Από την παραβατικότητα στον αθλητισμό: Το αναμορφωτικό μέτρο της ένταξης ανήλικων σε σωματεία

Την αξιοποίηση του Αθλητισμού, ως ισχυρού αντίδοτου στην παραβατικότητα των ανηλίκων, βάσει του νέου αναμορφωτικού μέτρου (ν.5090/2024), παρουσίασαν οι υπουργοί Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, και Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, σε εκδήλωση στο ΟΑΚΑ. Πρόκειται για καινοτόμα δράση, μέρος της δέσμης μέτρων που λαμβάνει η Πολιτεία για την αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας, όπου επιλέγεται η ένταξη ανηλίκων 12-18 ετών, με ήπια παραβατικότητα, σε ερασιτεχνικά αθλητικά σωματεία, σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Με Κοινή τους Απόφαση οι δύο Υπουργοί (ΦΕΚ Β’ 6831, 13/12/2024) καθόρισαν σε 14 άρθρα κάθε λεπτομέρεια για το πλαίσιο εφαρμογής «του αναμορφωτικού μέτρου της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και συμμετοχής των ανηλίκων σε αθλητικά σωματεία», το οποίο μάλιστα ήδη υλοποιήθηκε στο Λασίθι. Όπως αποκάλυψε ο Πρόεδρος Πρωτοδικών και Δικαστής ανηλίκων, Γιάννης Ευαγγελάτος, ο οποίος συμμετείχε διαδικτυακά από τη Νεάπολη Λασιθίου, έχει επιβάλλει τις τελευταίες ημέρες –σε συνεργασία με την εκεί Επιμελήτρια ανηλίκων, Αλεξάνδρα Μαυρομμάτη- το νέο μέτρο σε έξι παιδιά με ήπια παραβατικότητα.

Για «ιστορική ημέρα» έκανε λόγο ο αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, που ευχαρίστησε όλα τα στελέχη και τους συνεργάτες στο Υπουργείο Αθλητισμού και στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, όλους όσοι συνέβαλαν και θα εξακολουθούν να συμβάλλουν, ώστε να εφαρμοστεί αυτή η πολιτική, και μεταξύ άλλων τόνισε: «Μόνο ο Αθλητισμός, με τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα, μπορεί να διδάξει σε όλα τα παιδιά, στη νέα γενιά, Αξίες όπως η πειθαρχία, ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, η συνεργατικότητα, η πίστη, η αυτοεκτίμηση και η αφοσίωση στη συνεχή αυτοβελτίωση. Άλλωστε, ο Αθλητισμός, όπως είναι παγκοσμίως αποδεκτό, με τις Αξίες και τα Ιδεώδη του, λειτουργεί ως κοινωνικό εργαλείο θετικών προτύπων συμπεριφοράς, ενσωμάτωσης, συμπερίληψης, ίσης μεταχείρισης, άρσης των ανισοτήτων και εξάλειψης των διακρίσεων».

Σε 5 περιφέρειες η πιλοτική εφαρμογή

Συνεχίζοντας, ο κ. Βρούτσης επισήμανε: «Ξεκινάμε πιλοτικά σε πέντε Περιφέρειες της χώρας (Αττική, Ιωάννινα, Χανιά, Καστοριά και Λασίθι, τις οποίες επισκεφθήκαμε, αλλά και διοργανώσαμε διήμερο διαδικτυακό επιμορφωτικό σεμινάριο για τους προπονητές των κατά τόπους σωματείων), προτού εκκινήσει η καθολική εφαρμογή του μέτρου, από το δικαστικό έτος 2025-2026. Καθορίσαμε τις αυστηρές προϋποθέσεις που χρειάζεται να πληρούν τα σωματεία, τα οποία δηλώνουν εθελοντική συμμετοχή στο πρόγραμμα, τις λεπτομερείς διαδικασίες από την ώρα επιβολής του αναμορφωτικού μέτρου, την απαιτούμενη συνεργασία με τους Επιμελητές κ.λπ.»

Ο αναπληρωτής υπουργός αθλητισμού εξέφρασε τη χαρά του για την «ενθουσιώδη», όπως τη χαρακτήρισε, ανταπόκριση αθλητικών σωματείων, ατομικών και ομαδικών αθλημάτων, στο νέο μέτρο. «Συμφώνησαν απολύτως στον κοινωνικό ρόλο που οφείλουν να διαδραματίσουν, αλλά και για την ευκαιρία που θα παράσχουν σε παιδιά ήπιας παραβατικότητας, προκειμένου εκείνα να επωφεληθούν από τα ευεργετήματα που προσφέρει η ενασχόληση με τον αθλητισμό, σε ένα υγιές και προστατευμένο περιβάλλον. Κάθε παιδί, που θα επανεντάσσεται μέσω του Αθλητισμού, θα αξίζει περισσότερο και από τα κύπελλα και από τα μετάλλια», κατέληξε ο Γιάννης Βρούτσης.

