Ασθενείς σε κώμα: Νέες έρευνες αποκαλύπτουν κρυφή εγκεφαλική δραστηριότητα
Μία νέα έρευνα διαπίστωσε πως ακόμα και το 25% των ασθενών σε κώμα είναι σε θέση να αντιληφθεί τις οδηγίες που του δίνονται, ακόμα και αν εξωτερικά δεν φαίνεται να αντιδρά καθόλου.
Όταν ένας ασθενής με σοβαρή εγκεφαλική βλάβη βρίσκεται σε κώμα στην εντατική, οι συγγενείς και το ιατρικό προσωπικό αναρωτιούνται αν έχει ανακτήσει τη συνείδησή του. Συχνά, του ζητούν να κουνήσει το χέρι του. Αν ο ασθενής δεν αντιδράσει, θεωρείται συνήθως πως παραμένει σε βαθύ κώμα, χωρίς αντίληψη του περιβάλλοντος. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι αυτό δεν ισχύει πάντα. Ακόμη και αν ένας ασθενής δεν ανταποκρίνεται εξωτερικά, μπορεί να υπάρχουν λειτουργίες του εγκεφάλου που δείχνουν πως αντιλαμβάνεται το περιβάλλον.
Προηγούμενες μελέτες είχαν καταγράψει εγκεφαλική δραστηριότητα σε περίπου 15-20% των περιπτώσεων, αλλά μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο “New England Journal of Medicine” αυξάνει το ποσοστό αυτό στο 25%. Η Γιέλενα Μπόντιεν, επικεφαλής της έρευνας από το Κέντρο Νευροτεχνολογίας και Νευροαποκατάστασης του Γενικού Νοσοκομείου Μασαχουσέτης, επισημαίνει πως ορισμένοι ασθενείς φαίνεται να μην επεξεργάζονται τα εξωτερικά ερεθίσματα, όμως προηγμένες τεχνολογικές μέθοδοι, όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) και το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG), αποκαλύπτουν ότι ο εγκέφαλός τους λειτουργεί διαφορετικά.
Η έρευνα εξέτασε ασθενείς από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη που είχαν υποστεί σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες από ατυχήματα, εγκεφαλικά επεισόδια ή καρδιακές ανακοπές. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, οι επιστήμονες ζήτησαν από τους ασθενείς να φανταστούν ότι κινούν το χέρι τους ή ότι ασχολούνται με κάποιο άθλημα. Παρά την απουσία εξωτερικής αντίδρασης, σε 60 από τους 241 ασθενείς διαπιστώθηκε ότι επεξεργάζονταν τις οδηγίες στο μυαλό τους. Αυτοί οι ασθενείς φαίνεται πως έχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν εξωτερικά ερεθίσματα, να κατανοήσουν τη γλώσσα και να διαθέτουν βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Το μεγάλο ηθικό δίλημμα
Η έρευνα θέτει σημαντικά ηθικά διλήμματα σχετικά με το αν πρέπει να συνεχίζεται η θεραπεία ασθενών που δεν παρουσιάζουν εξωτερικές αντιδράσεις. Ο Γιούλιαν Μπέζελ, εκπρόσωπος της Επιτροπής Νευρολογικής Εντατικής Θεραπείας της Γερμανικής Εταιρείας Νευρολογίας, θεωρεί την έρευνα πολύ σημαντική, καθώς εξετάζει το μεγαλύτερο δείγμα ασθενών μέχρι σήμερα και προσεγγίζει το φαινόμενο με συστηματικό τρόπο. Τονίζει, επίσης, ότι οι ασθενείς σε τέτοιες καταστάσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται πάντα με σεβασμό και ως να αντιλαμβάνονται τα εξωτερικά ερεθίσματα.
Παραμένει ασαφές πόσοι ασθενείς με κώμα παρουσιάζουν τέτοια εγκεφαλική δραστηριότητα, καθώς οι εξετάσεις δεν είναι τυποποιημένες και οι αιτίες των εγκεφαλικών βλαβών ποικίλλουν. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Μπέζελ, τα ποσοστά δείχνουν ότι περισσότεροι ασθενείς από ό,τι θεωρούσαμε μέχρι σήμερα είναι σε θέση να αντιληφθούν το περιβάλλον τους. Συχνά, οι επισκέπτες μιλούν στους ασθενείς σαν να μην τους ακούν, ενώ το νοσηλευτικό προσωπικό, που συνήθως χαιρετάει και συστήνεται στους ασθενείς, αποτελεί παράδειγμα του πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι ασθενείς σε κώμα.
