Γεραπετρίτης: «Ο διάλογος με την Τουρκία δεν παγώνει αλλά η Ελλάδα δεν συζητεί θέματα κυριαρχίας»

«Η ανάπτυξη ενός ειλικρινούς διαλόγου με την Τουρκία ως του μόνου βιώσιμου μέσου για την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης συνιστά εθνική στρατηγική επιλογή», αναφέρει ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Εφημερίδα των Συντακτών».

«Ο διάλογος προάγει την κατανόηση», σημειώνει. «Άρα δεν παγώνει. Όσο πιο καλά εξελίσσονται ο δομημένος διάλογος, τόσο πιο στέρεη θα είναι η βάση πάνω στην οποία θα οικοδομήσουμε τις σχέσεις μας».

Βεβαίως, προσθέτει «οι θέσεις μας ως προς το εύρος της συζήτησης για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών υφίστανται ουσιωδώς. Η Ελλάδα δεν συζητεί θέματα κυριαρχίας ούτε ζητήματα άλλα, πλην της μίας και μόνης διαφοράς που μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας, δηλαδή την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, όπως επιτάσσει το διεθνές δίκαιο».

Όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Γεραπετρίτης, «η αδράνεια και η ακινησία δεν μπορεί να είναι επιλογή και οφείλουμε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με στόχο τη διατήρηση του κεκτημένου της αποφυγής εντάσεων στις σχέσεις μας με την Τουρκία».

«Είναι χρέος μας να προωθούμε την ειρήνη, αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος της διπλωματίας, με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και χωρίς παραχωρήσεις στα εθνικά μας συμφέροντα».

Όπως αναφέρει, από τους 64 κύκλους διερευνητικών επαφών δεν προέκυψε ούτε καν σύγκλιση για το θέμα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ ούτε «απετράπησαν μαζικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου με κίνδυνο, ανά πάσα στιγμή, θερμού επεισοδίου».

«Εκείνο το οποίο άλλαξε τους τελευταίους 18 μήνες είναι ότι πλέον ο διάλογος γίνεται δομημένα και σε κάθε φάση εξέλιξης παρέχεται σχετική ενημέρωση», σημειώνει.

«Μέσω των τριών πυλώνων, του Πολιτικού Διάλογου, της Θετικής Ατζέντας και τα Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης έχουν παραχθεί συγκεκριμένα και απτά αποτελέσματα. Οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου σχεδόν εξέλιπαν, κυκλώματα διακινητών στο Αιγαίο εξαρθρώθηκαν, πολλές και σημαντικές συμφωνίες υπογράφηκαν με σκοπό τον διπλασιασμό του διμερούς εμπορίου, δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι πολίτες και οι οικογένειες τους επισκέφθηκαν δέκα νησιά μας μέσω του προγράμματος της επιτόπιας θεώρησης εισόδου δίνοντας οικονομική ανάσα στις τοπικές οικονομίες».

«Οι αξιώσεις της Τουρκίας δεν αποτελούν σημερινό φαινόμενο ή φαινόμενο των τελευταίων ετών αλλά, αντιθέτως, ανάγονται σε δεκαετίες, όπως η αποστρατιωτικοποίηση, το casus belli, η "γαλάζια πατρίδα", η εκχώρηση οικοπέδων από την τουρκική κυβέρνηση στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων, οι "γκρίζες ζώνες"», αναφέρει.

«Δεν αναμέναμε ότι μέσα σε λίγους μήνες η Τουρκία θα εγκατέλειπε την πολιτική της, όμως ότι μπορούμε να συζητούμε παρά τις μείζονες και εκπεφρασμένες διαφορές μας είναι κατάκτηση. Και όσο η Τουρκία διασυνδέει την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με άλλα θέματα, η συζήτηση για την οριοθέτηση δεν μπορεί να εκκινήσει».