Τα τρία αναμορφωτικά μέτρα

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, υπογράμμισε: «Στον Ποινικό Κώδικα νομοθετήσαμε τρία πρωτοποριακά αναμορφωτικά μέτρα για τους ανήλικους παραβάτες. Το πρώτο είναι ότι ο δικαστής ανηλίκων μπορεί να επιβάλλει το αναμορφωτικό μέτρο της ένταξης σε αθλητικές δραστηριότητες, αυτό που κάνουμε σήμερα εδώ. Και είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που από την πρώτη στιγμή ο κ. Βρούτσης αυτό το ενστερνίστηκε, το αγκάλιασε. Το δεύτερο είναι ότι θα υπογραφεί σύντομα μια αντίστοιχη υπουργική απόφαση, η οποία θα οργανώσει το πλαίσιο για την επιβολή του αναμορφωτικού μέτρου για συμμετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες και ιδιαίτερα σε θεατρική ομαδική δράση, όπου τα παιδιά στην πραγματικότητα θα μπορούν να μετασχηματίζουν το θυμό τους σε θετική ενέργεια. Περί αυτού πρόκειται. Τα παιδιά τα οποία είναι παραβάτες είναι θυμωμένα παιδιά. Αρα, αυτός ο θυμός, ο οποίος είναι μια αρνητική ενέργεια, πρέπει να μετατραπεί σε θετική ενέργεια. Και ο αθλητισμός είναι ένα από τα καλύτερα "οχήματα" για να γίνει αυτό και ο πολιτισμός επίσης. Το τρίτο μέτρο που νομοθετήσαμε είναι η παροχή κοινωφελούς εργασίας. Υπάρχει ένα ωραίο παράδειγμα εδώ: αν ένα παιδί βανδαλίζει έργα τέχνης, ο καλύτερος τρόπος για να το αναμορφώσεις και να το εντάξεις στην κοινωνία είναι να το στείλεις να εργαστεί μαζί με τους συντηρητές των έργων τέχνης. Δηλαδή, να πάρεις το θυμό της καταστροφής και να τον μετατρέψεις σε μια ενέργεια θετική. Να δει πώς τα έργα τέχνης τα ομορφαίνουμε και τα κρατάμε στη ζωή και τους δίνουμε τη δυνατότητα να διατηρούνται ώστε να τα χαίρονται οι άνθρωποι στο μέλλον».

Ο κ. Φλωρίδης τόνισε ακόμη: «Η Ελλάδα δεν είναι τυχαίο ότι επελέγη από τις 46 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης, μαζί με άλλες δύο χώρες, να γράψουν τα βασικά κείμενα για τη Φιλική προς τα παιδιά Δικαιοσύνη. Η Ελλάδα είναι στις τρεις από τις 46 που θα γράψει τα κείμενα για όλες τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Ελλάδα προχθές επελέγη πάλι στις οκτώ βασικές χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης, που θα διαμορφώσει ειδικές δράσεις για τα παιδιά και για τη φιλική προς τα παιδιά Δικαιοσύνη».

Και κατέληξε ο υπουργός Δικαιοσύνης λέγοντας: «Είμαστε παρόντες και αναγνωρίζεται η δουλειά μας εκεί και πρέπει να το μετασχηματίσουμε σε κάτι καλό και για εμάς εδώ. Επενδύουμε πάρα πολλά σε αυτό το σχέδιο. Άρα, δεν είναι ο στόχος μας τα παιδιά να οδηγούνται σε σκληρά αναμορφωτικά μέτρα. Δηλαδή να εγκλείονται στα αναμορφωτήρια ή να πηγαίνουν στις φυλακές ανηλίκων. Στόχος είναι τα παιδιά να σώζονται και να αποδίδονται στην κοινωνία, ως παιδιά τα οποία μπορούν να προσφέρουν. Δεν αποκλείεται κάποια από αυτά τα παιδιά να γίνουν μελλοντικοί μας πρωταθλητές σε κάποια αθλήματα».

«Φιλική προς το παιδί Δικαιοσύνη»

Τις λεπτομέρειες της υλοποίησης του νέου αναμορφωτικού μέτρου και τη λογική της «φιλικής προς το παιδί Δικαιοσύνης» ανάλυσε η Ευτυχία Κατσιγαράκη, εγκληματολόγος και προϊστάμενη Γενικής Διεύθυνσης Ειδικών Νομικών Ζητημάτων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Τον σχεδιασμό από πλευράς του Υπουργείου Αθλητισμού, τα κριτήρια επιλογής των αθλητικών σωματείων, τον ρόλο των προπονητών και τα φίλτρα προστασίας, ώστε κάθε ανήλικος με τέτοιο αναμορφωτικό μέτρο να αφομοιωθεί στην αθλητική οικογένεια, εξήγησε ο Βασίλης Κάκκος, προϊστάμενος Διεύθυνσης Αγωνιστικού Αθλητισμού της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

Τις διεθνείς καλές πρακτικές παρουσίασε σε διαδικτυακή σύνδεση με τη Βιέννη η Γεωργία Δημητροπούλου, εμπειρογνώμονας αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας μέσω του αθλητισμού στο Γραφείο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά και το έγκλημα.

Παρόντες στην εκδήλωση παρουσίασης ήταν οι πολιτικές και υπηρεσιακές ηγεσίες των Υπουργείων Δικαιοσύνης και Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Δικαστικές και Εισαγγελικές Αρχές, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, η Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή, οι Σύλλογοι Ολυμπιονικών και Παραολυμπιονικών, πρόεδροι Ομοσπονδιών, Συνδέσμων προπονητών και αθλητών, καθώς και τα πολυαθλητικά σωματεία της Αττικής που έχουν δηλώσει συμμετοχή στο πρόγραμμα (ΑΕΚ, ΑΣΕ Δούκα, Εθνικός, ΝΟΒ, Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, Πανελλήνιος, Πανιώνιος κ.ά.).