«Ελλάδα 2.0»: Τα περιβαλλοντικά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης

H προστασία και αξιοποίηση του περιβάλλοντος, αλλά και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αποτελούν βασικές προτεραιότητες του νέου εθνικού σχεδίου για την αλλαγή του οικονομικού υποδείγματος της Ελλάδας στην μετά-Covid εποχή.

Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό από το ΥΠΕΝ, για περιβαλλοντικά έργα στα 6,023 δισεκατομμύρια υπολογίζονται οι άμεσοι πόροι από το Ταμείο, ενώ συνολικά οι επενδυτικοί πόροι που αναμένεται να κινητοποιηθούν τα προσεχή χρόνια στον συγκεκριμένο τομέα ανέρχονται σε 10,39 δισεκατομμύρια ευρώ. Συνολικά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται η δημιουργία συνολικά 180.000 χιλιάδων θέσεων εργασίας και 7% αύξηση του ΑΕΠ, μέχρι το 2026.

Ανάμεσα στις εμβληματικές επενδύσεις που έχουν συμπεριληφθεί για έργα περιβάλλοντος, συμπληρωματικά με τις δράσεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα και τη Δίκαιη Μετάβαση είναι, μεταξύ άλλων, το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης, οι άμεσες επενδύσεις για την Προστασία της Βιοποικιλότητας, η Ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας, η σύνταξη των Πολεοδομικών Σχεδίων σε όλη τη χώρα, σε συνδυασμό με την υλοποίηση σημαντικών Στρατηγικών Αστικών Αναπλάσεων αλλά και επενδύσεις σε έργα επεξεργασίας λυμάτων, κυκλικής οικονομίας, ύδρευσης και άρδευσης.

Ειδικότερα:

Στρατηγικές αναπλάσεις:

Στον Ελαιώνα, στη Δυτική Αθήνα, στο νότιο παραλιακό μέτωπο της Αττικής, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και άλλες πόλεις, μικρές και μεγάλες, που αναμένεται να βελτιώσουν την ζωή των κατοίκων και θα αποτελέσουν πόλους έλξης επισκεπτών, επενδύσεων και νέων θέσεων εργασίας.

Ανάπλαση πρώην βασιλικών Κτημάτων Τατοΐου:

Ανακαίνιση των 42 ιστορικών κτιρίων και των υποδομών του κτήματος και ανάπτυξη περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών στο δάσος του Τατοΐου, με στόχο την απόδοση του ανακαινισμένου κτήματος στους κατοίκους του λεκανοπεδίου για επαφή με τη φύση και ψυχαγωγία.

Ανακαίνιση ΟΑΚΑ:

Αναβαθμίζεται η μεγαλύτερη αθλητική εγκατάσταση της χώρας ώστε να γίνει πόλος έλξης δραστηριοτήτων και ψυχαγωγίας των κατοίκων του λεκανοπεδίου της Αθήνας.

Πολεοδομικά Σχέδια σε όλη την Ελλάδα:

Στην επόμενη πενταετία ολοκληρώνεται ο πολεοδομικός χάρτης της χώρας, καθώς σήμερα καλύπτεται μόλις το 20%. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, πρόκειται για μεταρρύθμιση που θα διευκολύνει τη νόμιμη δόμηση λύνοντας ένα από τα μεγάλα προβλήματα που διαχρονικά καθυστερεί και εμποδίζει την προσέλκυση επενδύσεων και την φιλική προς το περιβάλλον πολεοδομική ανάπτυξη.

Νέος Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός:

Με στόχο μεταξύ άλλων την προσέλκυση επενδύσεων σε υπεράκτιες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (υπεράκτιες ανεμογεννήτριες κ.λπ.), που θα αξιοποιήσουν το τεράστιο αιολικό δυναμικό της ελληνικής θαλάσσιας επικράτειας.

Νέος χωροταξικός σχεδιασμός για τις ΑΠΕ, τη βιομηχανία, τον τουρισμό και τις υδατοκαλλιέργειες.

