Ανομβρία και λιτανείες: Ποια είναι η θέση της Εκκλησίας για τις παρακλήσεις στον Θεό

Τις τελευταίες ημέρες όλο και συχνότερα έρχεται στην επικαιρότητα το ζήτημα της ανομβρίας. Η γενική έλλειψη βροχών έχει πλήξει το σύνολο των καλλιεργειών. Ελιές, εποχικά κηπευτικά, φρούτα, λαχανικά, δέντρα, πατάτες και βολβοί, όλα έχουν πληγεί. Αν η ανομβρία συνεχιστεί και επεκταθεί η λειψυδρία στην Ελλάδα, τότε και το ζωικό κεφάλαιο θα επηρεαστεί.

Την ίδια ώρα φαίνεται ότι σπάει ο υδρολογικός κύκλος. Δεν υπάρχουν βροχές και ως αποτέλεσμα στερεύουν τα ποτάμια και οι λίμνες. Σημαντικοί ταμιευτήρες νερού έχουν ήδη στερέψει ή τα αποθέματά τους έχουν μειωθεί δραματικά. Αν δεν έρθουν σύντομα βροχές, τότε ακόμα και τα μεγάλα αστικά κέντρα, με πρώτη την Αθήνα και την Αττική, θα πρέπει να προετοιμαστούν για λειψυδρία.

Εκτός των κατοίκων στην Αθήνα οι γεωργοί και οι κάτοικοι στα νησιά του Αιγαίου, αλλά και στην ηπειρωτική χώρα είναι αυτοί που έχουν πρώτοι πληγεί από την ανομβρία και πλέον προστρέχουν στον Θεό για να τους λυτρώσει από την ανομβρία.

Ηρακλής Ρερράκης στο flash.gr: Ο λαός του Θεού καθημερινά εύχεται «υπέρ ευφορίας των καρπών της γης»

Τι είναι όμως η λιτανεία από θεολογική άποψη; Ο flash.gr απευθύνθηκε στον Ηρακλή Ρερράκη, καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων.

«Οι “λιτανείες”, αναφέρει ο κ. Ρερράκης, αποτελούν ευσεβή παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που βασίζεται στην προτροπή του Ιησού Χριστού να ζητούν οι πιστοί από τον Θεό, αλλά, με πίστη και συναίσθηση των αμαρτιών και των λαθών τους και διάθεση επιστροφής τους στην ένθεη ζωή. Η λέξη «λιτανεία», προέρχεται από τη λέξη «Λιτή» που σημαίνει δέηση, παράκληση, ικεσία. Το ρήμα «λιτανεύω» δηλώνει την εκκλησιαστική τελετή ή πομπή, που πραγματοποιείται με την πρωτοβουλία μιας τοπικής Εκκλησίας, στην οποία συμμετέχει ολόκληρη η κοινότητα, κλήρος και λαός, με σκοπό την πάνδημη ικεσία προς τον Θεό, με κύριο αίτημα την άμεση επέμβασή Του σε περιόδους επιδημίας, ανομβρίας ή άλλες θεομηνίες».

Συνεπώς, σύμφωνα με τον κ. Ρερράκη η λιτανεία δηλαδή μια λατρευτική δέηση και παράκληση προς τον Θεό για να παρέμβει και να ρυθμίσει την ανθρώπινη ζωή είναι συμβατή με την εκκλησιαστική παράδοση, είναι κομμάτι της εκκλησιαστικής ζωής.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Θεολογίας μια λιτανεία δεν έχει μόνο παρακλητικό υπόβαθρο. «Λιτανεία γίνεται επίσης για να τιμηθεί κάποιος/α Άγιος/α ή να αποδοθεί ευχαριστία προς τον Θεό ή προς κάποιο Άγιο, έπειτα από το θαυματουργικό και αίσιο τέλος ενός ακατανίκητου κινδύνου ή μιας αιφνίδιας συμφοράς (επιδημία, σεισμός, πυρκαγιά, αρρώστια, αιχμαλωσία, πόλεμος κ.ά.)» επισημαίνει ο κ. Ρερράκης μιλώντας στον flash.gr.

