Γλυπτά του Παρθενώνα - Bloomberg: «Δεν ανήκουν στη Βρετανία - Να επιστραφούν στην Ελλάδα»

Γλυπτά του Παρθενώνα - Bloomberg: Σε εκτενές άρθρο γνώμης στο διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο, η Rachel Sanderson, αναδεικνύει το 2024 ως ιδανική ευκαιρία επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από τη Βρετανία στην Ελλάδα, με αφορμή την 50ή επέτειο από την επιστροφή της δημοκρατίας στη χώρα μας.

Η αποκατάσταση των αρχαίων μαρμάρων στην Ελλάδα υποκινήθηκε από μια «ειλικρινή επιθυμία να ακολουθήσουμε τον οικουμενικό δρόμο της αλήθειας», σύμφωνα με το Βατικανό. Με άλλα λόγια, ο πάπας Φραγκίσκος συμφώνησε με την άποψη της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα.

Μετά την κίνηση αυτή από το Βατικανό, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε να δηλώσει ότι την πράξη του Πάπα πρέπει να ακολουθήσει η Βρετανία, η οποία κατέχει το μεγαλύτερο θησαυροφυλάκιο από μάρμαρα του Παρθενώνα.

Φυσικά, στην εξέλιξη βοήθησε σημαντικό το γεγονός ότι ο πάπας Φραγκίσκος είχε την εξουσία να λάβει μονομερώς μια απόφαση, σημειώνει ο Andrea Rurale, διευθυντής μεταπτυχιακών σπουδών στη διαχείριση και διοίκηση τεχνών στο Πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου. Αυτό του έδωσε τη δύναμη να παρακάμψει τις διαφωνίες ορισμένων στα Μουσεία του Βατικανού.

Εκ των πραγμάτων, η ιδιοκτησία των μαρμάρων του Παρθενώνα από τη Βρετανία, συνοδεύεται ανά τα χρόνια με αμείωτο άγχος και αποκλίνουσες απόψεις από αναρίθμητους ενδιαφερόμενους.

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρίσι Σούνακ, απέκλεισε το ενδεχόμενο τροποποίησης ενός βρετανικού νόμου του 1963 που απαγορεύει σε μεγάλο βαθμό στο Βρετανικό Μουσείο να διαθέτει τα κτήματά του. Έτσι, ο δανεισμός των μαρμάρων ως μέρος μιας συμφωνίας για εκ περιτροπής φιλοξενία βασισμένη σε πολιτιστικές ανταλλαγές θα ήταν ο μόνος τρόπος να ξεπεραστεί αυτό το νομικό εμπόδιο.

Το Βρετανικό Μουσείο αρνείται πεισματικά οποιαδήποτε συζήτηση για «πολιτιστική ανταλλαγή»

Το Parthenon Project, ένας οργανισμός υπό την προεδρία του πρώην υπουργού Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, Ed Vaizey, που συνεργάζεται με το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο της Ακρόπολης για την εξεύρεση λύσης, παραδέχεται ότι και οι δύο πλευρές πρέπει να «συμφωνήσουν ότι διαφωνούν» σχετικά με την ιδιοκτησία. Αντίθετα, προτείνει μια πολιτιστική συνεργασία που θα έφερνε τα κειμήλια πίσω στην Αθήνα, ενώ ελληνικά αριστουργήματα θα μπορούσαν να στεγαστούν στο Βρετανικό Μουσείο ως αντάλλαγμα.

Αλλά το Βρετανικό Μουσείο -του οποίου η συλλογή αμφισβητούμενων έργων τέχνης είναι τεράστια- έχει υποδείξει ότι μια τέτοια «πολιτιστική ανταλλαγή» δεν θα ήταν αποδεκτή από την Ελλάδα αφού θα αναγνώριζε τη βρετανική ιδιοκτησία. Η Αθήνα, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι η αφαίρεση των μαρμάρων ήταν μια πράξη λεηλασίας από τον Λόρδο Έλγιν πριν από τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους.