Για την επέκταση των χωρικών υδάτων, επισημαίνει πως «αποτελεί μονομερές, κυριαρχικό και αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας που απορρέει από το διεθνές δίκαιο και δεν αποτελεί αντικείμενο του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Επαφίεται αποκλειστικά στην ίδια την Ελληνική Πολιτεία να επιλέξει τον χρόνο και τον τρόπο που θα το ασκήσει, με αποκλειστικό γνώμονα το εθνικό συμφέρον».

«Η ελληνική διπλωματία είναι έτοιμη για όλα τα σενάρια»

Αναφορικά με την κατάσταση στη Συρία και τη Μέση Ανατολή αναφέρει πως παραμένει ρευστή, ενώ «μέλημά μας είναι η διασφάλιση της σταθερότητας και η ανοικοδόμηση της Συρίας».

«Η μετάβαση αυτή θα πρέπει να είναι ομαλή, συμπεριληπτική στο πνεύμα της απόφασης 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, απαλλαγμένη από ξένες παρεμβάσεις. Η δε νέα διακυβέρνηση οφείλει να βασίζεται στη νομιμότητα και να σέβεται απαρέγκλιτα το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας».

Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο Τουρκία και Συρία να προχωρήσουν σε οριοθέτηση ΑΟΖ, ο κ. Γεραπετρίτης σημειώνει πως «η ελληνική διπλωματία, παραμένοντας σε εγρήγορση, είναι έτοιμη για όλα τα σενάρια, έστω και εκείνα που δεν διαφαίνονται ως πιθανά. Βεβαίως, μια μεταβατική κατάσταση δεν νομιμοποιεί οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία».

«Συνομιλίες σε διευρυμένη σύνθεση για το κυπριακό»

«Είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία, τις γειτονικές χώρες και τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Μια ενδεχόμενη οριοθέτηση αφορά και ευρωπαϊκά σύνορα. Ως εκ τούτου και όπως θα έχετε διαπιστώσει και από με πρόσφατες παρεμβάσεις και Ευρωπαίων αξιωματούχων, ένα τέτοιο ενδεχόμενο αποτελεί και ευρωπαϊκή υπόθεση».

Αναφορικά με το Κυπριακό, ο κ. Γεραπετρίτης το χαρακτηρίζει κορυφαία προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Σημαντικά ορόσημα, όπως υπενθυμίζει ήταν ο διορισμός, από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Antonio Guterres, της προσωπικής του απεσταλμένης, της Maria-Angela Holguin και η πρώτη άτυπη συζήτηση, στις 15 Οκτωβρίου 2024, μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη του τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ, υπό τον Γενικό Γραμματέα του OHE. Στις 20 Ιανουαρίου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο τουρκοκύπριος ηγέτης συναντήθηκαν υπό την αιγίδα του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ στη Λευκωσία, προκειμένου να διερευνηθεί η πιθανότητα διάνοιξης νέων σημείων διέλευσης.

«Το επόμενο διάστημα αναμένονται εξελίξεις, μεταξύ άλλων και οι συνομιλίες σε διευρυμένη σύνθεση. Βεβαίως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων συνέβαλε στην επανεκκίνηση των συζητήσεων και δημιουργεί καλύτερες συνθήκες για την πρόοδο τους».

Ακόμη αναφέρει πως στο τέλος Ιανουαρίου αναμένεται η υιοθέτηση του Ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ανανέωση της εντολής της Ειρηνευτικής Δύναμης των ΗΕ στην Κύπρο (UNFICYP).

«Ως εκλεγμένο μέλος του, η Ελλάδα έχει προβεί σε στοχευμένες ενέργειες εντός του Συμβουλίου Ασφαλείας, ώστε να επιτύχουμε να το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η ανανέωση της εντολής της UNFICYP αναμφίβολα θα συμβάλλει στις προσπάθειες με στόχο την εξεύρεση βιώσιμης και δίκαιης λύσης στο Κυπριακό στο πλαίσιο των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Ερωτηθείς για τη διετή θητεία της Ελλάδας ως εκλεγμένου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE που ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου, αναφέρει πως αποτελεί το επιστέγασμα της αναγνώρισης από τη διεθνή κοινότητα του αυξημένου διπλωματικού κεφαλαίου της χώρας.

