Εκλογές στην Τουρκία: «Ο Ερντογάν έπληξε το πορτοφόλι του λαού» - Θρυαλλίδα εξελίξεων το κόστος ζωής
Ο Χακίμ Εκιντζί, κουρέας από την Κωνσταντινούπολη και επί μακρόν υποστηρικτής του Ταγίπ Ερντογάν, δεν θα τον ψηφίσει στις εκλογές της προσεχούς Κυριακής αφού θεωρεί υπεύθυνη την οικονομική πολιτική του προέδρου για την μείωση της αγοραστικής δύναμης στη χώρα και για το γεγονός ότι πολλοί πολίτες δεν έχουν πλέον την δυνατότητα να αγοράσουν ούτε τα βασικά τρόφιμα.
Ο Ερντογάν και το ισλαμοσυντηρητικό του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) κατάφεραν να διατηρήσουν την εκλογική τους βάση, η οποία αποτελείται κυρίως από χαμηλού εισοδήματος συντηρητικούς μουσουλμάνους Τούρκους, χάρη στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη της πρώτης δεκαετίας του στην εξουσία της χώρας.
Αλλά η κρίση του κόστους ζωής, την οποία πυροδότησε το ανορθόδοξο οικονομικό πρόγραμμα του Ερντογάν κατά τον τελευταίο ένα με ενάμιση χρόνο, έπληξε το ποσοστό της δημοτικότητάς του και καθίσταται τώρα η μεγαλύτερη εκλογική πρόκληση στην εικοσαετή παραμονή του στην εξουσία.
Ορισμένες δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Ερντογάν να έπεται στις δημοσκοπήσεις του αντιπάλου του, του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ενόψει του πρώτου γύρου των εκλογών την προσεχή Κυριακή, παρότι η ψαλίδα έχει μικρύνει.
Ο αγώνας για την εξασφάλιση των εδρών στο τουρκικό κοινοβούλιο παραμένει στην κόψη του ξυραφιού με την αντιπολίτευση πιθανόν να εξασφαλίζει οριακή πλειοψηφία.
"Κάποτε μπορούσαμε να αγοράσουμε τρεις με τέσσερις σακούλες λαχανικών με 150-200 τουρκικές λίρες (περίπου 7 με 9 ευρώ). Μαζί με τη σύζυγό μου τις σηκώναμε μετά βίας. Τώρα μετά βίας γεμίζουμε δύο σακούλες", λέει ο 63χρονος Εκιντζί κάνοντας μια σύντομη παύση για να κουρέψει έναν πελάτη στο κουρείο του στη συνοικία Μπεσίκτας της Κωνσταντινούπολης.
"Θα έλεγα ότι αυτοί που μας κυβερνάνε ευθύνονται. Νομίζω ότι φταίνε οι λανθασμένες αποφάσεις τους. Κάποτε ήμουν υποστηρικτής του AKP, αλλά τώρα δεν νομίζω να τους ψηφίσω", σημειώνει.
Οι απόψεις του Εκιντσί αντιπροσωπεύουν εκατομμύρια Τούρκους, οι οποίοι επί χρόνια κλήθηκαν να διαχειριστούν τον καλπάζοντα πληθωρισμό.
Οι τιμές των τροφίμων τον Απρίλιο κατέγραψαν ετήσια αύξηση 54% με τον ονομαστικό πληθωρισμό να μειώνεται στο 43,7% έπειτα από την κορύφωσή του στο 85,5% τον Οκτώβριο--το υψηλότερο επίπεδο επί διακυβέρνησης Ερντογάν.
Ο ετήσιος πληθωρισμός έχει παραμείνει διψήφιος για σχεδόν όλη την πενταετία μετά τις γενικές εκλογές του 2018.
Ξεκίνησε να αυξάνεται μετά την νομισματική κρίση στο τέλος του 2021, που προκλήθηκε από μια σειρά μειώσεων των επιτοκίων, που συμβάδιζαν με τις ανορθόδοξες απόψεις του Ερντογάν.
Όπως λέει ο Εκιντζί, εκείνος ξεκίνησε να αμφισβητεί την υποστήριξή του προς τον πρόεδρο και το AKP για οικονομικούς λόγους λίγο μετά τις εκλογές του 2018 και την οριστική του απόφαση να μην τους ξαναψηφίσει την έλαβε μετά την νομισματική κρίση το 2021.
Η τουρκική λίρα έχασε το 44% το 2021 και το 30% το 2022.
Έχασε 76% κατά τη δεύτερη προεδρική θητεία του Ερντογάν, η οποία σηματοδοτήθηκε από πολλές νομισματικές κρίσεις εξαιτίας της ανορθόδοξης πολιτικής του, των γεωπολιτικών εξελίξεων --όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία--και των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στην Άγκυρα και στην Ουάσινγκτον.
"Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι ανεξέλεγκτη. Δεν μπορούμε να αγοράσουμε τίποτα. Δεν τήρησαν τίποτα από όσα είπαν, επομένως δεν μου εμπνέουν εμπιστοσύνη", εξηγεί ο Εκιντζί.
Λόγια και πράξεις
Αυτός ο τούρκος κουρέας εργάζεται μόνος του αφού αναγκάστηκε να απολύσει τους δύο υπαλλήλους του. Μάλιστα, όπως λέει ο ίδιος, δεν μπορεί να πάρει δάνειο παρά τη μείωση των επιτοκίων, καθώς οι αρχές έχουν περιορίσει τη χορήγηση καταναλωτικών δανείων για να σταθεροποιήσουν τον πληθωρισμό.
Εξάλλου, τα δάνειά του σε ξένο νόμισμα πολλαπλασιάστηκαν σε όρους λίρας με τη διολίσθηση της τουρκικής λίρας.
Ωστόσο, πολλοί ψηφοφόροι του AKP εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μόνο ο Ερντογάν μπορεί να φτιάξει την οικονομία ή αποδίδουν την παρούσα κατάστασή της σε άλλους παράγοντες.
Η Χαλιμά Ντουμάν, που ζει στην Κωνσταντινούπολη, λέει ότι αυτό που ευθύνεται για την αύξηση του κόστους διαβίωσης είναι ότι οι επιχειρηματίες αυξάνουν τις τιμές για να έχουν μεγαλύτερα κέρδη.
"Ο Ερντογάν μπορεί να το λύσει με μια του κίνηση", εκτιμά κάνοντας διάλειμμα από τα ψώνιά της σε μια λαχαναγορά στο κέντρο της πόλης.
Η αντιπολίτευση, περιλαμβανομένης της αντιπολιτευόμενης συμμαχίας του Κιλιτσντάρογλου, είναι μόνο λόγια, κατά τη γνώμη της.
"Δεν κάνουν τίποτα", υποστηρίζει.
Ο Μπιρόλ Μπασκάν, συγγραφέας και πολιτικός αναλυτής που δεν συνδέεται με κανένα κόμμα, λέει ότι ακόμη και οι "σκληροπυρηνικοί" υποστηρικτές του Ερντογάν δεν αρνούνται ότι η οικονομία δεν τα πάει όσο καλά τα πήγαινε στην αρχή της θητείας του.
"Ο λόγος που αυτό το κόμμα συνέχισε να κερδίζει είναι επειδή μοίραζε στους ψηφοφόρους του συγκεκριμένες παροχές. Αυτή είναι η πρώτη φορά που φαίνεται να μην πιάνουν τα μαγικά εξαιτίας της οικονομίας, εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού (και) του αυξανόμενου κόστους ζωής. Έπληξε βαριά το πορτοφόλι του λαού και αυτός είναι φαντάζομαι και ο λόγος που πλέον δεν είναι εξασφαλισμένη η νίκη σε αυτές τις εκλογές", εκτιμά.
«Πείνα και μόνο πείνα»
Κάποιοι ψηφοφόροι δεν είναι πεπεισμένοι ότι η αντιπολίτευση θα μπορέσει κι εκείνη να καθησυχάσει τις οικονομικές ανησυχίες άμεσα.
Ο Ταλάτ Γκιούλ, ένας μαρμαροτεχνίτης, δεν έχει ψηφίσει ποτέ για το AKP ή για τους συμμάχους του.
Το μόνο που μπορεί τώρα να δει είναι "πείνα και μόνο πείνα" γύρω του, αλλά αμφιβάλλει αν θα αλλάξουν σύντομα τα πράγματα σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης.
"Τα τελευταία 21 χρόνια έχουν δημιουργήσει μια Τουρκία που δεν μπορεί να αλλάξει. Θα χρειαστούν 20 χρόνια για να ανακάμψει, όποιος κι αν έρθει στην εξουσία. Θέλω όμως να φύγει ο Ερντογάν", λέει.
Ο Εκιντζί δεν έχει ακόμη αποφασίσει ποιόν από τους τρεις υποψήφιους αντίπαλους του Ερντογάν θα ψηφίσει.
"Ο (Κιλιτσντάρογλου) μπορεί να είναι έντιμος...αλλά δεν έχουν ανακοινώσει τίποτα που να με πείθει. Θέλω την ισοτιμία με το δολάριο να πέσει μετά τις εκλογές. Θέλω την τιμή της βενζίνης να πέσει. Θέλω τον πληθωρισμό να πέσει. Θέλω πίσω τη ζωή που είχα πριν από πέντε ή έξι χρόνια. Θέλω να μπορεί να πάω για πικ-νικ, να ταξιδέψω στο εξωτερικό", λέει.
