Επενδύσεις: Περισσότερες για 1 στις 3 ΜμΕ για το β' εξάμηνο του 2023 αλλά μικρής κλίμακας

Περισσότερες από 1 στις 3 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (36,8%) πραγματοποίησαν κάποιας μορφής επένδυση κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ από τα στοιχεία που έχει συλλέξει η ΓΣΕΒΕΕ στο πλαίσιο της εξαμηνιαίας έρευνας οικονομικού κλίματος που πραγματοποιεί.

Ωστόσο, αν και γενικά οι επενδύσεις παρουσιάζονται αυξημένες σε σύγκριση με την έρευνα του προηγούμενου εξαμήνου (29,8%) αυτές ήταν μικρής κλίμακας.

Η μία στις δύο επιχειρήσεις (51,7%) που πραγματοποίησαν επενδύσεις το ύψος τους δεν ξεπέρασε τα 5.000 ευρώ.

Ο τομέας που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον ήταν αυτός του τεχνολογικού εξοπλισμού και των ψηφιακών τεχνολογιών με επενδύσεις για το 21,6% των επιχειρηματιών. Το 20,5% πραγματοποίησε επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και λοιπά μηχανήματα, το 10,8% σε κτιριακές εγκαταστάσεις και λοιπό εξοπλισμό και το 9,2% για κατάρτιση και εκπαίδευση προσωπικού.

Σημειώνεται ότι υπάρχει μία σαφής θετική σχέση μεταξύ των επιχειρήσεων που δήλωσαν ότι έχουν πραγματοποιήσει επενδύσεις και του μεγέθους τους σε όρους αριθμού εργαζομένων και κύκλου εργασιών ενώ το πρόβλημα της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για επενδύσεις παραμένει έντονο. Οι 8 στις 10 επιχειρήσεις (80,5%) που πραγματοποίησαν επενδύσεις δηλώνουν ότι τις χρηματοδότησαν με ίδιους πόρους. Το 11,4% τις χρηματοδότησε μέσω προγραμμάτων χρηματοδότησης και μόλις το 3,9% μέσω τραπεζικού δανεισμού.

Χρηματοδότηση και τομείς επενδύσεων

Όπως δείχνουν τα στοιχεία, το 2022 ήταν η πρώτη χρονιά μετά την κρίση χρέους κατά την οποία οι αποσβέσεις δεν ξεπέρασαν τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου κάτι το οποίο σημαίνει ότι η αποεπένδυση σταμάτησε και είχαμε αύξηση του καθαρού αποθέματος κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα το 2022 είχαμε επενδύσεις που άγγιξαν τα 26.923 εκ. ευρώ σε σταθερές τιμές αυξημένες κατά 13,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η εκτίναξη αυτή οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην αύξηση των επενδύσεων για κατοικίες και κατασκευές αλλά και σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό.

Η ίδια τάση, όπως αναφέρουν οι ερευνητές της ΓΣΕΒΕΕ, εμφανίζει έντονες διακυμάνσεις σε επίπεδο επιχειρήσεων συναρτήσει του μεγέθους των επιχειρήσεων, του κλάδου δραστηριοποίησης (π.χ. ένταση γνώσης) καθώς και άλλων επιχειρησιακών διαστάσεων (π.χ. βαθμός ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών, καινοτομική ικανότητα, θέση σε αλυσίδες αξίας, δυναμισμός, επίπεδα επενδύσεων).

Από την επεξεργασία των στοιχείων της έρευνας προκύπτει, πιο αναλυτικά, ότι το 21,6% των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων πραγματοποίησε κάποια μορφής επένδυση σε «Τεχνολογικό εξοπλισμό και ψηφιακές τεχνολογίες (π.χ. λογισμικό, ψηφιακές συσκευές και εφαρμογές κλπ)» κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, σημειώνοντας μια μικρή αύξηση σε σχέση με τον Ιούλιο του 2022 (17,9%). Τα σχετικά ποσοστά είναι υψηλότερα στον τομέα των Υπηρεσιών (25,3%) και στον τομέα του Εμπορίου (22,6%), ενώ καταγράφουν χαμηλότερες τιμές στον τομέα της μεταποίησης (14,4%). Επίσης καταγράφεται έντονη συσχέτιση με το επίπεδο του κύκλου εργασιών με τις επιχειρήσεις που καταγράφουν κύκλο εργασιών άνω των 300.000 ευρώ να απαντούν θετικά σε ποσοστό 34,5% σε σύγκριση με τις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 50.000 ευρώ (16,3%) και 50.000-100.000 ευρώ (21,3%). Περισσότερες θετικές απαντήσεις καταγράφονται επίσης στις επιχειρήσεις με μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων: 12,6% (χωρίς προσωπικό), 19,2% (1 άτομο), 26,6% (2-3 άτομα), 27,6% (4-5 άτομα) και 33,6% (πάνω από 5 άτομα).

Μικρή αύξηση των επενδύσεων καταγράφεται στην κατηγορία «Μηχανολογικός εξοπλισμός και λοιπά μηχανήματα (πχ οχήματα)» με το 20,5% των επιχειρήσεων να δηλώνει ότι πραγματοποίησε επενδύσεις κατά το Β' εξάμηνο του 2022 σε σχέση με το 13,7% τον Ιούλιο του 2022.

