Ανήλικοι οδηγοί: Τι φταίει; Πώς το λύνουμε;

Με αφορμή το δυστύχημα στις Σέρρες όπου ένας 15χρονος έχασε τη ζωή του σε τροχαίο δυστύχημα, προσπαθούμε να κατανοήσουμε το φαινόμενο των νεαρών σε ηλικία οδηγών χωρίς άδεια οδήγησης.

Οι έρευνες μιλούν για έξαρση των τελευταίων χρόνων, αλλά το φαινόμενο υπήρχε από παλιά. Είτε από ανάγκη (δουλειά σε μεγάλη απόσταση, απώλεια γονέων, οικονομική δυσκολία) νεαρά άτομα επωμίζονται τις ανάγκες της οικογένειας για την οικονομική στήριξη.

Έτσι βρίσκονται να οδηγούν από μικρές ηλικίες ή να χειρίζονται αγροτικά ή άλλα μηχανήματα για να «βγει το μεροκάματο». Δυστυχώς το λάθος, είτε από κούραση είτε από απειρία θα γίνει, κάποιες φορές με τραγικές συνέπειες.

Τι φταίει

Πέρα όμως από τον βιοπορισμό, υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτή της διασκέδασης. Εδώ τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια ανησυχητική τάση ανήλικων οδηγών να παίρνουν αυτοκίνητα/μοτοσυκλέτες και να προσπαθούν να τα οδηγήσουν, κάποιες φορές γρήγορα, κάνοντας επικίνδυνους ελιγμούς συχνά με καταστροφικές συνέπειες.

Ένας πιθανός παράγοντας που συμβάλλει σε αυτό το φαινόμενο είναι η μίμηση. Μίμηση από τους ήρωες των ταινιών/ σειρών. Εδώ, βλέπουμε μια αύξηση στον αριθμό των νεαρών εφήβων και παιδιών προεφηβικών ηλικιών που κλέβουν οχήματα, γιατί η εξέλιξη της ταινίας/σειράς τους άφησε ατιμώρητους.

Παράλληλα οι έφηβοι επηρεάζονται από τα βιντεοπαιχνίδια που βασίζονται στο αυτοκίνητο. Αυτά πολύ συχνά δίνουν στους νέους μια ψευδή αίσθηση εμπιστοσύνης στον εαυτό τους και την ικανότητά τους να οδηγήσουν ένα κανονικό αυτοκίνητο.

Γιατί οι ανήλικοι δεν πρέπει να οδηγούν οχήματα

Τα παιδιά κάτω από τη νόμιμη ηλικία οδήγησης βρίσκονται ακόμα στα αρχικά στάδια της σωματικής και γνωστικής ανάπτυξης. ΔΕΝ έχουν τον φυσικό συντονισμό, τη δύναμη και τα αντανακλαστικά που απαιτούνται για την ασφαλή διαδικασία της οδήγησης ενός αυτοκίνητου. Μην ξεχνάμε πως η οδήγηση απαιτεί πολύπλοκες δεξιότητες όπως λήψη αποφάσεων και επίγνωση του χώρου, οι οποίες δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως στα μικρότερα παιδιά και χρειάζονται πολύ χρόνο και εξάσκηση για να αναπτυχθούν.

Η οδήγηση απαιτεί εμπειρία, γνώση των κανόνων κυκλοφορίας, των σημάτων και τεχνικής. Τα παιδιά κάτω από τη νόμιμη ηλικία οδήγησης έχουν περιορισμένη έκθεση στα παραπάνω, γεγονός που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα λαθών στο δρόμο και κατ’ επέκταση ατυχημάτων.

Τα μικρότερα παιδιά είναι επίσης πιο επιρρεπή σε τραυματισμούς λόγω του μικρότερου μεγέθους τους και του λιγότερο ανεπτυγμένου σώματός τους. Σε περίπτωση σύγκρουσης ή ατυχήματος, η φυσική τους ευπάθεια αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρής βλάβης ή θανάτου.

