Great Sea Interconnector:Επανεκκινούν οι έρευνες στα Διεθνή Ύδατα -Τα σενάρια για τουρκικές εμπλοκές

Κρίσιμος μήνας για την πρόοδο του έργου Great Sea Interconnector είναι ο Απρίλιος, καθώς αναμένεται η επανεκκίνηση των υποθαλάσσιων ερευνών στα Διεθνή Ύδατα ανατολικά της Κάσου και Καρπάθου, ένα βήμα που θα επαναφέρει το έργο σε τροχιά υλοποίησης.

Ήδη, έχει κατατεθεί αίτημα στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών για την έκδοση νέας NAVTEX από την ιταλική πλοιοκτήτρια εταιρεία του ερευνητικού πλοίου NG Worker, το οποίο έχει αναλάβει τις υποθαλάσσιες έρευνες για το έργο. Με την έκδοση της σχετικής NAVTEX, θα οριστεί και η επανέναρξη των ερευνών στα Διεθνή Ύδατα.

Μέχρι στιγμής, τα πλοία NG Worker και Ievoli Relume έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία τις έρευνες στα χωρικά ύδατα Ελλάδας και Κύπρου. Το τελευταίο στάδιο, που αφορά τα Διεθνή Ύδατα, είναι καθοριστικό για την ολοκλήρωση των τεχνικών μελετών σε όλο το μήκος της προβλεπόμενης διαδρομής του καλωδίου.

Εμπόδια και τουρκικές προκλήσεις

Η επανέναρξη των ερευνών συνοδεύεται από δύο βασικά ερωτήματα:

• Θα προχωρήσουν οι εργασίες ανεμπόδιστα στα Διεθνή Ύδατα;
• Θα υπάρξει νέα τουρκική παρεμπόδιση, όπως στο παρελθόν;

Η ελληνική πλευρά έχει ήδη προβεί σε διπλωματικές κινήσεις, ενισχύοντας τις επαφές με τη Γαλλία και προετοιμάζεται για κάθε ενδεχόμενο, ιδιαίτερα υπό το φως των εσωτερικών εξελίξεων στην Τουρκία (όπως η υπόθεση Ιμάμογλου) και του αιτήματος της Άγκυρας για επανένταξη στο πρόγραμμα F-35. Επιπλέον, η συνεργασία Ελλάδας–Ισραήλ εντάσσεται στο νέο αμυντικό δόγμα και ενισχύει την περιφερειακή ασφάλεια, καθώς το Ισραήλ συμμετέχει ενεργά στο έργο.

Τουρκική NAVTEX και πιθανές συνέπειες

Η Τουρκία, στις 4 Απριλίου, εξέδωσε NAVTEX μέσω της Υδρογραφικής Υπηρεσίας της για το ερευνητικό πλοίο BILIM-2, το οποίο θα διεξάγει έρευνες έως τις 20 Απριλίου σε περιοχές όπως ο Μαρμαράς, ο Ελλήσποντος, ο Βόσπορος, τα στενά της Μαύρης Θάλασσας και το Αιγαίο Πέλαγος. Προς το παρόν, παραμένει αδιευκρίνιστο εάν αυτό θα προκαλέσει εμπλοκή με τις δραστηριότητες του Great Sea Interconnector.

Γιατί «πάγωσε» το έργο

Η προσωρινή αναστολή του έργου ξεκίνησε τον Φεβρουάριο, όταν ερευνητικές εργασίες βόρεια της Κρήτης παρεμποδίστηκαν από τουρκική κορβέτα. Ανάλογο περιστατικό είχε καταγραφεί και το προηγούμενο καλοκαίρι, όταν το ιταλικό ερευνητικό πλοίο επιχείρησε έρευνες στα διεθνή ύδατα κοντά στην Κάσο.

Η κατάσταση οδήγησε σε αναβολή των εργασιών και διακοπή πληρωμών προς τη γαλλική Nexans, η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή του υποθαλάσσιου καλωδίου.

Διπλωματικές πρωτοβουλίες για την επανεκκίνηση

Μετά την αναστολή, η ελληνική πλευρά κινητοποιήθηκε σε διπλωματικό επίπεδο:

• Αναβάθμιση της συμμετοχής του Ισραήλ στο έργο.
• Ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
• Στήριξη από τη Γαλλία.
• Ανάδειξη της γεωπολιτικής και ενεργειακής σημασίας του έργου.

Το έργο χαρακτηρίζεται στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ, καθώς διασφαλίζει την ενεργειακή διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας και συμβάλλει στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου.

Νομικό πλαίσιο και τουρκικές διεκδικήσεις

Βάσει του Δικαίου της Θάλασσας, όλα τα κράτη έχουν το δικαίωμα να τοποθετούν υποθαλάσσιους αγωγούς και καλώδια στα Διεθνή Ύδατα, χωρίς να απαιτείται άδεια από άλλες χώρες. Παρ' όλα αυτά, η Τουρκία ισχυρίζεται – με βάση το παράνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο – ότι η περιοχή ανατολικά των Δωδεκανήσων εμπίπτει στη δική της υφαλοκρηπίδα.

Η Άγκυρα επιμένει ότι τα ερευνητικά πλοία θα πρέπει να ζητήσουν NAVTEX από τις τουρκικές αρχές, κάτι που θα συνιστούσε έμμεση αναγνώριση του μνημονίου από την Αθήνα. Η τουρκική ρητορική εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής περί “Γαλάζιας Πατρίδας”, όπου η Τουρκία επιχειρεί να επιβάλει de facto κυριαρχία σε μεγάλο μέρος του Αιγαίου.

Το φιλόδοξο έργο του Great Sea Interconnector

Το Great Sea Interconnector (GSI) είναι ένα φιλόδοξο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης που στοχεύει να ενισχύσει τη συνεργασία και την αειφορία στον τομέα της ενέργειας στην περιοχή της Μεσογείου. Συνδέει τις ενεργειακές αγορές της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ, επιτρέποντας τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, μεταξύ των τριών αυτών χωρών.

Το έργο αυτό θα δημιουργήσει ένα κοινό ενεργειακό δίκτυο, το οποίο θα βοηθήσει στην εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και στη μείωση της εξάρτησης από συμβατικά καύσιμα. Παράλληλα, θα ενισχύσει την ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας στην περιοχή και θα υποστηρίξει τη στρατηγική της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης.

Η ολοκλήρωση του Great Sea Interconnector αναμένεται να προσφέρει σημαντικά οφέλη, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά. Με την ενοποίηση των ενεργειακών αγορών και την αύξηση της αξιοπιστίας των παροχών, θα προαχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη και η ενεργειακή μετάβαση της περιοχής.