Ενεργειακές Κοινότητες - Μια κοινωνικά δίκαιη λύση απέναντι στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας

Το ενεργειακό ζήτημα, μαζί με τη κλιματική κρίση και την εκτίναξη των τιμών των τροφίμων, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τρέχοντα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Μάλιστα αναμένεται να διαρκέσει αρκετά, αφού στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται ούτε καν πρόταση για μια βιώσιμη λύση μακράς διάρκειας. Με καθυστέρηση 30 ετών υιοθετούνται οι διαχρονικές προτάσεις του Πράσινου Κινήματος και εκπονούνται επιτέλους σχέδια ενεργειακής μετάβασης προς τις Ανανεώσιμες Πηγές, προς την Εξοικονόμηση Ενέργειας και τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ο τρόπος όμως που επιχειρείται αυτή η μετάβαση, ειδικά στην Ελλάδα, με τις νέες μονάδες να εγκαθίστανται από μεγάλα οικονομικά συμφέρονται σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, φαίνεται αναποτελεσματικός και κυρίως κοινωνικά άδικος. Οι τοπικές κοινωνίες μένουν απέξω χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος και αντιδρούν, βλέποντας τη γη, το νερό και τον αέρα τους να γίνονται βορά για πλουτισμό των λίγων και τις μονάδες ΑΠΕ να συμβάλουν στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους.

[caption id="attachment_2027546" align="alignnone" width="337"] Ο κ. Φίλιππος Γκανούλης, Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας και επικεφαλής της παράταξης «Οικολογία – Πράσινη Λύση»[/caption]

Απάντηση σ΄ αυτό το άδικο και εν μέρει καταστροφικό σκηνικό θα μπορούσαν να δώσουν οι Ενεργειακές Κοινότητες. Πρόκειται για συνεταιρισμούς φυσικών ή νομικών προσώπων που θεσμοθετήθηκαν με το νόμο 4513 του 2018 και έχουν ως αποκλειστικό αντικείμενο την ενέργεια και μάλιστα την «καθαρή» ενέργεια ή δράσεις εξοικονόμησης και βελτίωσης της απόδοσης. Πρόκειται στην ουσία για ένα συνεταιριστικό μοντέλο που επιτρέπει τον ενεργειακό συμψηφισμό παραγωγής και κατανάλωσης για είκοσι χρόνια. Έτσι τα μέλη της Ενεργειακής κοινότητας είναι στην ουσία οι καταναλωτές της, μειώνοντας ή μηδενίζοντας ακόμη το κόστος του ρεύματος που καταναλώνουν. Η παρούσα κυβέρνηση φαίνεται, δυστυχώς, να μην προωθεί ενεργά τον θεσμό σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη, με την άρση της προτεραιότητας για τη χορήγηση όρων σύνδεσης και ακόμη και σε περιοχές απολιγνιτοποίησης, σε μια περαιτέρω λογικής προώθησης μεγάλων κερδοσκοπικών συμφερόντων στον χώρο των ΑΠΕ. Δυστυχώς, με την παρούσα κυβερνητική πολιτική, ο ηλεκτρικός χώρος εξαντλείται σε μεγάλες ιδιωτικές μονάδες, ενώ δεν προβλέπεται η αναβάθμιση των δικτύων με δημόσια δαπάνη, ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε ενεργειακές κοινότητες να υλοποιήσουν τα έργα τους.

Μια Ενεργειακή Κοινότητα λειτουργεί, ως ένα βαθμό, αντίθετα με το κλασσικό μοντέλο επιχείρησης, όπου η μεγιστοποίηση του κέρδους συνεπάγεται συγκέντρωση κεφαλαίου και παραγωγής. Σε μια Ενεργειακή Κοινότητα η παραγωγή αποκεντρώνεται και διανέμεται τοπικά ανάλογα με τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους, είναι υποχρεωτικά μικρής κλίμακας και όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από συνειδητοποιημένες ομάδες πολιτών.

Με τις Ενεργειακές Κοινότητες ως κύριο φορέα της ενεργειακής μετάβασης θα μπορούσε να αποφευχθεί το «εμπόλεμο καθεστώς», στο οποίο έχουμε φτάσει σήμερα πχ με την επέκταση των πάρκων μεγαθηρίων ανεμογεννητριών σε ευαίσθητες βουνοκορφές και προστατευόμενες περιοχές φυσικού κάλλους σε όλη την Ελλάδα.

Στην Ευρώπη λειτουργούν ήδη χιλιάδες Ενεργειακοί Συνεταιρισμοί με πολύ καλή έως άριστη γενική οικονομική και λειτουργική κατάσταση. Στην Ελλάδα, οι συνεταιρισμοί έχουν μεν μια πολύ κακή προϊστορία, όμως σε ειδικές ομάδες του ενεργού πληθυσμού αρχίζουν και αναφύονται χαρακτηριστικά θετικών συνεργασιών. Από την άλλη, η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου αναγνωρίζει ότι «κάτι πρέπει να αλλάξει» στην κοινωνική, πολιτική και περιβαλλοντική μας συμπεριφορά. Το να επαναφέρουμε τον ήλιο, τον αέρα, το νερό, τη γη, τη φυτική και ζωική παραγωγή στο επίκεντρο της παραγωγής ενέργειας, αποτελεί ούτως ή άλλως μια επαναστατική αλλαγή στον τρόπο που ο πολίτης αντιλαμβάνεται τη θέση του στη φύση και στην κοινωνία. Αυτό, εκτός από απελευθέρωση, σίγουρα εισάγει με τη σειρά του ένα νέο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς ως παραγωγού και καταναλωτή. Κι ας μη ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα οι ΑΠΕ μας έχουν δοθεί πολύ πιο απλόχερα απ΄ ότι στην Κεντρική Ευρώπη και επομένως ξεκινάμε πάντα με πλεονέκτημα. Η παρούσα συγκυρία αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να κάνουμε πράξη τις ιδέες μας. Ο αγώνας για την ενεργειακή δημοκρατία έχει καθυστερήσει σημαντικά στην χώρα μας, και κινδυνεύει να καταδικαστεί για πάντα αν τάχιστα δεν αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο γύρω από τις ενεργειακές κοινότητες, δίνοντας τους πρωταγωνιστικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ στην χώρα μας.