Ανακεφαλαιοποίηση: Περισσότερα από 50 δισ. ευρώ κόστισε η διάσωση των τραπεζών από το 2012

Ανασκόπηση και αποτίμηση των ανακεφαλαιοποιήσεων των ελληνικών τραπεζών από το 2012 και εντεύθεν, και του κόστους στο Δημόσιο και την οικονομία, συνολικά, επιχειρούν σε μελέτη τους για το ENA (Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών) η Κερασίνα Ραυτοπούλου, πρώην μέλος Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ, ανώτερο τραπεζικό στέλεχος και επιστημονική συνεργάτιδα του ΕΝΑ, και ο Κυριάκος Αντωνάκος, οικονομολόγος, συντονιστής Ομάδας Χρηματοπιστωτικών Αναλύσεων του Ινστιτούτου.

Το ελληνικό Δημόσιο και οι Ελληνες φορολογούμενοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι των τραπεζικών ανακεφαλαιοποιήσεων, σύμφωνα με τους μελετητές, που επισημαίνουν ότι «χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία για τη ριζική μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό του τραπεζικού συστήματος που, δώδεκα χρόνια μετά, διατηρεί παθογένειες του παρελθόντος». Το τραπεζικό σύστημα κάθε άλλο από πιο ανταγωνιστικό και πλουραλιστικό μπορεί να χαρακτηριστεί σήμερα, καθώς ο εξαιρετικά υψηλός βαθμός συγκεντροποίησης της τραπεζικής αγοράς στις τέσσερις συστημικές τράπεζες δημιουργεί το έδαφος και τις προϋποθέσεις για εναρμονισμένες πρακτικές.

Βασικά στοιχεία της μελέτης

• Σωρευτικά, η αξία συμμετοχής του Δημοσίου στις τράπεζες (δηλαδή η ενίσχυση των τραπεζών με αύξηση του δημόσιου χρέους), σύμφωνα με τις ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις του ΤΧΣ καθώς και την ΤτΕ, ξεπερνά τα 50 δισ. ευρώ.
• Απώλεια της τάξης των 27,1 δισ. ευρώ αφορούσε τη διακυβέρνηση της περιόδου 2012-2014 (1η και 2η ανακεφαλαιοποίηση), καθώς η εναπομείνασα αξία των 49,7 δισ. ευρώ διαμορφωνόταν σε 22,5 δισ. ευρώ (11,6 δισ. ευρώ αξία μετοχών τραπεζών που κατείχε το ΤΧΣ και 10,9 δισ. ευρώ αξία ομολόγων EFSF στο ΤΧΣ).
• Απώλεια κατά 11,9 δισ. ευρώ αφορούσε τη διακυβέρνηση της περιόδου 2015-2019, καθώς η εναπομείνασα αξία των 22,5 δισ. ευρώ, πλέον της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης 5,7 δισ. ευρώ του 2015, διαμορφωνόταν σε 3,426 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2019.
• Η μη σύνδεση των ανακεφαλαιοποιήσεων με την επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και με μέτρα εταιρικής διακυβέρνησης των τραπεζών την περίοδο 2012-2014 οδήγησε σε αύξηση των «κόκκινων» δανείων (από 9,5% το 2009 σε 43,5% το 2014, από 14,2 δισ. ευρώ το 2008 έφτασαν περίπου τα 97,7 δισ. ευρώ).
• Η διασύνδεση του πολιτικού συστήματος με τις τράπεζες και με συμφέροντα στα ΜΜΕ οδήγησε σε αγνόηση του δημοσίου συμφέροντος.
• Πέρα από την απώλεια της τάξης των 27,1 δισ. ευρώ της αξίας των μετοχών του ΤΧΣ, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2012-2014 απωλέσθηκαν και σημαντικά δικαιώματα του κράτους στη διοίκηση των τραπεζών τις οποίες είχε διασώσει.