Γιώργος Κατρούγκαλος: Να εκμεταλλευθούμε τη συγκυρία με ενεργητική διπλωματία
Η επίσκεψη Τσαβούσογλου έδειξε ότι κοινός στόχος και των δύο πλευρών ήταν η βραχυχρόνια αποκλιμάκωση της έντασης και ο στόχος αυτός επετεύχθη. Προφανώς αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία έχει αλλάξει θέσεις ή στρατηγική. Έχει μπροστά της δύο κρίσιμους για αυτήν κάβους, την συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο τέλος Ιουνίου.
Επιδιώκει, συνεπώς, να δώσει την εικόνα της χώρας που σέβεται το διεθνές δίκαιο και το διάλογο. Άλλωστε, η εύθραυστη κατάσταση της οικονομίας της δεν της επιτρέπει οποιαδήποτε περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων της με Ευρώπη ή Αμερική. Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία, όμως, ότι μόλις περάσει αυτούς τους δύο κάβους και βρει κάποιο νέο modus vivendiμε τις ΗΠΑ θα επιστρέψει στη γνωστή επιθετικότητα, στην οποία την οδηγεί άφευκτα η αναθεωρητική στρατηγική της. Άλλωστε, η πρόσφατη NAVTEX αλλά και οι δεκάδες παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας και κατά την διάρκεια της επίσκεψης Τσαβούσογλου μαρτυρούν τις μελλοντικές της προθέσεις.
Ο κ. Μητσοτάκης, αντί να εκμεταλλευτή τη θετική αυτή συγκυρία για αναζήτηση έντιμης λύσης ή έστω την έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου προσανατολισμένου σε αυτή, έθεσε χαμηλά τον πήχη, θέτοντας στο τραπέζι αποκλειστικά θέματα οικονομίας και χαμηλής πολιτικής και μοναδικό στόχο ένα ήσυχο καλοκαίρι. Ο λόγος για την επιλογή του αυτή να μπουν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα στη γυάλα είναι πολύ απλός: ούτε συγκεκριμένη στρατηγική επίλυσης των θεμάτων έχει, ούτε είναι διατεθειμένος να αναλάβει πολιτικό ρίσκο. Εδώ δεν μπορεί καλά-καλά να πείσει σύσσωμη την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας να ψηφίσει τα μνημόνια για την Βόρεια Μακεδονία!
Δεν αρκεί όμως ο διάλογος για τον διάλογο, ούτε μόνον ο διάλογος για την αποκλιμάκωση της έντασης ή για οικονομικά θέματα. Χρήσιμα είναι και αυτά, δεν προωθούν όμως ουσιαστικά τα εθνικά μας συμφέροντα. Δεν έχει νόημα ακόμη μια φορά να κλωτσάμε το τενεκεδάκι παρακάτω. Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι ότι ακόμη και η έμπειρη κυρία Μπακογιάννη έκανε πρόσφατα λόγο για ανάγκη «επιθετικής διπλωματίας». Σε ανάλογες δηλώσεις έχει προβεί και ο επίσης έμπειρος κύριος Κουμουτσάκος. Εμείς κάνουμε λόγο για ενεργητική διπλωματία προσανατολισμένη σε λύση, στηριγμένη στο διεθνές δίκαιο. Η κριτική μας δεν είναι αφηρημένη και θεωρητική, ούτε γίνεται απλώς για λόγους αντιπολίτευσης. Είμαστε δύναμη πατριωτικής ευθύνης και κάθε πρόταση μας στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής γίνεται για να προωθηθούν οι εθνικές θέσεις.
Αυτό το νόημα έχει η πρόσφατη πρόταση του Αλέξη Τσίπρα να συνδεθούν με συγκεκριμένο τρόπο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις με τις ευρωπαϊκές προοπτικές της Τουρκίας. Εάν αυτή επιστρέψει στον δρόμο της επιθετικότητας και της έμπρακτης ή ρητορικής αμφισβήτησης του διεθνούς δικαίου, οι κυρώσεις είναι μονόδρομος. Εάν, αντιθέτως, επιλέξει το δρόμο της βελτίωσης των σχέσεων της με την ΕΕ, ζητώντας αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, η χώρα μας πρέπει να απαιτήσει η ενεργοποίηση όποιας τυχόν νέας συμφωνίας να έχει ως προϋπόθεση τη συμφωνία της Τουρκίας να παραπεμφθεί η διαφορά για τις υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στη Χάγη. Η πρόταση αυτή είναι ρεαλιστική. Πρόκειται για υποχρέωση που στο παρελθόν, στο Ελσίνκι, ο Πρόεδρος Ερντογάν είχε αναλάβει. Για το λόγο αυτό έχω χαρακτηρίσει την πρόταση Τσίπρα ως «Ελσίνκι plus», ως ενεργητική δηλαδή διπλωματία κίνησης χωρίς όμως τις «σκιές» της αναφοράς σε «συνοριακές διαφορές», που περιείχαν τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι.