Θα αποσαφηνίσει και θα ρυθμίσει το θεσμικό πλαίσιο για την κατανομή και κατασκευή όλων των σχετικών τύπων έργων και υποδομών και θα διευκολύνει την προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην πράσινη οικονομία.

Αναδάσωση 165.000 στρεμμάτων σε όλη την Ελλάδα

Αποκατάσταση καμένων περιοχών αλλά και την ποιοτική διαφοροποίηση των νέων αναδασωμένων εκτάσεων με νέες ποικιλίες ανθεκτικότερες στις θερινές πυρκαγιές. Ολοκληρωμένη παρέμβαση στην περιοχή της Πάρνηθας και αντίστοιχη στην Θεσσαλονίκη με στόχο την αναβάθμιση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Ενίσχυση των δικτύων ύδρευσης περιοχών της Δυτικής Ελλάδας (Πρέβεζα, Άρτα) και νησιών (Λέσβος, Λευκάδα, Κέρκυρα).

Ενισχύεται έτσι η ανθεκτικότητα των περιοχών στην κλιματική αλλαγή, αλλά και η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

Δημιουργία υποδομών επεξεργασίας αστικών λυμάτων

Αφορά οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων σε τουριστικά και περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και ειδικά τα παραλιακά μέτωπα Κορινθίας, το Δυτικό παραλιακό μέτωπο Βόλου, την περιοχή του Μόρνου, οικισμούς σε Ιωάννινα, Πέλλα, Κερατέα και σε νησιά όπως Κρήτη, Κέρκυρα, Σκύρος, Σκόπελος κα.

Προβλέπεται εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων και επανάχρηση του επεξεργασμένου ύδατος, σε σημαντικές πόλεις της χώρας (π.χ. Αλιβέρι, Σέρρες, Σιθωνία, Λαμία, Τρίκαλα, Λάρισα, Νάουσα της Πάρου) και στην Μοναστική Κοινότητα Αγίου Όρους, αλλά και υποδομές διαχείρισης ιλύος σε μεγάλες πόλεις (π.χ. Σέρρες, Ιωάννινα, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη).

Μεγάλες επενδύσεις σε αρδευτικά δίκτυα

Κατασκευή και εκσυγχρονισμός φραγμάτων, αρδευτικών δικτύων, δεξαμενών κα σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα (ΣΔΙΤ), ώστε να υπάρξει αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων και κατά συνέπεια της αγροτικής παραγωγής με παράλληλη έξυπνη διαχείριση των υδατικών πόρων και την εξοικονόμηση των διαθέσιμων υδατικών αποθεμάτων. Στόχος των έργων που θα φτάσουν σε σύνολο προϋπολογισμού τα 750 εκατ. ευρώ, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας του αγροτοδιατροφικού τομέα, η αύξηση του αγροτικού εισοδήματος και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη διάρκεια της κατασκευής και στη συνέχεια συντήρησης των έργων.

Κατασκευή και εκσυγχρονισμός των υποδομών υδροδότησης και διαχείρισης πόσιμου νερού

Περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και εγκαταστάσεις αφαλάτωσης με συνεργασία δημόσιου ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων Τηλεμετρίας - Τηλεχειρισμού και τοποθέτηση έξυπνων υδρομέτρων με σκοπό την ορθολογική διαχείριση του πόσιμου ύδατος και την ανίχνευση των διαρροών, ώστε να αποφευχθεί η μη πληρωμή - ατιμολόγητο νερό-σε επίπεδο δικτύου και σε επίπεδο τελικού καταναλωτή. Πρόγραμμα «εξοικονόμησης ύδατος» για την καλύτερη διαχείριση του πόσιμου νερού.

