Η Ουκρανία και η Ρωσία ξεπέρασαν πολλά εμπόδια και έβαλαν στην άκρη διαφορές για να φτάσουν σε ένα αποτέλεσμα που ωφελεί όλο τον κόσμο, δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες για τη συμφωνία Μόσχας-Κιέβου.
Αυτή υπογράφηκε για την επανέναρξη της εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών, στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης, παρουσία του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν και του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ. Ήδη οι τιμές καταγράφουν Ισχυρή πτώση, με φόντο τις προσδοκίες αύξησης των προμηθειών από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Τρία λιμάνια στην περιοχή της Οδησσού θα ξεμπλοκαριστούν, έτσι ώστε να ξεκινήσουν και πάλι οι εξαγωγές περίπου 20 εκατ. τόνων ουκρανικών σιτηρών.
Η συμφωνία προβλέπει τα εξής:
- Στο κέντρο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των τριών πλευρών, ένας Ουκρανός, ένας Ρώσος, ένας Τούρκος, καθώς και ένας εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών και οι ομάδες τους. Θα είναι επιφορτισμένο με την κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος εναλλαγής των πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα. - Σύμφωνα με ειδικούς που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, θα χρειασθούν ακόμη τρεις έως τέσσερις εβδομάδες για να ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες και να ξεκινήσει η λειτουργία του. - Την πραγματοποίηση επιθεωρήσεων των πλοίων κατά την αναχώρησή τους από τα ουκρανικά λιμάνια και κατά την άφιξή τους στην Τουρκία. - Η επιθεώρηση των πλοίων που θα μεταφέρουν τα φορτία των σιτηρών αποτελούσε απαίτηση της Μόσχας που ήθελε να αποκλείσει την παράλληλη μεταφορά όπλων στην Ουκρανία. - Για πρακτικούς λόγους, οι επιθεωρήσεις δεν θα γίνονται εν πλω, ενδεχόμενο που έχει εξετασθεί, αλλά στην Τουρκία, πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη, η οποία διαθέτει δύο σημαντικά εμπορικά λιμάνια, το Χαϊντάρπασά, στην είσοδο του Βοσπόρου και το Αμπαρλι, στην Θάλασσα του Μαρμαρά. - Οι επιθεωρήσεις θα γίνονται από εκπροσώπους των τεσσάρων πλευρών κατά τον απόπλου και τον κατάπλου.
- Ρώσοι και Ουκρανοί δεσμεύονται να σεβαστούν του διαδρόμους ναυσιπλοΐας που θα διασχίζουν την Μαύρη Θάλασσα και θα εξαιρούνται από κάθε στρατιωτική δραστηριότητα. - Βάσει της συμφωνίας, εάν χρειασθεί αποναρκοθέτηση, θα πρέπει να γίνει από «τρίτη χώρα» – άλλη από τις τρεις εμπλεκόμενες – η οποία δεν έχει ορισθεί. - Κατά την αναχώρηση από την Ουκρανία, τα πλοία θα συνοδεύονται από ουκρανικά (μάλλον πολεμικά) πλοία, ανοίγοντας τον δρόμο μέχρι την έξοδο από τα ουκρανικά χωρικά ύδατα.
Αναλυτικά, ο γενικός γραμματέα του ΟΗΕ δήλωσε:
«Σήμερα υπάρχει ένας φάρος στη Μαύρη Θάλασσα. Ο φάρος της ελπίδας. Ο φάρος της δυνατότητας. Ο φάρος της ανακούφισης σε έναν κόσμο που το χρειάζεται περισσότερο από ποτέ. Ευχαριστώ πολύ τους εκπροσώπους της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ουκρανίας. Ξεπεράσατε τα εμπόδια και βάλατε στην άκρη τις διαφορές, για να ανοίξετε το δρόμο για μια πρωτοβουλία που θα εξυπηρετεί τα κοινά συμφέροντα όλων. Η προώθηση της ευημερίας της ανθρωπότητας ήταν η κινητήρια δύναμη αυτών των συνομιλιών. Το ερώτημα δεν ήταν τι είναι καλό για τη μία ή την άλλη πλευρά. Η εστίαση ήταν σε αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για τους ανθρώπους του κόσμου μας».
Η συμφωνία θα έχει ισχύ τεσσάρων μηνών που θα ανανεώνεται αυτόματα. Αν 20 έως 25 τόνοι σιτηρών βρίσκονται σήμερα αποκλεισμένοι στα σιλό των ουκρανικών λιμανιών, με έναν ρυθμό μεταφοράς 8 τόνων τον μήνα, οι τέσσερις μήνες θα αρκέσουν για την μεταφορά του συνόλου των αποθεμάτων και την εκκένωση των σιλό. Μνημόνιο που θα συνοδεύει τη συμφωνία και θα υπογράφεται από τον ΟΗΕ και την Ρωσία θα εγγυάται ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας δεν θα αφορούν τα σιτηρά και τα λιπάσματα. Η πρόβλεψη αυτή αποτελεί όρο για την ισχύ της συμφωνίας και ετέθη ως προϋπόθεση από την Ρωσία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαιρέτισε σήμερα ως «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ στον λογαριασμό του στο Twitter. «Η Ρωσία δεν πρόκειται να εκμεταλλευθεί» τη συμφωνία με την Ουκρανία για τα σιτηρά, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της χώρας, Σεργκέι Σοϊγκού, μετά τις υπογραφές που «έπεσαν» στην Κωνσταντινούπολη και αποτελούν το πρώτο ενθαρρυντικό σημάδι για πτώσεις στις τιμές παγκοσμίως.
Η Ουκρανία βασίζεται στον ΟΗΕ για να εφαρμόσει τη συμφωνία, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα, υπογραμμίζοντας ότι «δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στη Ρωσία». «Ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», σύμφωνα με την ΕΕ και θα «αποτρέψει την επισιτιστική κρίση και τον πληθωρισμό παγκοσμίως», σχολίασε ο Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον, και ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τόνισαν σήμερα ότι είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί πλήρως η συμφωνία μεταξύ Κιέβου και Μόσχας ώστε να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια.