Φορολογικές δηλώσεις: Πώς να γλιτώσετε από τα τεκμήρια

Χιλιάδες φορολογούμενοι οι οποίοι το προηγούμενο έτος είδαν τα εισοδήματά τους να περιορίζονται και διαπιστώνουν ότι δεν καλύπτονται από τις νέες διατάξεις με τις οποίες εξαιρούνται όσοι έχουν πληγεί από την υγειονομική κρίση κινδυνεύουν να υπερφορολογηθούν ή και να χάσουν κοινωνικά επιδόματα και φοροαπαλλαγές που χορηγούνται με βάση εισοδηματικά κριτήρια.

Ωστόσο, υπάρχει ο τρόπος να απαλλαγούν από τα τεκμήρια, αφενός γλιτώνοντας από επιπλέον φόρους, αφετέρου διατηρώντας τα επιδόματά τους. Αυτό μπορούν να το πετύχουν κάνοντας χρήση των διατάξεων της νομοθεσίας και συγκεκριμένα του άρθρου 34 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013).

Ακολουθώντας τη διαδικασία που προβλέπει η παράγραφος 2 του νόμου, όλοι οι φορολογούμενοι μπορούν να καλύψουν την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος προκύπτει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων (λόγω του ότι το τεκμαρτό εισόδημα που προσδιορίζεται από την εφορία με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν εισόδημα) επικαλούμενοι εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμα και πριν από πάρα πολλά χρόνια.

Ειδικότερα:

Ανάλωση κεφαλαίου

Οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεστούν ανάλωση κεφαλαίων προηγούμενων ετών για την κάλυψη της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να δικαιολογήσουν αγορές που έχουν πραγματοποιήσει, όπως, για παράδειγμα, κατοικιών ή αυτοκινήτων.

Τα έτη για τα οποία γίνεται επίκληση με σκοπό την ανάλωση πρέπει να είναι συνεχόμενα και να φτάνουν μέχρι το προηγούμενο του κρινόμενου έτους. Το θετικό άθροισμα των ετών αυτών θα αποτελέσει το συνολικό κεφάλαιο που σχηματίστηκε αυτά τα έτη. Αν σε κάποιο έτος ο προσδιορισμός του εισοδήματος πραγματοποιηθεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη, τότε θεωρείται ότι δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση για το έτος αυτό (θεωρείται μηδενικό) και δεν επηρεάζει τα υπόλοιπα των προηγούμενων ετών. Με τις ισχύουσες διατάξεις δεν προβλέπεται χρονικός περιορισμός για την κάλυψη των δαπανών με ανάλωση κεφαλαίου, συνεπώς για την κάλυψη της διαφοράς μπορεί να γίνει επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου προηγούμενων ετών. Τα εκκαθαριστικά σημειώματα για φορολογικά έτη για τα οποία έχει συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα αναγραφόμενα σε αυτά ποσά, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση λοιπών δικαιολογητικών. Τα δεδομένα φορολογικών δηλώσεων που δεν αναγράφονται στο εκκαθαριστικό λαμβάνονται υπόψη μόνο έπειτα από διασταύρωση. Επίσης, στην περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος επικαλείται κεφάλαια προηγούμενων φορολογικών ετών με σκοπό την ανάλωση και τελικά δεν χρησιμοποιηθούν ή χρησιμοποιηθεί ένα μέρος αυτών, θεωρούνται αδιάθετα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά ως κεφάλαια για κάλυψη προστιθέμενης διαφοράς τεκμηρίου. Τις δηλώσεις παρελθόντων ετών ο φορολογούμενος μπορεί να βρει στον λογαριασμό του στο σύστημα Τaxisnet, όπου είναι καταχωρισμένα σε ηλεκτρονική μορφή τα έντυπα Ε1 που έχουν υποβληθεί για τα εισοδήματα των ετών 2002-2019 (έτη υποβολής δηλώσεων 2003-2020).