Δημιουργία εθνικού δικτύου με μονοπάτια και διαδρομές πεζοπορίας

Αποκατάσταση αναβαθμίδων (ξερολιθιές), που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο μεσογειακό περιβάλλον όπως η προστασία από τη διάβρωση και τις πλημμύρες. Δημιουργία και αναβάθμιση μουσειακών χώρων για τη φυσική ιστορία της Ελλάδας και ψηφιοποίηση συλλογών της Ελληνικής Φυσικής Ιστορίας. Δημιουργία Εθνικού Συστήματος Παρακολούθησης ειδών, βιοτόπων και προστατευόμενων περιοχών, και άλλες δράσεις προστασίας της βιοποικιλότητας.

Εκσυγχρονισμός του τεχνολογικού εξοπλισμού της Πολιτικής Προστασίας.

Περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων: Αισθητήρες GPS στα οχήματα της πυροσβεστικής και σε άλλα οχήματα πολιτικής προστασίας, μετεωρολογικοί σταθμοί, σεισμογράφοι, κάμερες, συστήματα ανίχνευσης πυρκαγιών, αισθητήρες που προειδοποιούν για την άνοδο των υδάτων καθώς και δημιουργία χαρτών πλημμυρικών κινδύνων και συστήματα κατάσβεσης πυρκαγιών σε κρίσιμους αρχαιολογικούς χώρους, καθώς και σε περιοχές natura, περιοχές μεγάλου φυσικού κάλους κ.λπ.

Κατασκευή 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Κέντρων

Στόχος να καταστεί πιο έγκαιρη και αποτελεσματική η διαχείριση των κινδύνων και των κρίσεων και σε περιφερειακό επίπεδο από την Πολιτική Προστασία

Αύξηση της ανακύκλωσης

Στόχος η αντιμετώπιση του προβλήματος της υγειονομικής ταφής που αποτελεί την επικρατέστερη επιλογή διαχείρισης αποβλήτων, φτάνοντας το 80% των συνολικών αστικών στερεών αποβλήτων. Επίτευξη των στόχων μείωσης στο 10% των αστικών στερεών αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής μέχρι το 2030 και αύξησης του ποσοστού ανακύκλωσης κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2025.

Έξυπνες περιβαλλοντικές και πολιτιστικές υποδομές

Η επένδυση αποσκοπεί στη βελτίωση των τομέων του περιβάλλοντος και του πολιτισμού με ανάπτυξη «έξυπνων υποδομών» (Smart Infrastructure). Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ανάπτυξη: (1) Πληροφοριακού Συστήματος οριοθέτησης υδατορευμάτων, (2) Ψηφιακής τράπεζας για συναλλαγές αναλογίας κτιρίου-οικοπέδου, (3) Ψηφιακής δράσης μέτρησης και παρακολούθησης των ατμοσφαιρικών ρύπων και της θαλάσσιας ρύπανσης, (4) Έξυπνης υποδομής για τα δημόσια κτίρια και (5) Ανάπτυξης διαδραστικών ψηφιακών υπηρεσιών και παραγωγής ψηφιακού περιεχομένου για την προώθηση πολιτιστικών εκθεμάτων με επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα στα μουσεία

Όπως έγινε γνωστό, για την υλοποίηση των δράσεων πρόκειται να δοθούν ισχυρά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις (πράσινος, ψηφιακός μετασχηματισμός, καινοτομία, εξωστρέφεια), αλλά και για Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα σε νέα, μεγάλα έργα υποδομών, όπως είναι τα αρδευτικά.

Για την υλοποίηση των έργων, η μέγιστη χρηματοδότηση από το Ταμείο φθάνει το 50%, χωρίς κρατικές εγγυήσεις, η συμμετοχή τραπεζών και επενδυτών τουλάχιστον στο 30% και 20% αντιστοίχως, ενώ προβλέπεται η χρηματοδότηση μόνο επιλέξιμων έργων βάσει των στρατηγικών πυλώνων. Σημειώνεται τέλος ότι τα δάνεια θα δοθούν μέσω Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων (IFIs) και του Τραπεζικού Συστήματος.