αίρονται αυτοδικαίως οι άδειες άνευ αποδοχών στις επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία και όχι μόνο σε όσες έκλεισαν με κρατική απόφαση. Στην ΠΝΠ της 14/3/2020, ορίζεται ότι οι εργαζόμενοι που ευρίσκονται σε πάσης φύσεως νόμιμη άδεια δεν δικαιούνται επιδότησης. Όμως, για επιχειρήσεις που έκλεισαν με απόφαση της κυβέρνησης, εκδόθηκε υπουργική απόφαση και οι άδειες άνευ αποδοχών αίρονται αυτοδικαίως με συνέπεια οι εργαζόμενοι να μπαίνουν σε καθεστώς επιδότησης. Ωστόσο, δεν έχει υιοθετηθεί αντίστοιχη διάταξη σε επιχειρήσεις που πλήττονται σημαντικά με αποτέλεσμα «να τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης μισθωτοί οι οποίο βρίσκονται στην ουσιωδώς ίδια θέση». Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση εργαζόμενης που βρίσκεται σε άδεια άνευ αποδοχών σε επιχείρηση που πλήττεται και η οποία, κατά το διάστημα αυτό εργαζόταν σε επιχείρηση της οποίας η λειτουργία έχει ανασταλεί και δεν μπορεί να λάβει την αποζημίωση ειδικού σκοπού.
- Αποκατάσταση τεχνικών προβλημάτων
Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει δεχτεί ικανό αριθμό αναφορών πολιτών οι οποίοι αναφέρουν ότι δεν έχει καταστεί δυνατή η χορήγηση σε αυτούς της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, αν και εμπίπτουν στους δικαιούχους όπως αυτοί καθορίζονται στις σχετικές διατάξεις, λόγω της μη ενημέρωσης του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ όσον αφορά την λύση προηγούμενης σύμβασης εργασίας τους, ιδίως σε περιπτώσεις που η σύμβαση λύθηκε με οικειοθελή αποχώρηση. Επειδή το φαινόμενο αυτό, τουλάχιστον με τα έως τώρα δεδομένα που χειρίζεται ο Συνήγορος του Πολίτη, φαίνεται να οξύνεται, θα πρέπει να ληφθεί κάθε προβλεπόμενο μέτρο επιτάχυνσης της διαδικασίας ενημέρωσης ή διόρθωσης των στοιχείων του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, προκειμένου να καταβάλλεται απρόσκοπτα η αποζημίωση ειδικού σκοπού στους εργαζόμενους που την δικαιούνται
- Παροχές αναπηρίας
Προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου δέκατου της ΠΝΠ της 13ης.04.2020 (ΦΕΚ Α/84/13.04.2020), με την εισαγωγή ρύθμισης σύμφωνα με την οποία να παρατείνεται, αυτοδίκαια, για όσους έχουν υποβάλει αίτημα παράτασης των αναπηρικών παροχών, η ισχύς των υφιστάμενων γνωματεύσεων των υγειονομικών επιτροπών των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), μέχρι την εκ νέου συνεδρίασή τους και την έκδοση των νέων αποφάσεων. Δηλαδή, να μην ισχύει η πρόβλεψη ότι θα επιστρέφουν τα ποσά που έλαβαν στον χρόνο παράτασης εάν η μελλοντική απόφαση του ΚΕΠΑ είναι απορριπτική.
- Αναστολή προθεσμιών και παραγραφή αξιώσεων
Ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει την υιοθέτηση διατάξεων σύμφωνα με τις οποίες:
- Αναστέλλονται μέχρι τις 31 Μαΐου 2020 για τους άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένους και συνταξιούχους του ΕΦΚΑ, καθώς και τους κληρονόμους αυτών οι προθεσμίες για την υποβολή αιτήσεων για την χορήγηση παροχών, την υποβολή καταγγελίας για μη ασφάλιση ή πλημμελή ασφάλιση, τον χαρακτηρισμό ατυχήματος ως εργατικού.
- Αναστέλλονται μέχρι τις 31 Μαΐου 2020 οι προθεσμίες για την προσκόμιση δικαιολογητικών από τους αιτούντες παροχών του ΟΠΕΚΑ.
- Αναστέλλεται μέχρι τις 31 Μαΐου 2020, η παραγραφή των αξιώσεων άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένων και συνταξιούχων των ΕΦΚΑ και των κληρονόμων αυτών, καθώς και των αξιώσεων των δικαιούχων παροχών του ΟΠΕΚΑ και των κληρονόμων αυτών.
- Αποστολή φαρμάκων σε ευπαθείς ομάδες
Στην ΠΝΠ της 20/3/2020, προβλέφθηκε η δυνατότητα αποστολής των φαρμάκων από τα φαρμακεία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., αυθημερόν, μέσω πιστοποιημένης εταιρείας ταχυμεταφοράς. Με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ορίζεται ότι θα καθοριστούν οι λεπτομέρειες εφαρμογής του παρόντος. Η όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη υλοποίηση της εν λόγω ρύθμισης, ώστε να καταστεί δυνατή η μεταφορά των φαρμάκων υψηλού κόστους, από εταιρεία ταχυμεταφοράς με κρατική επιβάρυνση, θα διασφαλίσει τη συνέχιση της φαρμακευτικής αγωγής ασθενών που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες υπό συνθήκες που δεν θα διακινδυνεύσουν την υγεία των ίδιων και των οικείων τους και με διαδικασία που δεν θα τους επιβαρύνει οικονομικά και θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Πρόκειται άλλωστε για μία ρύθμιση που καλό θα ήταν να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται και μετά την παρέλευση του κινδύνου διασποράς του κορονοϊού, προκειμένου να αποτρέπεται ο συνωστισμός που συχνά έχει παρατηρηθεί στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και να διευκολύνεται η εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων που προσέρχονται σε αυτά και συνήθως αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Επίσης, ο Συνήγορος του Πολίτη παρακαλεί τα συναρμόδια Υπουργεία Εσωτερικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων να ενημερώσουν την Ανεξάρτητη Αρχή για τους Δήμους στους οποίους δημιουργήθηκαν προσωρινές δομές φιλοξενίας αστέγων και υλοποιείται τακτική διανομή ετοίμων γευμάτων και ειδών ατομικής υγιεινής. Ζητά στοιχεία για τον βαθμό υλοποίησης των μέτρων αυτών και μέριμνα για την επιτάχυνση της πλήρους εφαρμογής των, μέχρι τη δημιουργία επαρκών δομών φιλοξενίας για όλους τους αστέγους.
Επίσης ζητά αυστηρούς ελέγχους και προσλήψεις για την καλύτερη λειτουργία κλειστών δομών στις οποίες φιλοξενούνται ευπαθείς ομάδες όπως είναι οι Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, τα ιδρύματα κάθε μορφής και οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας.