Κατ' αναλογία, καταγράφεται έντονη συσχέτιση με το επίπεδο του κύκλου εργασιών με τις επιχειρήσεις που καταγράφουν κύκλο εργασιών άνω των 300.000 ευρώ να απαντούν θετικά σε ποσοστό 44,6% σε σύγκριση με τις επιχειρήσεις με χαμηλότερο κύκλο εργασιών (18,8% στην κατηγορία 100.000-300.000 ευρώ).

Ποσοστό 10,8% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι πραγματοποίησε επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις και λοιπό εξοπλισμό (ενισχυμένο ποσοστό σε σύγκριση με το 8,1% τον Ιούλιο του 2022).

Ο τομέας της μεταποίησης υπολείπεται με ποσοστό 5,6% σε σχέση με τους τομείς των Υπηρεσιών (14,3%) και του Εμπορίου (10,6%). Οι επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των 5 ατόμων επενδύουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό (24,3%) στη συγκεκριμένη κατηγορία (ποσοστό 12,1% στις επιχειρήσεις με προσωπικό 4-5 άτομα).

Υψηλότερα επίπεδα επενδύσεων καταγράφονται επίσης στην κατηγορία «Κατάρτιση - εκπαίδευση προσωπικού (9,2%) (π.χ. συστήματα πιστοποίησης οργάνωσης και λειτουργίας)». Τον Ιούλιο του 2022, το αντίστοιχο ποσοστό καταγράφεται σε 5,6% (Α' εξάμηνο του 2022) και τον Φεβρουάριο του 2022 σε 6,1% (ήτοι Β' εξάμηνο του 2021). Υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στον τομέα των Υπηρεσιών (12%) σε σύγκριση με τον τομέα του εμπορίου (8%) και τον τομέα της μεταποίησης (6,7%).

Παρατηρείται έντονη συσχέτιση με το επίπεδο του κύκλου εργασιών με τις επιχειρήσεις που καταγράφουν κύκλο εργασιών άνω των 300.000 ευρώ να απαντούν θετικά σε ποσοστό 23% σε σύγκριση με τις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 50.000 ευρώ (3,5%) και 50.000-100.000 ευρώ (7,5%).

Σε επίπεδο συγκεντρωτικών στοιχείων προκύπτει ότι το 36,8% των επιχειρήσεων έκανε κάποιου είδους επένδυση στις προαναφερόμενες κατηγορίες.

Αναφορικά με το ύψος των επενδύσεων, υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στις κατηγορίες επενδύσεων έως 2.000 ευρώ (27%) και 2.001 με 5.000 ευρώ (24,7%), ενώ ακολουθούν οι κατηγορίες 5.001 με 10.000 ευρώ (14%), 10.001-20.000 ευρώ (9,4%), 20.001-50.000 ευρώ (4,9%). Τέλος, το 13,7% δήλωσε ότι η επένδυση που πραγματοποίησε το δεύτερο εξάμηνο του 2022 ήταν άνω των 50.000 ευρώ.

Σε ό,τι αφορά στην πηγή χρηματοδότησης των επενδύσεων, καταγράφεται ότι τα ίδια κεφάλαια εξακολουθούν να αποτελούν τη βασική πηγή χρηματοδότησης για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στους τομείς υπηρεσιών (84,6%) και μεταποίησης (82,3%), ενώ στον τομέα του εμπορίου το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε ποσοστό 73,3%.

Εντούτοις, παρατηρείται ότι διαμορφώνεται μια μικρή μείωση των ιδίων κεφαλαίων ως προς το ποσοστό στο μείγμα πηγών χρηματοδότησης από 86,4% τον Φεβρουάριο του 2022 σε 80,5% τον Φεβρουάριο του 2023, ενώ υφίσταται αντίστοιχη αύξηση στην κατηγορία «Προγράμματα χρηματοδότησης (π.χ. ΕΣΠΑ)» από 6% τον Φεβρουάριο του 2022 σε 11,4% τον Φεβρουάριο του 2023. Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στον τομέα του εμπορίου (15,85) και ακολουθούν ο τομέας της μεταποίησης (9,7%) και των υπηρεσιών (9%).

Σε γεωγραφικό επίπεδο, η περιφερειακή ενότητα Νησιά Αιγαίου και Κρήτη καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό στην κατηγορία «Προγράμματα χρηματοδότησης» (14,9%) έναντι των περιφερειακών ενοτήτων Αττική (11,2%), Βόρεια Ελλάδα (11,9%) και Κεντρική Ελλάδα (8,7%).

Ο τραπεζικός δανεισμός παραμένει σε χαμηλά ποσοστά ως επιλογή χρηματοδότησης επενδύσεων για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (3,9%). Τομεακά ο τραπεζικός δανεισμός καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό στον τομέα της μεταποίησης (6,5%) έναντι του τομέα του εμπορίου (5%) και του τομέα των υπηρεσιών (2,1%). Φαίνεται λοιπόν πως το η πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει ένα μείζον πρόβλημα για τις ΜμΕ.

Στο μεταξύ, διατηρείται το στοιχείο το οποίο έχει επισημανθεί και στην έκθεση του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 2022, δηλαδή, ενώ παρατηρείται μία αύξηση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα η καθαρή χρηματοδότηση (πιστωτική επέκταση) προς τις μικρές επιχειρήσεις παραμένει σε αρνητικά επίπεδα.

Επιπροσθέτως όσες μικρές επιχειρήσεις έχουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση αντιμετωπίζουν έως και 2,5% υψηλότερο επιτόκιο σε σχέση με τις μεγαλύτερες.