Παιδιά που επιστρατεύονται για κλοπές αυτοκινήτων

Δυστυχώς υπάρχει και αυτό. Ενήλικες χρησιμοποιούν μερικές φορές ανήλικους οδηγούς για να κλέψουν οχήματα. Ο λόγος, επειδή οι ανήλικοι συνήθως αντιμετωπίζουν λιγότερο αυστηρές νομικές ποινές σε σύγκριση με τους ενήλικες παραβάτες και μπορούν να αφαιρεθούν ποινικά αδικήματα από το μητρώο τους. Βλέπετε τα παιδιά αν συλληφθούν, μπορεί να υπόκεινται στο νομικό πλαίσιο ανηλίκων, το οποίο γενικά προβλέπει πιο ήπιες ποινές ή εστιάζει περισσότερο στην αποκατάσταση παρά στην τιμωρία.

Εδώ οι νεαροί οδηγοί μπορεί να εξαναγκαστούν να παραβατήσουν μέσω συμμοριών ή με αμοιβή. Μπορεί επίσης να δεχτούν χειραγώγηση μέσω της πίεσης από συνομηλίκους και να υφίστανται εκμετάλλευση λόγω της περιορισμένης κατανόησης των συνεπειών που συνεπάγονται, συμπεριλαμβανομένου του τραυματισμού ή χειρότερα.

Η κλοπή των κλειδιών

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ανήλικοι οδηγοί μπορεί να έχουν εύκολη πρόσβαση σε οχήματα, όπως τα οικογενειακά αυτοκίνητα. Μπορεί επίσης να γνωρίζουν πού φυλάσσονται τα δεύτερα κλειδιά, γεγονός που τους διευκολύνει να αποκτήσουν πρόσβαση στο όχημα χωρίς να τραβούν την προσοχή.

Εδώ η εκπαίδευση και η τεχνολογία μπορούν να βοηθήσουν, Η πρώτη με το να δείχνει, τις συνέπειες της εμπλοκής σε εγκληματικές πράξεις και τις δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες που συνδέονται με την άπειρη οδήγηση. Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει με την εφαρμογή ισχυρότερων μέτρων ασφαλείας για οχήματα, όπως τα συστήματα ακινητοποίησης και τα συστήματα εντοπισμού GPS.

Τα video games και οι επιπτώσεις τους στα παιδιά

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα βιντεοπαιχνίδια έχουν γίνει ένα μέρος της σύγχρονης ζωής, ιδιαίτερα μεταξύ των νεότερων γενιών. Παιχνίδια που συνδυάζουν οδήγηση και παραβατική συμπεριφορά, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στους νέους. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι η οδήγηση σε ένα βιντεοπαιχνίδι είναι πολύ διαφορετική από την οδήγηση ενός πραγματικού αυτοκινήτου.

Σε ένα βιντεοπαιχνίδι, δεν υπάρχουν πραγματικές συνέπειες για την απερίσκεπτη συμπεριφορά πίσω από το τιμόνι και οι παίκτες μπορούν συχνά να ξεφύγουν οδηγώντας σε υψηλές ταχύτητες και εκτελώντας επικίνδυνους ελιγμούς χωρίς να υποστούν τις συνέπειες.

Ίσως για τα πολύ μικρά παιδιά, η χρήση οχημάτων που λειτουργούν με μπαταρία μπορεί επίσης να συμβάλει στο να πιστέψει ένα παιδί ότι είναι ικανό να χειριστεί ένα αυτοκίνητο.

Η εκπαίδευση

Κάτι που λείπει από τη χώρα μας είναι η εκπαίδευση. Βλέπετε στην Ελλάδα όλες οι κυβερνήσεις έβλεπαν (και βλέπουν) το αυτοκίνητο ως μέσο απόκτησης εσόδων. Στη χώρα μας ήταν πάντα χαρακτηριστικό των πλουσίων και της ανέμελης/ αδιάφορης ζωής. Έτσι ποτέ δεν έγινε κάποια προσπάθεια να μάθουμε στο σχολείο κυκλοφοριακή αγωγή, πόσο μάλλον να μας εξηγήσουν σχετικά με τις διαφορές μεταξύ οδήγησης στα βιντεοπαιχνίδια και οδήγησης στην πραγματική ζωή.

