Αντλίες θερμότητας: Τι είναι, πώς λειτουργούν και ποια τα κριτήρια της επιδότησης έως και 7.500€

Οι αντλίες θερμότητας είναι συστήματα θέρμανσης, ψύξης και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης, που λειτουργούν με τη μεταφορά θερμότητας από έναν χώρο σε έναν άλλο. Χρησιμοποιούνται ευρέως σε κατοικίες, επαγγελματικά κτίρια και βιομηχανικές εφαρμογές, εξασφαλίζοντας εξοικονόμηση ενέργειας και υψηλή απόδοση.

Τι είναι η αντλία θερμότητας;

Είναι ένα ενεργειακά αποδοτικό σύστημα που αντλεί θερμότητα από μια πηγή χαμηλής θερμοκρασίας (π.χ. αέρας, έδαφος, νερό) και τη μεταφέρει σε έναν χώρο που θέλουμε να θερμάνουμε ή να ψύξουμε.

Οι βασικές κατηγορίες αντλιών θερμότητας περιλαμβάνουν:

• Αερόθερμες (Air-to-Air και Air-to-Water): Χρησιμοποιούν τον αέρα ως πηγή θερμότητας
• Γεωθερμικές (Ground Source): Αξιοποιούν τη θερμότητα από το έδαφος ή τα υπόγεια ύδατα
• Υδροθερμικές (Water Source): Εκμεταλλεύονται τη θερμότητα από νερό, όπως λίμνες ή ποτάμια.

Πώς λειτουργούν;

Η λειτουργία τους βασίζεται στον κύκλο συμπίεσης και εξάτμισης ψυκτικού υγρού:

• Συλλογή θερμότητας: Η αντλία απορροφά θερμότητα από την εξωτερική πηγή (αέρας, έδαφος, νερό)
• Συμπίεση: Η θερμότητα αυξάνεται μέσω συμπίεσης του ψυκτικού μέσου
• Μεταφορά: Η θερμότητα μεταφέρεται στο εσωτερικό του κτιρίου, όπου αποδίδεται μέσω καλοριφέρ, ενδοδαπέδιας θέρμανσης ή fan coils
• Αντίστροφη λειτουργία (ψύξη): Η ίδια διαδικασία λειτουργεί αντίστροφα για την ψύξη του χώρου.

Τι απαιτείται για την εγκατάσταση;

Η εγκατάσταση μιας αντλίας θερμότητας εξαρτάται από τον τύπο και τις ανάγκες του κτιρίου:

• Μέγεθος και ισχύς αντλίας: Καθορίζεται από το θερμικό φορτίο του κτιρίου
• Σύστημα διανομής θερμότητας: Μπορεί να είναι καλοριφέρ, ενδοδαπέδια θέρμανση ή fan coils
• Χώρος εγκατάστασης: Χρειάζεται κατάλληλος χώρος για την εξωτερική μονάδα (ειδικά στις αερόθερμες αντλίες).
• Υποδομές: Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, σύνδεση με υδραυλικό σύστημα

Πόσο εύκολη είναι η εγκατάσταση;

Η δυσκολία εξαρτάται από:

• Τύπο αντλίας: Οι αερόθερμες είναι συνήθως πιο εύκολες στην εγκατάσταση από τις γεωθερμικές, που απαιτούν γεωτρήσεις
• Υποδομές του κτιρίου: Σε υφιστάμενα κτίρια μπορεί να χρειαστεί προσαρμογή του συστήματος διανομής θερμότητας
• Απαιτήσεις χώρου: Οι εξωτερικές μονάδες απαιτούν αρκετό χώρο για σωστό αερισμό.

Εργασίες που πρέπει να γίνουν στο σπίτι:

• Αξιολόγηση ενεργειακών αναγκών: Μελέτη θερμικών απωλειών του κτιρίου
• Υποδομές θέρμανσης: Αν δεν υπάρχει ενδοδαπέδια θέρμανση ή κατάλληλα fan coils, ίσως χρειαστεί αντικατάσταση των παλιών καλοριφέρ
• Ηλεκτρολογικές εργασίες: Ενίσχυση του ηλεκτρικού πίνακα αν χρειάζεται
• Εξωτερικός χώρος: Προετοιμασία για την τοποθέτηση της εξωτερικής μονάδας
• Επικοινωνία με ειδικούς: Συνεργασία με μηχανικούς και πιστοποιημένους τεχνικούς

Οφέλη από την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας:

• Εξοικονόμηση ενέργειας: Υψηλή απόδοση και μειωμένη κατανάλωση ενέργειας
• Περιβαλλοντικά φιλική λύση: Χαμηλότερες εκπομπές CO₂ σε σχέση με τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης
• Πολλαπλές λειτουργίες: Θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό χρήσης
• Αυτονομία: Δυνατότητα ανεξαρτησίας από πετρέλαιο ή φυσικό αέριο

