Κασπάροφ vs Deep Blue: Η μηχανή κέρδισε τη μάχη, αλλά ο άνθρωπος τον «πόλεμο»
10/02/1996: Ένα computer... νικάει την ανθρωπότητα. Ο εν ενεργεία παγκόσμιος πρωταθλητής σκακιού, Γκάρι Κασπάροφ, χάνει από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή «Deep Blue» και μία μηχανή κατάφερε να κερδίσει την πρώτη μάχη. Εντούτοις, τον ανθρώπινο παράγοντα δεν τον ξεπερνάς και ο Ρώσος σκακιστής είχε μόλις αρχίσει την αντεπίθεσή του, ώστε να κερδίσει τον «πόλεμο».
Ο Γκάρι Κασπάροφ αποτελεί φυσικά έναν από τους πιο πετυχημένους σκακιστές στην ιστορία. Από το 1984 μέχρι και την απόσυρσή του το 2005, είχε παραμείνει στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης για 255 μήνες συνολικά (!), ενώ παράλληλα κατέχει και το ρεκόρ για τις περισσότερες νίκες σε διαδοχικά επαγγελματικά τουρνουά (15). Μία μέρα σαν αυτήν, όμως, 28 χρόνια πριν, βρήκε έναν αντίπαλο... ασυναγώνιστο!
Η τεχνολογία και η πληροφορική ακόμα βρίσκονταν σε πρόωρα στάδια εξέλιξης. Και γι' αυτό θεωρούταν πως η ανθρώπινη νοημοσύνη πάντα θα υπερτερούσε σε ορισμένες περιπτώσεις. Μία από αυτές ήταν το σκάκι, αφού ο ηλεκτρονικός προγραμματισμός δεν θα μπορούσε να «διαβάσει» την σκακιέρα όπως ένας άνθρωπος και συνεπώς θα ήταν καταδικασμένος να «ψαρώνει» σε μπλόφες, ενώ συνάμα δεν θα μπορούσε και το ίδιο να πραγματοποιήσει καμία.
Το Deep Blue κατασκευάστηκε από την εταιρεία IBM και έμελλε να... καταρρίψει τον παραπάνω «μύθο», κερδίζοντας τον πρώτο αγώνα απέναντι στον Κασπάροφ! Η μονομαχία κρίθηκε στις έξι νίκες και ο Ρώσος κατάφερε να κάνει την ανατροπή (4-2), αλλά αυτή η πρώτη κόντρα είχε θέσει τα θεμέλια για μία επανάσταση, η οποία πήρε «σάρκα και οστά» έναν χρόνο αργότερα.
Ακόμη κι αν ο Κασπάροφ είχε κερδίσει τον «πόλεμο», η ρεβάνς της Νέας Υόρκης θα είχε... διαφορετική εξέλιξη. Ο Deep Blue ήταν... αναβαθμισμένος συγκριτικά με το πρώτο παιχνίδι και από 1 εκατ. συνδυασμούς, είχε πλέον τους διπλάσιους. Ο Ρώσος σκακιστής κέρδισε τον πρώτο αγώνα, αλλά η συνέχεια δεν ήταν η αναμενόμενη...
Κομβικό σημείο στην κόντρα τους ήταν μία κίνηση την οποία ο Κασπάροφ χαρακτήρισε ως «ανθρώπινη», καθώς το computer δεν «τσίμπησε» στη μπλόφα του να θυσιάσει ένα πιόνι, ώστε να πάρει πλεονεκτική θέση. Αυτή η πρωτοφανής κίνηση προκάλεσε σε όλους έκπληξη και ήταν μία πρώτη ένδειξη των δυνατοτήτων των υπολογιστών να εξελιχθούν και να προσαρμοστούν στις συνθήκες. Ο Κασπάροφ εξέφρασε ανοιχτά την άποψη πως η IBM... έκλεψε.
Ο Ρώσος είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως η εταιρεία χρησιμοποίησε ανθρώπινη βοήθεια κατά τη διάρκεια της αναμέτρησης, κάτι το οποίο, όμως, δεν αποδείχθηκε ποτέ. Το Deep Blue κατάφερε να κινήσει την μεταξύ τους μάχη στο έκτο και καθοριστικό παιχνίδι, με μία κίνηση... απολύτως ανθρώπινη. Συγκεκριμένα, πραγματοποίησε μία τολμηρή θυσία ίππου μόλις στην 7η κίνηση, ο Κασπάροφ υπέπεσε σε νέο λάθος και εν τέλει εγκατέλειψε στην 19η κίνηση, ύστερα από μόλις μία ώρα αγώνα.
«Με εξαπάτησαν, ήταν ένα βρώμικο παιχνίδι», υποστήριζε ο επί μία 15ετία Παγκόσμιος Πρωταθλητής (1985-2000). Εκείνος ζήτησε ρεβάνς, αλλά η IBM όχι μόνο αρνήθηκε, αλλά αποσυναρμολόγησε ολοκληρωτικά το Deep Blue. Ανεξαρτήτως του υπό ποιες ακριβώς συνθήκες διεξήχθησαν οι αναμετρήσεις, είναι δεδομένο πως θα παραμείνουν για πάντα στην ιστορία...