Η βρετανική κυβέρνηση απέρριψε τη σύσταση της UNESCO το 2021 να ξαναρχίσει τις συνομιλίες με την Ελλάδα. «Η θέση μας είναι σαφής: τα γλυπτά του Παρθενώνα αποκτήθηκαν νόμιμα σύμφωνα με τον τότε νόμο». Το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίζεται ότι το κοινοβούλιο της χώρας αγόρασε τα μάρμαρα από τον Λόρδο Έλγιν το 1816 έναντι περίπου 350.000 λιρών (437.000 δολάρια σε σημερινά χρήματα), ενώ ο Έλγιν είχε εξαρχής λάβει έγκριση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία να αφαιρέσει τα μάρμαρα.

Ευκαιρία για αποκατάσταση των Γλυπτών του Παρθενώνα η επέτειος του 2024 και η στέψη του Καρόλου ως βασιλιά της Βρετανίας

Αλλά, σημειώνει η αρθρογράφος του Bloomberg, υπάρχει μια ευκαιρία εδώ, αφού ο Πάπας Φραγκίσκος δείχνει το δρόμο. Στις 24 Ιουλίου 2024, η Ελλάδα θα γιορτάσει την 50ή επέτειο της αποκατάστασης της δημοκρατίας της. Για να τιμήσει αυτήν την ημερομηνία, η Βρετανία θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο για ένα τεράστιο δώρο στον ελληνικό λαό. Θα χρειαζόταν μια κοινοβουλευτική πράξη, αλλά ο βασιλιάς Καρόλου Γ', ο οποίος έχει μιλήσει για την εγγύτητά του με την Ελλάδα ως γενέτειρα του πατέρα του, θα μπορούσε να είναι ένας κατάλληλος απεσταλμένος.

Αυτές οι συζητήσεις υπογραμμίζουν μια ριζική αλλαγή, καθώς για μεγάλο μέρος της σύγχρονης εποχής, μια τέτοια κίνηση θεωρούταν αδιανόητη. Η πλειονότητα των ειδικών υποστήριζε ότι η τέχνη είναι παγκόσμια κληρονομιά και αναδεικνύεται καλύτερα στα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Αλλά η επιστροφή των έργων που έκλεψαν οι Ναζί ξεκίνησε μια επανεξέταση σε παγκόσμιο επίπεδο, μαζί με μάχες υψηλού προφίλ για την επιστροφή λεηλατημένων αρχαιοτήτων σε ορισμένα ιταλικά μουσεία. Η Laurence des Cars, διευθύντρια του Λούβρου, σημείωσε ότι ανήκει στις πρώτες γενιές επιμελητών που είναι ανοιχτές στο «να δώσουν πίσω κάτι όταν είναι λάθος».

Βέβαια, το Βρετανικό Μουσείο δεν θα έμενε απαραίτητα με άδεια χέρια. Έχει περισσότερο από ένα χρόνο για να κατασκευάσει τέλεια αντίγραφα προς έκθεση, ενώ οι μοναδικές συνθήκες του «δώρου» θα μείωναν επίσης τον κίνδυνο να δημιουργηθεί προηγούμενο για το άδειασμα των βρετανικών μουσείων, ένας μεγάλος φόβος στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στα Μουσεία του Βατικανού, η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα θεωρείται μια μεμονωμένη κίνηση που δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα έργα τέχνης. Για τη Βρετανία θα παρείχε μια ευκαιρία να καλλιεργήσει τη φιλία με την Ελλάδα, και κατ' επέκταση να αρχίσει να επιδιορθώνει τη ρήξη με την Ευρώπη. Εάν η Ελλάδα αποφασίσει με βάση τα πλεονεκτήματα της να στείλει έργα τέχνης για ανταλλαγή στο Βρετανικό Μουσείο, τότε όλα οδεύουν προς το καλύτερο.