Τα μειονεκτήματα μιας αντλίας θερμότητας

Μία από τις σημαντικές προκλήσεις μιας αντλίας θερμότητας είναι το αρχικό κόστος αγοράς και εγκατάστασης. Η τιμή ποικίλλει ανάλογα με τον τόπο διαμονής και τον τύπο της αντλίας θερμότητας που θα επιλεγεί. Παρότι πολλές χώρες προσφέρουν επιδοτήσεις για την εξισορρόπηση του αρχικού κόστους, οι αντλίες θερμότητας μπορεί να απαιτούν σημαντική αρχική επένδυση, μεγαλύτερη από ένα σύστημα φυσικού αερίου. Η τελική απόδοση εξαρτάται από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου ή του πετρελαίου, οι οποίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Για ένα σπίτι 100 τετραγωνικών, η εγκατάσταση και η εργασία κυμαίνεται από 5.500-6.000 ευρώ.

Επιδότηση έως 7.440 ευρώ για αντλία θερμότητας

Μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσουν οι αιτήσεις για το πρόγραμμα επιδότησης αντλιών θερμότητας στο πλαίσιο του  Εξοικονομώ 2025. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την επιδότηση αγοράς συστήματος αντλίας θερμότητας θέρμανσης, το οποίο περιλαμβάνει εξοπλισμό όπως η εξωτερική μονάδα, fan coil, σωληνώσεις και δοχείο αποθήκευσης ζεστού νερού, με ποσοστό επιδότησης 50%. Επιπλέον, καλύπτεται η δαπάνη για την εκτέλεση αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών τοποθέτησης του εξοπλισμού, όπως κόστος μεταφοράς, αναλώσιμα και εξαρτήματα, με ποσοστά επιδότησης 50% και 60%, αντίστοιχα.

Ποια θα είναι τα ποσά της επιδότησης;

Για τους έχοντες πολύ χαμηλά εισοδήματα (έως 5.000 ευρώ ατομικό εισόδημα) επιδοτείται το 60% και της αγοράς της συσκευής και του κόστους εγκατάστασης ενώ για αυτούς που ξεπερνούν αυτό το όριο, η επιδότηση διαμορφώνεται στο 50%. Το μέγιστο όριο προκύπτει με βάση το πλαφόν. Αυτό ορίζεται ως εξής:

1. Στα 840 ευρώ για τους έχοντες χαμηλά εισοδήματα και στα 600 ευρώ για τους υπόλοιπους προκειμένου να αποκτηθεί ηλιακός θερμοσίφωνας. Αυτά τα όρια αφορούν στην καθαρή αξία χωρίς τον ΦΠΑ. Έτσι, αν κάποιος αποκτήσει έναν ηλιακό θερμοσίφωνα αξίας 1200 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (1488 ευρώ με τον ΦΠΑ) θα λάβει επιδότηση 744 ευρώ και θα πληρώσει τα υπόλοιπα. Αν την ίδια συσκευή την επιλέξει κάποιος με χαμηλό εισόδημα, τότε θα λάβει επιταγή 893 ευρώ. Σε αυτό το ποσό προστίθεται και επιταγή για την εγκατάσταση. Η ενίσχυση ανέρχεται στα 180 ευρώ προ ΦΠΑ για τα χαμηλά εισοδήματα και στα 100 ευρώ για τα υπόλοιπα. Άρα μαζί με τον ΦΠΑ, η επιδότηση για την εγκατάσταση μπορεί να φτάσει στα 223,2 ευρώ για τα χαμηλά εισοδήματα και στα 124 ευρώ για τα υψηλότερα.
2. Στα 5.000 ευρώ για την αντλία θερμότητας συν 1000 ευρώ για την εγκατάσταση. Άρα, αν κάποιος αγοράσει αντλία αξίας 10.000 ευρώ καθαρής αξίας (ή 12400 ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ) θα πληρώσει τα 6.200 ευρώ από την τσέπη του ενώ θα λάβει ως επιδότηση και επιπλέον 1240 ευρώ για την εγκατάσταση. Συνολικά, η επιδότηση για την αντλία θερμότητας μπορεί να φτάσει στα 7.440 ευρώ.

Για το κριτήριο των καιρικών συνθηκών, θα χρησιμοποιηθούν οι βαθμοημέρες που επιλέγονται και για τον υπολογισμό του επιδόματος θέρμανσης. Επειδή υπάρχει η δυνατότητα επιλογής κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας, προφανώς οι πιθανότητες να μπει κάποιος στη λίστα θα είναι περισσότερες αν επιλέξει κάποιο ορεινό ή βόρειο προορισμό. Όμως, αυτό που έχει σημασία δεν είναι η επιδότηση για την επιδότηση αλλά η κάλυψη της ανάγκης. Η αντλία θερμότητας και ο ηλιακός θερμοσίφωνας ακόμη και μετά τις επιδοτήσεις, θα κάνουν απόσβεση μόνο αν χρησιμοποιούνται σε τακτική βάση ώστε να εξοικονομούν χρήματα από τη διαφορά του ενεργειακού κόστους.