Όλοι πρέπει να μάθουμε (και κυρίως οι νέοι) ότι είναι παράνομο για οποιονδήποτε χωρίς άδεια οδήγησης να οδηγεί αυτοκίνητο να μην τηρεί τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, τη χρήση ζωνών ασφαλείας και την αποφυγή περισπασμών όπως η αποστολή μηνυμάτων ή η ομιλία στο τηλέφωνο κατά την οδήγηση.

Μάθηση σε σχολές

Είναι χρήσιμο να παρέχουμε στους νέους ευκαιρίες να μάθουν την πραγματική οδήγηση σε ένα ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την εγγραφή τους σε σχολές αγωνιστικής οδήγησης ή καρτ, που θα τους επιτρέψει να εξασκηθούν υπό την επίβλεψη καταρτισμένου ενηλίκου σε χώρους με ασφάλεια και όχι σε πάρκινγκ ή αλάνες, βάζοντας σε κίνδυνο άλλους ανθρώπους που έχουν βγει για μία βόλτα ή ένα περίπατο.

Πρόληψη

Η διασφάλιση ότι τα παιδιά κάτω από τη νόμιμη ηλικία οδήγησης δεν επιτρέπεται να οδηγούν οχήματα είναι ένα κρίσιμο βήμα για την πρόληψη ατυχημάτων και τραυματισμών στους δρόμους. Ακολουθούν ορισμένες ενέργειες που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό:

Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για την πρόληψη της οδήγησης ανηλίκων είναι η εκπαίδευση των γονέων και των ίδιων των παιδιών σχετικά με τους κινδύνους της οδήγησης πριν τους επιτραπεί νόμιμα. Τα σχολεία, οι δημόσιοι οργανισμοί και η αστυνομία/ τροχαία, μπορούν να παίξουν ρόλο στην προώθηση πρακτικών ασφαλούς οδήγησης και στην αποθάρρυνση της οδήγησης ανηλίκων.

Γονική επίβλεψη: Οι γονείς και οι κηδεμόνες έχουν την ευθύνη να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά τους δεν οδηγούν τα αυτοκίνητα της οικογένειας προτού τους επιτραπεί νόμιμα να το κάνουν. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τον καθορισμό σαφών κανόνων για τη συμπεριφορά, την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του παιδιού τους και την ασφάλιση των κλειδιών του αυτοκινήτου σε μέρη όπου τα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά.

Αυστηρές νομικές κυρώσεις: Η αστυνομία μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της οδήγησης ανηλίκων επιβάλλοντας αυστηρές νομικές κυρώσεις για όσους συλλαμβάνονται να οδηγούν χωρίς άδεια ή να χρησιμοποιούν όχημα παράνομα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει πρόστιμα, αναστολή ή ανάκληση άδειας, κοινωφελή εργασία και άλλες συνέπειες.

Τεχνολογικές λύσεις: Η πρόοδος της τεχνολογίας διευκολύνει την πρόληψη της οδήγησης ανηλίκων. Για παράδειγμα, συσκευές παρακολούθησης GPS και κλειδώματος ανάφλεξης μπορούν να εγκατασταθούν σε οχήματα για να αποτρέψουν την οδήγησή τους από μη εξουσιοδοτημένα άτομα.

Ακολουθώντας μια πολύπλευρη προσέγγιση για την πρόληψη της οδήγησης ανηλίκων, μπορούμε να συμβάλουμε στη διασφάλιση της ασφάλειας των δρόμων μας και στην πρόληψη δυστυχημάτων και τραυματισμών που προκαλούνται από άπειρους ή και χωρίς άδεια οδηγούς.