Εφόσον, λοιπόν, καλυφθούν τα τεκμήρια με τη μέθοδο της ανάλωσης κεφαλαίου:

- Ο φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί όχι επί του τεκμαρτού, αλλά επί του δηλωθέντος εισοδήματος, που είναι χαμηλότερο, οπότε η τελική φορολογική επιβάρυνση του φορολογούμενου θα είναι μικρότερη.

- Εάν υπάρχουν προστατευόμενα τέκνα, τότε ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), κατά την επεξεργασία της αίτησης Α21 που θα υποβάλει ο φορολογούμενος και τη διασταύρωση των στοιχείων της με τη φετινή φορολογική δήλωση, θα λάβει υπόψη του ως ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα για την καταβολή του οικογενειακού επιδόματος όχι το τεκμαρτό, αλλά το πολύ πιο χαμηλό ετήσιο δηλωθέν εισόδημα.

Επίσης, τα τεκμήρια μπορούν να καλυφθούν:

- Με πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό και τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Όπως, για παράδειγμα, αποζημίωση λόγω απόλυσης από την εργασία, κέρδη από αμοιβαία κεφάλαια, τόκοι από έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου.

- Mε χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις, όπως το εφάπαξ λόγω συνταξιοδότησης.

- Με χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, όπως, για παράδειγμα, ακινήτων, αυτοκινήτων.

- Με χρηματικά ποσά συναλλάγματος (ή και ευρώ) που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος, εφόσον δικαιολογείται η απόκτησή τους στην αλλοδαπή.

- Με δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή ιδιωτικό έγγραφο βέβαιης χρονολογίας.

- Με δωρεά ή γονική παροχή χρημάτων για τις οποίες η οικεία φορολογική δήλωση (δωρεάς ή γονικής παροχής) έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.

Οι δαπάνες που συνθέτουν τα τεκμήρια είναι οι ακόλουθες:

- Η ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης, η οποία ορίζεται στο ποσό των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000) προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και στο ποσό των πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000) προκειμένου για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.

- Οι ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρούμενες κύριες κατοικίες, καθώς και ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες δευτερεύουσες κατοικίες των βοηθητικών χώρων αυτών, καθώς και των ιδιόκτητων ή μισθωμένων αυτοτελών ή δωρεάν παραχωρούμενων βοηθητικών χώρων.

- Οι δαπάνες επιβατικών αυτοκινήτων Ι.Χ., αυτοκινήτων μικτής χρήσης και αυτοκινήτων τύπου Jeep.

- Η δαπάνη ιδιωτικών σχολείων στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.

- Η δαπάνη οικιακών βοηθών (πέραν του ενός), οδηγών αυτοκινήτου, δασκάλων κ.λπ.

- Η δαπάνη σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης.

- Η δαπάνη αεροσκαφών, ελικοπτέρων, ανεμόπτερων.

- Η δαπάνη δεξαμενών κολύμβησης (εσωτερικές και εξωτερικές).

- Το κόστος πληρωμής δανείων.

Πάντως, οι φορολογούμενοι έχουν ακόμα ένα όπλο. Στην περίπτωση που διαφωνούν με στοιχεία που δεν μπορούν να τροποποιηθούν στη φορολογική δήλωση, έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν δήλωση με επιφύλαξη. Οι δηλώσεις με επιφύλαξη υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω Διαδικτύου, και εντός χρονικού διαστήματος τριάντα ημερών από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης οι φορολογούμενοι πρέπει να προσκομίσουν στη ΔΟΥ τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν τους ισχυρισμούς τους και τον λόγο της επιφύλαξης, προκειμένου να εκκαθαριστούν οι δηλώσεις και να εκδοθεί το εκκαθαριστικό σημείωμα. Σε περίπτωση που τα απαιτούμενα δικαιολογητικά δεν προσκομιστούν, οι δηλώσεις εκκαθαρίζονται χωρίς να ληφθεί υπόψη η επιφύλαξη.