Η προγονική πατρίδα όλων των ανθρώπων: Ανατρεπτική μελέτη για την καταγωγή μας

Για όλα όσα έχει αποκαλύψει η επιστήμη για την εξέλιξη και την ιστορία του πλανήτη μας, όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά που δεν γνωρίζουμε. Mια ομάδα ερευνητών ισχυρίζονται ότι ανακάλυψαν την προγονική πατρίδα όλων των ανθρώπων αλλά αυτή η μελέτη έχει απέναντί της άλλους επιστήμονες που εμφανίζονται επιφυλακτικοί.

Ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή: Μια ομάδα ερευνητών στην Αυστραλία προκάλεσαν συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα αφού ισχυρίστηκαν ότι ανακάλυψαν το μέρος όπου έζησαν οι πρώτοι πρόγονοι όλων των σύγχρονων ανθρώπων. Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι εντόπισαν την προγονική περιοχή καταγωγής όλων των ανθρώπων σε έναν τεράστιο υγρότοπο που εκτεινόταν σε μεγάλο μέρος της σημερινής Μποτσουάνα και λειτουργούσε ως όαση σε μια κατά τα άλλα άνυδρη έκταση της Αφρικής.

Η έκταση νότια του ποταμού Ζαμβέζη έγινε ένα ακμάζον σπίτι για τον Homo sapiens πριν από 200.000 χρόνια, αναφέρουν οι ερευνητές, και συντήρησε έναν απομονωμένο, ιδρυτικό πληθυσμό σύγχρονων ανθρώπων για τουλάχιστον 70.000 χρόνια. Αυτή η ομάδα των ανθρώπων παρέμεινε στην περιοχή έως ότου μια αλλαγή στο κλίμα, που οφείλεται σε αλλαγές στην κλίση και την τροχιά της Γης, προκάλεσε μεγάλες βροχές στα βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά, δημιουργώντας πλούσιους πράσινους διαδρόμους που επέτρεψαν στους πρώτους ανθρώπους να εξαπλωθούν σε νέα εδάφη, λένε οι επιστήμονες.

Αναλύθηκαν 1.217 δείγματα μιτοχονδριακού DNA

Η καθηγήτρια Vanessa Hayes, γενετίστρια στο Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών Garvan στο Σίδνεϊ, και μέλος της ομάδας που έκανε την εν λόγω ανακοίνωση, ανέλυσε μαζί με τους συνεργάτες της 1.217 δείγματα μιτοχονδριακού DNA, το οποίο μεταβιβάζεται από τη μητέρα στο παιδί. Το DNA προερχόταν από ανθρώπους που ζούσαν στη νότια Αφρική, με τη Hayes να σημειώνει ότι «γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι προήλθαν από την Αφρική και περίπου 200.000 χρόνια πριν». Χρησιμοποιώντας το DNA, η ομάδα χαρτογράφησε την αρχαιότερη γνωστή μητρική γραμμή των ανθρώπων που ζουν σήμερα και διαπίστωσε ότι οδηγεί σε μια «προγονική πατρίδα» που εκτείνεται από τη Ναμίμπια, τη Μποτσουάνα και τη Ζιμπάμπουε.

Ελπίζοντας να εντοπίσει περαιτέρω την προγονική πατρίδα των ανθρώπων, η ομάδα των ερευνητών χρησιμοποίησε στη συνέχεια γεωλογικά, αρχαιολογικά και απολιθωμένα στοιχεία για να καταλάβει την περιοχή που μπορεί να αποτελούσε ένα «καλό σπίτι» για τους πρώτους ανθρώπους. Μέσω αυτής της έρευνας, διαπίστωσαν ότι στην περιοχή υπήρχε κάποτε μια υδάτινη μάζα που θα μπορούσε να είναι το μεγαλύτερο σύστημα λιμνών που υπήρξε ποτέ στην Αφρική και ήταν ένας πλούσιος υγροβιότοπος. Η Hayes εξήγησε: «Θα ήταν πολύ πλούσιος και θα παρείχε κατάλληλο περιβάλλον για να ζήσουν οι σύγχρονοι άνθρωποι και η άγρια ζωή».

Η αμφισβήτηση 

Ωστόσο, μετά τη δημοσίευση της μελέτης στο περιοδικό Nature, άλλοι επιστήμονες αμφισβήτησαν τα ευρήματα. Σύμφωνα με τον Guardian, ο Chris Stringer, ο οποίος μελετά την ανθρώπινη καταγωγή στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, σχολίασε: «Είμαι σίγουρα επιφυλακτικός όσον αφορά τη χρήση των σύγχρονων γενετικών κατανομών για να συμπεράνουμε πού ακριβώς ζούσαν οι προγονικοί πληθυσμοί πριν από 200.000 χρόνια, ιδίως σε μια ήπειρο τόσο μεγάλη και πολύπλοκη όπως η Αφρική».

«Όπως τόσες πολλές μελέτες που επικεντρώνονται σε ένα μικρό κομμάτι του γονιδιώματος, ή σε μια περιοχή, ή σε μια βιομηχανία λίθινων εργαλείων, ή σε ένα “κρίσιμο” απολίθωμα, δεν μπορεί να αποτυπώσει την πλήρη πολυπλοκότητα της μωσαϊκής καταγωγής μας, μόλις ληφθούν υπόψη και άλλα δεδομένα».

Η Sarah Tishkoff, γενετίστρια στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, πρόσθεσε: «Δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τη γεωγραφική προέλευση των σύγχρονων ανθρώπων στην Αφρική με βάση μόνο τα μοτίβα παραλλαγής στους σύγχρονους πληθυσμούς. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι μεταναστεύουν σε μεγάλες αποστάσεις». «Μετανάστευσαν από την Αφρική σε όλη την υδρόγειο μέσα στα τελευταία 80.000 χρόνια και μετανάστευσαν σε όλη την Αφρική στο πρόσφατο και στο αρχαίο παρελθόν».