Είναι όμως μια λιτανεία -ας επιτραπεί η έκφραση της καθομιλουμένης- ένα «φολκλόρ», είναι μια διαδικασία εν είδει πρωτοκόλλου ή έχει ένα στέρεο πνευματικό και θεολογικό υπόβαθρο;

Ο Ηρακλής Ρερράκης επισημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει πνευματικό υπόβαθρο στη λιτανεία και πρέπει να διακατέχεται ο λαός από αληθινή πίστη προς τον Θεό και να έχει βαθιά συνείδηση μετάνοιας και επιστροφής στην οδό του Κυρίου. Μάλιστα, όπως τονίζει η λιτανεία θα πρέπει είναι το αποκορύφωμα, καθώς προηγουμένως «η Εκκλησία, ζητά από τους πιστού μια γενική πνευματική προετοιμασία (μετάνοια, εξομολόγηση, συλλογική ψυχοσωματική νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, ευλάβεια, αγαθοεργίες κ.ά.)».

Θεολογικά, σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ «προϋπόθεση μιας λιτανείας είναι να είναι οι συμμετέχοντες αφοσιωμένοι στην κοινή τους απόφαση να αλλάξουν τρόπο ζωής, να μην ακολουθούν πλέον το ατομικιστικό, αλλά το συλλογικό φρόνημα της Εκκλησίας (την ενότητα της πίστεως και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος), να διακατέχονται από καθαρότητα της καρδίας (καρδίαν καθαράν πνεύμα συντετριμένον και τεταπεινωμένον), από πίστη αληθινή, σταθερή και αταλάντευτη για την ευνοϊκή και θετική απάντηση και επέμβαση του Θεού για το αίτημα που απευθύνουν προς Αυτόν».

Πώς γίνεται όμως να μπορεί ένας αγρότης, ένας καλλιεργητής, οι κάτοικοι περιοχών που μαστίζονται από την ανομβρία, να προετοιμαστούν τόσο μεθοδικά για να ικετεύσουν για μια βροχή; Ο Ηρακλής Ρερράκης καταλήγοντας τη συνομιλία το με τον Flash.gr, μας προσγειώνει, καθώς επισημαίνει ότι οι ευχές και οι προσευχές της Εκκλησίας για τη γη, τους καρπούς της γης και την ευφορία είναι καθημερινές και όχι προς τούτοις. «Μην ξεχνάτε ότι ο λαός του Θεού, ως γνωστό, καθημερινά στη λατρευτική του ζωή, εύχεται “υπέρ της Ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, υπέρ ευκρασίας αέρων, ευφορίας των καρπών της γης και καιρών ειρηνικών”».

Λιτανεία και παράκληση σε Πάρο και Νάξο την Κυριακή

Οι λιτανείες και οι παρακλήσεις σε νησιά αλλά και σε αγροτικές περιοχές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τις τελευταίες ημέρες. Ειδικά στις Κυκλάδες όπου το ένα μετά το άλλο τα νησιά των Κυκλάδων και όχι μόνο, ύστερα από την παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας, αντιμετωπίζουν προβλήματα στις καλλιέργειες και στην αποταμίευση νερού με τους αγρότες εναποθέτουν τις… ελπίδες τους στα θεία και να πραγματοποιούν λιτανείες για να βρέξει.

Μια τέτοια λιτανεία πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στο Κόρθι της Άνδρου, στην Ερμούπολη της Σύρος, τη Μύκονο, ενώ σειρά παίρνει την Κυριακή 20 Οκτωβρίου η Πάρος και η Νάξος.

Με απόφαση του Μητροπολίτη Παροναξίας, κ. Καλλινίκου, την Κυριακή 20 Οκτωβρίου θα γίνουν λιτανείες σε όλες τις ιερές μονές, τις ενορίες και τα προσκυνήματα της Νάξου και της Πάρου, κατά τη διάρκεια των οποίων θα πραγματοποιηθούν δεήσεις για την παρατεταμένη ανομβρία που πλήττει τα νησιά και ανησυχεί τους κατοίκους τους και ιδίως εκείνους που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα, οι οποίοι αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα λόγω της λειψυδρίας.