«Ακολουθώντας μία εξωτερική πολιτική αρχών και αξιών, και έχοντας ως πυξίδα το διεθνές δίκαιο, η Ελλάδα έχει καταστεί αξιόπιστος συνομιλητής και επιδίωξη μας είναι να λειτουργήσουμε ως γέφυρα μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης».

Οι πρωτοβουλίες της χώρας θα κινηθούν» στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων που έχουμε θέσει ήδη, την Ειρηνική Επίλυση Διαφορών, τον Σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, τις Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια, την Κλιματική Αλλαγή και Ασφάλεια, τα Παιδιά σε Ένοπλες Συγκρούσεις και τη Θαλάσσια Ασφάλεια».

Ακόμη, «ως προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας τον προσεχή Μάιο, η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να συγκαλέσει ανοικτή συζήτηση υψηλού επιπέδου, στην οποία προσκαλείται, κατά τη συνήθη πρακτική, και ο ΓΓ του ΟΗΕ».

«Σκοπός μας είναι μέσω της διετούς συμμετοχής μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας να προάγουμε τις πολιτικές που έχουμε θέσει ως προτεραιότητες συμβάλλοντας στην παγκόσμια ειρήνη και ευημερία αλλά και να χτίσουμε συμμαχίες με σημαντικές και επιδραστικές χώρες του πλανήτη».

Ήδη ανέφερε από κοινού με τις ΗΠΑ, η Ελλάδα συνέταξε την πρώτη απόφαση που υιοθέτησε το Συμβούλιο Ασφαλείας για το 2025, σχετικά με τη σημασία της θαλάσσιας ασφάλειας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Σε Ιεροσόλυμα, Ραμάλα και Αμάν στις 3-4 Φεβρουαρίου

Ερωτηθείς για την κριτική που γίνεται πως η στρατηγική επιλογή της στήριξης στο Ισραήλ έχει αποκόψει τους παραδοσιακούς δεσμούς της Ελλάδας με τους Άραβες, ο κ. Γεραπετρίτης τη χαρακτηρίζει «ανεδαφική» και σημειώνει πως έχει τακτικές συναντήσεις με τους Επικεφαλής των Διπλωματικών Αποστολών των Αραβικών χωρών στην Αθήνα, ενώ συνομιλεί τακτικά με τον Γενικό Γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου.

Υπενθυμίζει ακόμη πως τον Ιανουάριο η Ελλάδα συμμετείχε στην Αίγυπτο για την τριμερή με την Κύπρο, ενώ είχε προηγηθεί η τριμερής με Ιορδανία. Κατά το πρόσφατο Ανώτατο Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας με τη Σαουδική Αραβία υπεγράφη μία σειρά συμφωνιών, οι οποίες επικυρώνουν τον στρατηγικό χαρακτήρα των σχέσεων μεταξύ χωρών μας και καθιστούν, στην πράξη, την Ελλάδα πύλη της Σαουδικής Αραβίας στην Ευρώπη.

«Θα είμαστε μία από τις πρώτες χώρες που θα επισκεφθούμε την περιοχή μετά την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Στις 3 Φεβρουαρίου θα βρεθώ στα Ιεροσόλυμα και τη Ραμάλα και την επόμενη ημέρα θα επισκεφθώ το Αμάν της Ιορδανίας».

«Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες του πλανήτη που διατηρούν άριστες σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής. Και αυτό γιατί μιλούμε τη γλώσσα της αλήθειας και της ειλικρίνειας. Έτσι καταφέρνουμε σε ένα ασύμμετρο κόσμο να διατηρούμε την πατρίδα μας ασφαλή και να μεγεθύνουμε καθημερινά το διπλωματικό αποτύπωμα της Ελλάδας στον κόσμο», καταλήγει.